Atasözleri

"Zurnada peşrev olmaz" atasözü, plansız yapılan işlerde sonucun belirsiz olduğunu ifade eder. Bu atasözü, bir düğünde zurnacıyla sonradan görme bir İstanbullu arasında geçen bir olayla anlatılır. Ayrıca, zurnanın Klasik Türk Musikisi'nde bir itibarı olmadığından peşrev faslında dikkate alınmamış olabileceği de düşünülmektedir. "Zurnanın zırt dediği yer" deyimi ise, bir konunun en can alıcı noktasını işaret etmek için kullanılır.

"Anasına bak, kızını al; kenarına bak, bezini al" atasözü, kız çocuklarının yetiştirilmesinde ve eğitilmesinde annenin etkisinin fazla olduğunu ifade eder. Bu atasözüne göre, bir kızın nasıl biri olduğunu öğrenmek isteyenler, annesine benzeyeceğini düşünürlerse yanılmamış olurlar. Ayrıca, bir kumaşın kenarına bakarak onun markası ve özellikleri hakkında bilgi edinilebileceği için bu atasözü, bir şeyi yüzeysel olarak değerlendirmenin o şey hakkında fikir verebileceğini de anlatır.

Hayal kurmak ile ilgili bazı atasözleri: Aç tavuk kendini buğday ambarında sanır. Bir varmış bir yokmuş. Bulut yelkene sığmaz. Çarşıdaki ete soğan doğrama. Eğer" ile "meğeri" evlendirmişler, "keşke" diye bir çocuk doğurmuş. Fukarayı yaşatan mali hülyadır. Geçmiş zaman olur ki hayali cihan değer. Göğe direk, denize kapak olmaz. Güvendiğimiz dağlar, size de mi yağdı karlar. İnsan bir ümitle doğar, bir ümitle ölür. İnsan düşünde ne görmez, deliyse ne söylemez. Kedi rüyasında kuyruk görürmüş. Kocam aldığında gibi, günüm bayramdaki gibi olsa. Olsa ile bulsayı ekmişler, yel ile yuf bitmiş. Size yalan, bana gerçek. İnsan yaşamadığı olayı tam olarak anlayamaz, hatta böyle bir olayı gerçekleşmesini hayal bile edemez [

"Aldatan aldanır" atasözü, dürüst davranmayan ve insanları çeşitli yalanlarla aldatan kişinin, kendine düşman kazanacağı ve toplumda dışlanacağı anlamına gelir.

"Elifi mertekten ayıramamak" deyimi, çok cahil olmak anlamına gelir. Bu deyim, elif ve mertek kelimelerinin benzerliklerinden yola çıkarak açıklanmıştır: Elif, Arap alfabesinin ilk harfi olup uzun bir çizgiden oluşur, mertek ise tahta bir direktir.

"Aç ayı oynamaz" atasözünün nasıl resimlenebileceğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, atasözü ile ilgili görsellere şu sitelerden ulaşılabilir: Pinterest. YouTube.

"Bakmakla öğrenmek arasındaki fark" ile ilgili bir atasözü bulunamadı. Ancak, "bakmak" ve "öğrenmek" ile ilgili bazı atasözleri şunlardır: Bakmakla usta olunsa (öğrense), köpekler (kediler) kasap olurdu. Yol sormakla bulunur.

"İtirazım Var, geceyi aç geçirip de kılıcına davranmayanın aklından şüphe ederim" sözü, Ebu Zerr Gıfari'ye aittir. Bu söz, Onur Ünlü tarafından yönetilen 2014 yapımı Türk filmi "İtirazım Var"da geçmektedir.

"Körle yatan şaşı kalkar" atasözü, kötü huylu insanlarla yakın ilişki kurmanın, kişinin kötü huylar edinmesine yol açacağını ifade eder. Bu atasözü, aynı zamanda bir kişinin yaşadığı olumsuz deneyimlerden ders alarak daha bilinçli ve bilge bir şekilde hareket etmesini de anlatabilir. Atasözünün tam anlamıyla fiziksel bir benzerlik kurulması mümkün değildir; bu, tamamen mecazi bir ifadedir.

"Çatallı kazık yere batmaz" atasözü, çok başlılığın başarıyı engellediğini ifade eder. Atasözünde geçen "kazık" toprağa çakılmak için hazırlanmış uzunca ve ucu sivri bir çubuğu temsil ederken, "çatallı kazık" benzetmesi çok başlılığı ifade eder. Bu atasözü, aynı zamanda siyasette de kullanılır; koalisyona karşı olanlar, "çatal kazık yere batmaz" diyerek tek parti iktidarını savunur.

Haklıdan yana olmak, doğruluk ve adaleti desteklemek, haksızlık karşısında susmamak anlamına gelir. Güçlüden yana olmak ise, güçlünün her durumda haklı olduğunu kabul etmek ve onun etrafında toplanıp onu desteklemek demektir. İslam inancına göre, Müslüman için tarafsız olmak mümkün değildir; o, hakkın ve haklının tarafında olmak zorundadır.

"Paşa Gönlün Bilir" ifadesi, bir atasözü veya kitap adı olabilir. Atasözü olarak: "Paşa gönlü bilir" atasözü, "ne yapacaksa yapsın, kendisi bilir" anlamına gelir. Kitap olarak: "Paşa Gönlün Bilir" kitabı, Ozan Yıldız tarafından yazılmış, komik sorular ve cevaplar içeren bir eserdir. Hayvanlar hakkında bir bilgi bulunmamaktadır.

"Horozu çok olan köyde sabah geç olur" atasözü, bir işe karışan kişi sayısının çok olması durumunda işin sonuçlanmasının daha uzun zaman alacağını anlatır. Ayrıca, bu atasözü farklı bağlamlarda da kullanılabilir. Örneğin, bir kişinin söylediği sözlerin herkes tarafından dikkatle dinlenmesi durumunda, o kişinin her zaman anlaşılma ihtimali olmadığı anlamına gelebilir.

"Her çok, azdan olur" atasözü, çoğun temelinde az yattığını; önce az olanların, birikerek çoğu meydana getirdiğini ifade eder. Örnek: Para biriktirmek ya da bir işi büyütmek gibi durumlar, küçük durumlardan başlayarak büyüğe doğru devam eder.

"Küçük hırsızlar hapishanede, büyük hırsızlar sarayda yaşar" sözü, Sebuhi Quluzade'ye aittir. Ayrıca, bu sözün Graham Greene tarafından da dile getirildiği belirtilmektedir.

"Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol" atasözü, Mevlana Celaleddin Rumi'ye aittir.

Sevgi ile ilgili bazı atasözleri: İki gönül bir olunca samanlık seyran olur. Kalp kalbe karşıdır. Gülü seven dikenine katlanır. Deniz dalgasız olmaz, gönül sevdasız olmaz. Gönül kimi severse güzel odur. Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır, ya baş. Bıçağı kestiren kendi suyu, insanı sevdiren kendi huyu. Ayı sevdiği yavrusunu hırpalar. Dut kurusuyla yâr sevilmez. Sevgi geçer yalan olur, sonu sokar yılan olur.

Sevgi ile ilgili beş atasözü ve anlamları: 1. "İki gönül bir olunca samanlık seyran olur". 2. "Kalp kalbe karşıdır". 3. "Gülü seven dikenine katlanır". 4. "Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır, ya baş". 5. "Dut kurusuyla yar sevilmez".

Yörükler tarafından kullanılan bazı atasözleri şunlardır: "Eve yörük, bahçeye erik koyma". "Yörük ne bilir bayramı, lak lak içer ayranı". "Başka güzel memleket yok, cigara yakanın oturacak yeri yok". "Kişi ne ekersen, onu biçer". "Doğru yola girmek, yol sorunlarının yarısını çözmektir". "Açın karnındaki çörek mi eğleşir". "Aç at yol, aç it av almaz". "Ak koyunun olduğu yerde yokluk olmaz". "Alacağın kız güzel mi, pazarda kardeşini görmedin mi?". "Alma alayla, gulayı, başına bulursun belayı". Ayrıca, Yörükler tarafından kullanılan atasözleri arasında kadın-erkek ilişkileri ve evlilik üzerine söylenenler de bulunmaktadır. Yörüklerin kullandığı atasözleri, Anadolu'nun farklı bölgelerinde yaşayan Yörük topluluklarına göre değişiklik gösterebilir.

"Yanındaki ile yaşlanır, aklındaki ile ölürsün" sözü, kişinin hayatında birlikte yaşlandığı bir partneri olsa da kalbinde yer eden, unutamadığı birini her zaman hatırlayacağını ifade eder. Bu söz, aynı zamanda kişinin sevdiği biriyle mutlu bir şekilde yaşayabileceğini, ancak gerçek aşkın kalpte kalıcı bir etki bıraktığını ve kişinin hayatının sonuna kadar bu sevgiyle birlikte olacağını anlatır. Ayrıca, bu sözün "ihanet" anlamına geldiğini düşünenler de vardır. Sözün kökeni hakkında bilgi bulunamamıştır.