Aşiretler

Şeyhanlı Aşireti, köken olarak Arap Yarımadası'na dayanmaktadır. Aşiret, tarihi göç dalgalarıyla Anadolu'ya gelmiş ve özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yoğunlaşmıştır. Şeyhanlılar, kendilerini Sin ve Seydoş isimli zatların soyundan gelmektedir.

"Kardeş aşiret" kavramıyla ilgili spesifik bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, bazı aşiretlerin birden fazla kola veya kabileye ayrıldığı bilinmektedir. Örneğin, Hertoşi aşireti 12 kabileye, Badıkan aşireti ise 12 kola ayrılmıştır. Türkiye'de kaç tane kardeş aşiret olduğu hakkında kesin bir sayı vermek mümkün değildir.

Karakeçili Aşireti, Oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptur.

Kızılörenliler hangi aşiretten olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'deki bazı Kürt aşiretleri şunlardır: Gevdan; Goran; Geylani; Gravi; Goyan; Jirki; Ertuşi; Sipkan; Badikan; Mîran. Türkiye'deki aşiretler ve kökenleri hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: mardinhaber.com.tr; aydinlik.com.tr; kurtasiretleri.wordpress.com; xn--krtler-3ya.com.

Batman'da en çok hangi aşiretin olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Batman'da etkili olan bazı aşiretler şunlardır: Reşkotan Aşireti: Batman merkezli olup, çevre köylerde güçlü bir varlığa sahiptir. Miran Aşireti: Diyarbakır, Mardin ve Bitlis hattında etkilidir. Alikan, Duderan, Soran ve Garisan Aşiretleri: Çox sor Konfederasyonunu oluşturur. Kiççan, Teyyan, Herikan ve Mûsreşan Aşiretleri: Şıllet konfederasyonunu oluşturur. Aşiret yapısı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde sosyal ve toplumsal yaşamda önemli bir rol oynamaktadır.

Kiziroğlu Mustafa Bey, Kürt Celali aşiretine mensuptur.

Diyarbakır'da tarih boyunca 31 aşiret yer almıştır. Günümüzde ise Diyarbakır'da yaşayan bazı aşiretler şunlardır: Badikan; Karahan; Merdan; Metinan; Karaman; Beritan; Çukan; Zirki; Şahinan; Haman. Bu liste kapsamlı değildir.

Karabük Yörükleri, Karakeçili Aşiretine bağlı olabilir. Yörük Köyü'nün kuruluşu ile ilgili efsaneye göre, Kayı Boyu'na mensup Karakeçili aşiretinden üç erkek kardeş (Hüseyin, Hacı ve Davut) ailelerini alarak Taraklı Borlu diye bilinen bölgeye gelir. Ancak Yörük Köyü'nün Karakeçili Aşireti ve Taraklı Aşireti mensuplarından veya bu aşiretlerin tamamından oluşmuş şekilde kurulmuş olması ihtimali de bulunmaktadır. 16. yüzyılda Safranbolu yöresinde yaşayan göçebe cemaatlere “Yörükan-ı Taraklı” ya da “Yörükan-ı Taraklıborlu” adı verilmektedir.

Seferoğulları, Tellioğulları ile birlikte, Mardin'in en köklü ve geniş ailelerinden biridir. Yeşilçam'ın "Tosun Paşa" filminde, Yeşil Vadi için mücadele eden bu iki aile, gerçek hayatta da var olmuştur. Ancak, Seferoğulları'nın ait olduğu aşiret hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır.

Tecirli Aşireti'nin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Oğuzların Beydili Boyu. Oğuzların Avşar Boyu. Ayrıca, 1600'lü yılların sonlarında Osmanlı'da toplumsal düzenin sarsılması ve yöneticilerin halkı vergi ve rüşvetle ezmeye başlaması üzerine Tecirli Aşireti'nin isyan ettiği, topraklarını terk ettiği, dağlara çıktığı, eşkıyalık yaptığı ve yolları kestiği için "Tüccarlı" veya "Tecirli" olarak anılmaya başlandığı da ifade edilmektedir.

Turgutlu'nun en büyük aşireti Araplı Türkmen Aşireti'dir. Araplı Türkmenleri, 1700'lü yılların belgelerine göre Bozulus Türkmenlerine bağlı Mamalu Aşireti'nin bir koludur ve Turgutlu ilçe sınırları içerisinde en kalabalık aşiret olarak öne çıkmaktadır.

Diyarbakır'ın en büyük aşireti olarak Badıkan Aşireti gösterilmektedir. Ancak, aşiretler arasındaki nüfus bilgileri kesin değildir ve farklı kaynaklara göre değişiklik gösterebilir.

Aşiret soyadları, genellikle aşiretlerin tarihsel isimlerinden veya aile lakaplarından gelir. Tarihsel isimler: Bazı aileler, soyadı olarak aşiretlerinin tarihsel isimlerini seçerler. Aile lakapları: Aileler, oba veya oymak adlarını soyadı olarak alabilirler. Ayrıca, bazı aileler yaşadıkları coğrafi bölgenin etkisiyle veya kendilerine daha uygun bir soyadı seçmek amacıyla soyadlarını değiştirebilirler.

Iğdır'daki en büyük aşiret hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Iğdır'da etkili olan bazı büyük aşiretler şunlardır: Redki Aşireti; Motti Aşireti; Gelturi Aşireti. Aşiretlerin büyüklükleri, farklı kaynaklara ve güncel durumlara göre değişiklik gösterebilir.

Osmaniye'de çeşitli Türk boyları bulunmaktadır. Bu boylardan bazıları: Kınık: Büyük Selçukluların da kurucu boyu olan Kınıklar, Osmaniye'de derin bir iz bırakmıştır. Bayat: Anadolu'nun batı ve iç kesimlerine yerleşen bu kol, Osmaniye'de de varlığını sürdürmektedir. Yüreğir: Adana ve çevresinde Ramazanoğulları Beyliği'ni kuran bu boy, Osmaniye'ye de yerleşmiştir. Cerid ve Tecirli: 1865 yılında zorunlu iskana tabi tutulan bu Türkmen aşiretleri, Osmaniye'nin modern yapısını oluşturmuştur. Ayrıca, 12. yüzyılın sonlarında Antakya-Gazze arasına yerleştirilen 40 bin Halep Türkü de Osmaniye'ye iskân edilmiştir.

İzol Aşireti, üç milyona varan nüfusuyla Türkiye'nin en büyük aşireti olarak kabul edilmektedir. Gaziantep'te ayrıca Rişvan Aşireti, Reyhanlı Aşireti, Karakoyunlu Aşireti gibi diğer büyük aşiretler de bulunmaktadır.

Van'ın en büyük üç aşireti şunlardır: 1. Ertoşi Aşireti: Resmi nüfusu yaklaşık 2,5 milyondur. 2. Pinyanişi Aşireti: Yaklaşık 2,5 milyon nüfusa sahiptir. 3. Bıruki (Bıruki) Aşireti: 400-500 bin kişilik bir nüfusa sahiptir. Bu aşiretler, Van ve çevresinde önemli bir nüfusa sahiptir.

Munzur Dağları'nda yaşayan bazı aşiretler şunlardır: Şavaklılar (Şavak). Demenan Aşireti. Koçgiri Aşireti. Balaban Aşireti. Munzur Dağları, aynı zamanda çeşitli Zaza ve Alevi aşiretlerin de yaşadığı bir bölgedir.

Kemah, Mengücekliler (Mengücekliler) Beyliği'ne aittir.

Çorum'da bulunan bazı aşiretler şunlardır: Dedesli Aşireti. Çorum Kürdü Aşireti. Cihanbeyli Aşireti. Evci Aşireti. Kuyumcu Aşireti. Bunların dışında, Aliçul, Araplar, Badiilli, Dayılar, Ekradı Çorum, İnallı, Karacalar, Kavilli, Kınıklı gibi birçok aşiret Çorum'a iskân edilmiştir.