Aşiretler

Xidirsor (Xıdırsor) Aşireti, Kürt aşiretleri arasında yer alır ve Adıyaman’ın kuzeybatısında yaşar. Dilleri, Kürtçenin Kurmanc lehçesidir. Ocakları, Pir-Dede Ocağı Üryan Hızır Ocağı’dır ve mürşidi Serçağlan Ağuçan Ocağı’dır.

Karaman'ın en büyük aşireti hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Karamanoğulları Beyliği'nin kökenleri hakkında iki farklı görüş vardır: 1. Afşar Boyu: Bazı tarihçilere göre Karamanoğulları, Oğuzların Afşar boyuna mensuptur. 2. Salur Boyu: Diğer bir görüşe göre ise Karamanoğulları, Oğuzların Salur boyundan gelmektedir. Bu nedenle, Karaman'ın en büyük aşireti konusunda net bir bilgi sunmak mümkün değildir.

Ramanlılar, Raman Aşireti'ne mensuptur. Raman Aşireti, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndeki en bilinen Kürt aşiretlerinden biridir.

Ankara'nın en büyük aşireti hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'nin en büyük aşiretlerinden bazıları şunlardır: Milli Aşireti. Bucak Aşireti. İzol Aşireti. Aşiretlerin nüfusları zamanla değişebilir ve farklı kaynaklara göre sıralama farklılık gösterebilir.

Doğanların en büyük aşireti hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'nin en büyük aşiretleri arasında Milli, İzol, Ertoşi, Badıkan ve Burukan aşiretleri bulunmaktadır. Milli Aşireti: Mezopotamya ve çevresinde 5 milyon kişi tarafından mensup olunan Türkiye'nin en büyük aşireti olarak kabul edilir. İzol Aşireti: Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman, Mardin, Malatya, Tunceli ve Elazığ illerinde yoğun olarak bulunur ve 3 milyon nüfusa sahiptir. Ertoşi Aşireti: Kuzey Irak'ta büyük bir nüfusa sahip olup, Türkiye'de de temsilcileri vardır ve 3 milyon kişi olduğu tahmin edilmektedir. Badıkan Aşireti: Diyarbakır'ın en büyük aşireti olarak kabul edilir ve 6 milyon nüfusa sahiptir. Burukan Aşireti: Doğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük aşiretlerinden biridir.

Uludağ'ın en büyük aşireti hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'nin en büyük aşiretleri arasında Milli Aşireti, Ertoşi Aşireti ve İzol Aşireti bulunmaktadır. Milli Aşireti: Nüfusunun yaklaşık 5 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Ertoşi Aşireti: Yaklaşık 3 milyon nüfusa sahiptir. İzol Aşireti: Yine yaklaşık 3 milyon nüfusa sahip olduğu düşünülmektedir.

Harput'un en büyük aşireti hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Elazığ ve çevresinde etkili olan bazı büyük aşiretler şunlardır: Parçikan Aşireti. Herdi Aşireti. Haylan Aşireti. Ayrıca, Osmanlı belgelerinde Harput’ta yaşayan aşiretler için “ekrâd” tabiri kullanılmıştır.

Iğdır'da birçok aşiret bulunmaktadır. Bazı örnekler şunlardır: Iğdır Merkez: Redkî, Azerî, Sıpkî, Bırukî, Mısırkî, Gelturî, Giskî (Sakî), Êlya (Êlî). Tuzluca: Redkî, Mısırkî (Cunki), Şahkurdî, Celalî, Azerî, Gelturî, Sorî, Motî. Aralık: Redki, Xelkî, Keleşkî, Evloya (Xelkî), Şêxbızınî, Dılxêrî, Sipkî, Motî. Karakoyunlu: Redki, Bırukî, Seyid, Gelturî, Kırkırî, Gêloyî, Azerî. Iğdır'da toplam kaç aşiret olduğu kesin olarak bilinmemektedir, ancak bu liste kapsamlı değildir.

Jirki aşiretine ait 11 köy bulunmaktadır.

Göksun'un en büyük aşireti olarak İzol Aşireti kabul edilmektedir.

Adıyaman'da en çok hangi aşiretin olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Adıyaman'da bulunan bazı önemli aşiretler şunlardır: Resuloğulları. Koyunlu Aşireti. Şaylı Aşireti. Güneşli Aşireti. Kavi Aşireti. Ayrıca, Rişvan Aşireti de Adıyaman'da bulunan ve geniş bir alana yayılmış bir aşirettir.

Dirijan (Drejan) aşiretinin dünya genelinde 578 köy ve mezrası bulunmaktadır.

Buban aşireti soyu, Şanlıurfa Karacadağ bölgesinden gelmektedir.

İzoli aşiretinin kökeni hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Mervani Devleti: Aşiret, 900'lü yıllarda kurulan Mervani Devleti'nde "Hizoli" olarak geçmektedir. Harzemşahlar İmparatorluğu: Bazı tarihçiler, aşireti Harzemşahlara bağlamaktadır. Zaza Kökenli: Bazı kaynaklara göre İzol aşireti, 17. yüzyılda Dersim bölgesine yerleşen ve daha sonra bölgedeki diğer Kürt aşiretleriyle ittifak kuran Zaza kökenli bir aşirettir. Ayrıca, aşiretin 16. yüzyılda Safevi Devleti’ne karşı Osmanlı Devleti’ne bağlılığını bildiren Şeyh Ubeydullah Nehri’nin soyundan geldiği iddiası da bulunmaktadır. Bu bilgiler net değildir ve aşiret mensupları, soylarını yerel anlatılarla sahiplenmektedir.

Çukurova'ya yerleşen bazı aşiretler şunlardır: Avşar (Afşar). Bozdoğan. Menemenci. Sırkıntı. Cerit. Varsak. Ulaşlı. Ayrıca, Ramazanoğulları beyliğinin de Çukurova'ya yerleştiği bilinmektedir.

Bini Yusuf Aşireti, Arapça kökenli bir aşiret olup, ismi önünde yer alan "Bini" kelimesi Arapçada "oğlu" anlamına gelmektedir. Aşiretin soyunun nereden geldiğine dair spesifik bir bilgi bulunmamakla birlikte, Şanlıurfa'da merkez, Bozova, Akçakale ve Adana'nın yanı sıra, Suriye ve Irak'ta da yaşadıkları bilinmektedir. Osmanlı döneminde, Ceys Aşiretleri Federasyonu'na katılan Bini Yusuf Aşireti, daha sonra artan nüfusuyla bağımsız bir aşiret haline gelmiştir. Kurtuluş Savaşı'nda, Şanlıurfa'nın düşman işgalinden kurtulmasında Mustafa El Halaf komutasında önemli bir rol oynamışlardır.

Xerzan, Ğarzan veya Garzan Aşireti, Türkiye'nin en büyük aşiretlerinden biridir. Özellikleri: Konumu: Batman, Siirt, Sason, Bitlis, Mutki, Ahlat, Güroymak, Muş, Hasköy, Van, Siirt, Kurtalan gibi bölgelerde yoğunlaşmıştır. Köken: Abbasiler döneminde, İslamiyeti yaymak amacıyla Irak'ın güneyi veya Basra'dan gelmiştir. Yapı: 3 ana aşiret (Beleki, Sarmi, Musi) ve 600'e yakın alt aşiret ve kabileden oluşur. Nüfus: Yaklaşık 500.000 ile 600.000 arasında bir nüfusa sahiptir. Aşiret, ismini İbn Kharzi (Sofi Ğerzi) adlı bir zattan almıştır.

Hüseyin oğulları, farklı bağlamlarda farklı aşiretlerden olabilir: 1. Saddam Hüseyin: Saddam Hüseyin, El Hatap aşiretine mensup bir ailenin çocuğudur. 2. Kör Hüseyin Paşa: Kör Hüseyin Paşa, Hayderan aşiretinin reisidir.

Xidir Sor (Xisor) Aşireti, ağırlıklı olarak Adıyaman'da yaşamaktadır. Bu aşiret, aynı zamanda Çelikhan'ın Bulam ve Balıkburnu bölgelerinde de bulunmaktadır. Xisor Aşireti, 1577 yılında Adıyaman ve Elbistan'da gerçekleşen Şah İsmail Ayaklanmasına katılmıştır.

Malatya'nın Hekimhan ilçesinin en büyük aşireti Dirijan (Direjan) Aşireti'dir. Dirijan Aşireti, Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu bölgesinde ve İran'da yaşayan bir Kürt aşiretidir.