Aşılar

Kazıklıhumma (tetanos) aşısı, 10 yılda bir tekrarlanmalıdır. Ayrıca, bebeklik döneminde ve 15 yaşlarında da uzun süreli koruyucu önlem olarak tetanos aşısı yapılması önerilir.

Karma aşısız kedinin dışarı çıkması önerilmez. Karma aşı, kediyi çeşitli bulaşıcı hastalıklara karşı korur ve dışarı çıkan kediler, diğer hayvanlarla temas ederek bu hastalıkları kapma riski altındadır. Kedinin sağlığı için, veteriner hekimin tavsiyeleri doğrultusunda aşılarının tamamlanması ve dışarı çıkarılmadan önce patilerinin altının temizlenmesi, tüylerinin taranması gibi koruyucu önlemlerin alınması gereklidir.

Evet, hepatit A ve B aşıları birlikte yapılabilir.

Kedilerde mantar aşısı şart değildir, ancak önerilen aşılar arasında yer alır. Mantar enfeksiyonlarına karşı özel bir kedi aşısı bulunmamakla birlikte, genel bağışıklık sistemini güçlendiren aşılar kedileri mantar enfeksiyonlarına karşı daha dirençli hale getirebilir ve enfeksiyon riskini azaltabilir. Kedinizin aşı programı için en doğru bilgiyi veteriner hekiminizden alabilirsiniz.

Bebeklerde Hepatit B aşısı yapılmazsa, sarılık olma riski artar. Hepatit B aşısı, hepatit B virüsünün neden olduğu sarılık hastalığına karşı koruyucu bir önlemdir. Aşının yapılmaması durumunda, bebek bu virüse karşı savunmasız kalır ve hepatit B enfeksiyonuna yakalanma olasılığı yükselir.

HPV aşısı, insan papilloma virüsüne (HPV) karşı koruma sağlayarak rahim ağzı kanseri ve genital siğiller gibi hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Bu aşı, ayrıca penis, anüs, vulva ve boğaz kanseri gibi diğer kanser türlerine yakalanma riskini de azaltır. HPV aşısının tedavi edici değil, önleyici bir uygulama olduğunu unutmamak önemlidir.

0-4 yaş arası çocuklar için uygulanan bazı aşılar şunlardır: Hepatit B Aşısı: Doğumda, 1. ayda ve 6. ayda uygulanır. Verem (BCG) Aşısı: Doğumdan sonra mümkün olan en kısa sürede yapılır. 5’li Karma Aşı (DaBT-İPA-Hib): 2., 4., 6. aylarda ve 18. ayda uygulanır. Konjuge Pnömokok Aşısı: 2., 4. ve 12. aylarda yapılır. Oral Polio (Çocuk Felci) Aşısı: 6. ay ve 18. ayda uygulanır. Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) Aşısı: 1. yaşta ve 4-6 yaşta olmak üzere iki doz uygulanır. Suçiçeği Aşısı: 1. yaşta uygulanır, 4. yaşta ikinci dozu önerilir. Hepatit A Aşısı: 18. ay ve 24. ay olmak üzere iki doz yapılır. Aşı takvimi, çocuğun özel durumuna göre değişiklik gösterebilir; bu nedenle bir doktora danışılması önerilir.

ABD'de hangi gençlik aşısının yasaklandığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, 27 Mayıs 2025 tarihinde ABD Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy, Kovid-19 aşısının artık sağlıklı çocuklar ve hamile kadınlar için önerilen aşılar arasında yer almayacağını duyurmuştur. Ayrıca, 7 Şubat 2025 tarihinde ABD Montana Eyalet Meclisi’nde, mRNA aşılarının insanlarda kullanımını yasaklayacak bir yasa tasarısı görüşülmüştür. Aşılarla ilgili güncel bilgiler için resmi sağlık otoritelerinin duyurularının takip edilmesi önerilir.

Tetanoz aşısı genellikle hafif bir acı verir, ancak bu acı genellikle geçicidir ve birkaç saat içinde azalır. Aşının yapıldığı bölgede ağrı, kızarıklık ve hassasiyet gibi yan etkiler de görülebilir. Aşının acı verme olasılığı, bireyin ağrı eşiği ve aşının uygulandığı bölgenin kas ve sinir yapısına bağlı olarak değişebilir. Aşı öncesi ve sonrası yaşanabilecek yan etkiler hakkında daha detaylı bilgi almak için bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

2 aylık bebeklere beşli karma aşı, BCG (verem aşısı) ve KPA (pnömokok aşısı) olmak üzere üç aşı uygulanır. Beşli karma aşı, difteri, boğmaca, tetanos, çocuk felci ve menenjit gibi hastalıklara karşı koruma sağlar. BCG aşısı, bebeği verem hastalığından korur. KPA aşısı, pnömokok bakterisine bağlı zatürre, menenjit ve orta kulak iltihabı gibi enfeksiyonlara karşı koruma sağlar. Aşı takvimi, Sağlık Bakanlığı tarafından her yıl gözden geçirilir ve ihtiyaca göre düzenlenir.

Özel aşı takvimi, doğumla birlikte başlar ve çocukların belirli yaşlarda alması gereken aşıları içerir.

Köpeklerin kuduzdan korunması için aşağıdaki önlemler alınmalıdır: 1. Aşılama: Yavru köpekler 12 haftalıkken kuduz aşısına başlanmalı ve aşılar düzenli olarak yenilenmelidir. 2. Vahşi Hayvanlardan Kaçınma: Enfekte olabilecek vahşi hayvanlarla temastan kaçınılmalıdır. 3. Hayvan Isırıklarına Dikkat: Şüpheli bir hayvan ısırığı durumunda hemen tıbbi yardım alınmalı, ısırık bölgesi bol su ve sabun ile yıkanmalıdır. 4. Yurtiçi ve Yurtdışı Seyahatler: Yurtdışına seyahat edecek köpekler için uluslararası kuduz aşısı sertifikası gereklidir. Kuduz, ölümcül bir hastalık olduğu için korunma önlemleri büyük önem taşır.

Sağlam çocuk izlemi, çocukların sağlıklı büyüme ve gelişmelerini sağlamak için önemlidir çünkü: 1. Erken Tanı ve Müdahale: Potansiyel sağlık sorunlarının erken dönemde tespit edilmesini sağlar, bu da uzun vadeli sağlık sorunlarının önlenmesine yardımcı olur. 2. Gelişim Takibi: Çocuğun fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişiminin düzenli olarak takip edilmesini sağlar. 3. Aşı Takibi: Çocuğun aşı takviminin kontrol edilmesini ve eksik aşıların tamamlanmasını sağlar. 4. Beslenme Danışmanlığı: Sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılmasına yardımcı olur ve obezite gibi sorunların önlenmesini sağlar. 5. Ruh Sağlığı Değerlendirmesi: Çocuğun duygusal ve psikolojik ihtiyaçlarının karşılanmasını ve gerektiğinde uygun müdahalelerin yapılmasını sağlar.

Evet, yavru kedilerde karma aşı yapılması şarttır. Karma aşı, yavru kedilerin viral enfeksiyonlara karşı korunması için gereklidir. Yavru kedilere karma aşı, 8-10 haftalıkken ilk doz olarak uygulanır ve 2 hafta sonra tekrarlanır.

Hepatit B temas sonrası profilaksi için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Temas bölgesi temizliği: Temas bölgesi su ve sabunla veya alkol bazlı el antiseptiği ile temizlenmelidir. 2. Mukoza temasları: Mukoza temaslarında temas eden bölge bol su veya serum fizyolojik ile yıkanmalıdır. 3. İmmünglobulin uygulaması: En kısa sürede 0.06 ml/kg Hepatit B Hiperimmunglobulini (HBIg) intramüsküler yolla yapılmalıdır. 4. Aşı uygulaması: Eş zamanlı olarak hepatit B aşısı deltoid adaleye yapılmalı ve takiben 1 ay ve 6 ay sonra aynı dozda tekrarlanarak HBV'ye karşı aktif bağışıklık sağlanmalıdır. Temas eden kişinin Hepatit B immünitesi ve aşı hikayesi bilinmelidir.

Doğum sırasında bebeğe iki aşı yapılır: 1. Hepatit B Aşısı: Doğumdan hemen sonra, 1. ve 6. aylarda olmak üzere 3 doz uygulanır. 2. BCG (Verem) Aşısı: Bebeğin 2. ayında yapılır ve ona ömür boyu koruma sağlar.

Büyükbaş iç parazit aşısının etkisi, uygulamadan sonra 2-3 gün içinde görülmeye başlar.

Pnömokok aşısı iki farklı şekilde uygulanabilir ve her iki durumda da doz sayısı farklılık gösterir: 1. Konjuge pnömokok aşısı (KPA13): Küçük çocuk ve bebeklerde 4 doza bölünmüş şekilde uygulanır. 2. Polisakkarit pnömokok aşısı (PPA23): Tek doz olarak uygulanır ve ömür boyunca üç doz halinde tekrarlanması önerilir.

KKK aşısı (Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak aşısı), üç hastalığa karşı koruma sağlayan karma bir aşıdır. İşe yaradığı başlıca alanlar şunlardır: Bağışıklık sistemini güçlendirme. Hastalıkların yayılmasını engelleme. Komplikasyonların önlenmesi. KKK aşısı, çocukluk döneminde rutin aşı takvimine dahil edilmiştir ve zorunlu bir aşıdır.

6. ay aşısında yapılan aşılar şunlardır: Hepatit B (üçüncü doz). DaBT-İPA-Hib (üçüncü doz). Oral Polio (çocuk felci) aşısı (OPA). Bu aşılar, boğmaca, menenjit, inaktif çocuk felci, difteri, tetanos, zatürre, sarılık, kabakulak gibi hastalıklara karşı bağışıklık oluşturur. Aşı takvimi, bebeğin sağlık durumuna ve doktorun önerilerine göre değişiklik gösterebilir.