AnlatımTeknikleri

Genelden özele anlatım, geniş bir konu veya kavramdan başlanıp daha sonra daha dar bir konuyu veya detayı ele alarak spesifik ve belirli bir şeye odaklanılması anlamına gelir. Bu anlatım biçiminde önce genel bir bakış açısı sunulur, ardından konunun özel yönleri incelenir.

Bilim kurguda çeşitli anlatım teknikleri kullanılabilir, bunlar arasında en sık başvurulanları şunlardır: 1. Diyalog: Karakterler arasındaki karşılıklı konuşmalar, hikayenin akışını hızlandırır ve karakterlerin kişiliklerini ortaya koyar. 2. İç Çözümleme: Karakterlerin iç dünyalarının, duygu ve düşüncelerinin anlatıcı tarafından aktarılması, onların psikolojik tahlillerini yapar. 3. Geriye Dönüş: Hikayenin zaman akışını durdurarak, geçmişte yaşanmış olayların hatırlanması ve açıklanması, karakterlerin bugünkü davranışlarını daha iyi anlamaya yardımcı olur. 4. Tasvir: Olayların, mekanların ve karakterlerin ayrıntılı bir şekilde betimlenmesi, okuyucunun hikayeyi zihninde canlandırmasını sağlar. Bu teknikler, bilim kurgu eserlerinin atmosferini ve derinliğini artırmak için etkili bir şekilde kullanılır.

Olay akışı, bir masal, hikaye, şiir gibi anlatımda olayların sırayla yazılması anlamına gelir. Hikaye bağlamında ise olay akışı, bir olay örgüsünün temelini oluşturur ve olayların birbirine nasıl bağlandığını, karakterlerin yaşadıkları süreçleri ve hikayenin nasıl ilerlediğini gösterir.

Bilgi okuyucunun bakış açısı, edebi metinlerde anlatıcının olayları ve karakterleri algılama ve aktarma biçimini ifade eder. Bu bakış açıları dört ana türde incelenir: 1. Hakim (İlahi/Tanrısal) Bakış Açısı: Anlatıcı, tüm karakterlerin düşünce ve duygularını bilir ve olayları üçüncü şahıs ağzıyla anlatır. 2. Kahraman Bakış Açısı: Anlatıcı, hikayenin merkezindeki karakterdir ve olayları kendi perspektifinden, kişisel deneyim ve duyguları çerçevesinde aktarır. 3. Gözlemci (Kameraman/Müşahit) Bakış Açısı: Anlatıcı, olayları dışarıdan izliyormuş gibi aktarır, karakterlerin iç dünyasına tam olarak nüfuz edemez. 4. Çoğulcu Bakış Açısı: Birden fazla anlatıcı kullanılarak, farklı karakterlerin perspektifleri ve düşünceleri çok yönlü bir şekilde aktarılır.

Ömer Seyfettin'in "Yüz Akı" adlı öyküsü, tanrısal (ilahi) bakış açılı hakim anlatıcı tarafından III. tekil şahıs ağzından anlatılmıştır.

Hikayeler, özel ve genel olarak değil, genel olarak üç ana türe ayrılır: 1. Olay Hikayesi: Bir olayı ele alarak düğüm-çözüm yapısıyla anlatan ve bir sonuca bağlayan hikayelerdir. 2. Durum Hikayesi: Günlük yaşamın herhangi bir kesitini ele alan, belirgin bir olay örgüsü olmayan hikayelerdir. 3. Modern Hikaye: Geleneksel hikaye unsurlarını terk edip, bireyin iç dünyasına ve bilinç akışına odaklanan hikayelerdir.

Geri çizgi tekniği iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Tenis Terimi: Tenis sahasında, fileye 11.38 metre uzaklıkta bulunan ve kort sınırını belirleyen arka çizgiye denir. 2. Anlatım Tekniği: Bir anlatı veya hikayede, kronolojik akışı keserek geçmişe dair bir sahne veya olayı anlatma yöntemidir.

"Zaman zaman içinde, kalbur saman içinde, develer top oynarken, eski hamam içinde" tekerlemesi, masalların giriş bölümünde kullanılan ve dinleyiciyi olağanüstü olaylara hazırlayan bir tekerlemedir.

1. kişi ağzından anlatım, anlatıcının olayın içinde yer aldığı ve olayları kendi bakış açısıyla, birinci tekil şahıs (ben) veya birinci çoğul şahıs (biz) eklerini kullanarak anlattığı anlatım türüdür. Bu anlatım tarzında kullanılan bazı ifadeler: "Dün okuldan dönerken çok tuhaf bir şey gördüm". "Annemin yaptığı mantıya bayılırım".

Paragrafta idalize ifadesi, bir olayı, durumu veya şeyi diğerlerinden ayıran niteliklerini vurgulayarak betimleme anlamına gelir.

Siyah beyaz film ve renkli film arasında seçim, filmin amacına ve yönetmenin tercihlerine bağlıdır. Siyah beyaz film genellikle zamansız ve klasik bir hava yaratır, belirli ışık ve kompozisyon unsurlarını vurgulamak için uygundur ve korku veya bilim kurgu gibi belirli film türleri için daha rüya gibi bir atmosfer sağlayabilir. Renkli film ise daha geniş bir anlatım aracı sunar, çünkü renkler sadece görsel çeşitlilik sağlamakla kalmaz, aynı zamanda filmin içindeki duygu ve anlam akışına da katkıda bulunur.

Protagonistin karşıtı, antagonist olarak adlandırılır.

İntak sanatının amacı, insan dışındaki varlıkları konuşturarak onların duygu ve düşüncelerini ifade etmektir.

Bilinç akışında zaman ve mekan algısı ortadan kalkar.

Masal anlatıcılığı için sakin ve akıcı bir ses tonu tercih edilmelidir. Ayrıca, anlatıcının ses tonunu karakterlerin ve olayların durumlarına göre değiştirebilmesi de anlatımın etkisini artırır.

Anekdot öyküleştirme, bir edebi eserde anlatılan olayın başlı başına ayrı bir bütünlük gösteren parçasının, yani anekdottun, öykü olarak anlatılması anlamına gelir. Bu terim aynı zamanda kısa öykü, fıkra veya menkıbe anlamlarını da taşır.

Metinler farklı biçimlerde yazılır çünkü her metnin yazılış amacı, gerçekliği ele alış biçimi ve konuları birbirinden farklıdır. Metinlerin biçimlenmesinde etkili olan bazı faktörler şunlardır: Anlatım tarzı: Metnin süslü veya resmi bir üslupla yazılması. Hedef kitle: Metnin kime hitap ettiği ve bu kitleye uygun bir dil kullanımı. Düşünceyi geliştirme yolları: Tanımlama, örnekleme, karşılaştırma gibi tekniklerin kullanılması. Tür ve yapı: Metnin roman, hikaye, şiir, deneme gibi farklı türlere ayrılması ve bu türlerin gerektirdiği düzenlenme biçimi.

Otobiyografide genellikle aşağıdaki olaylar anlatılır: 1. Doğumdan İtibaren Yaşam Serüveni: Yazarın doğumundan başlayarak hayatı, ailesi, eğitimi ve mesleki hayatı. 2. Önemli Dönüm Noktaları: Yaşamındaki önemli olaylar ve dönüm noktaları. 3. Kişisel Gelişim ve İlişkiler: Kişisel gelişimi, aşk hayatı, dostluklar ve aile ilişkileri. 4. Başarılar ve Yenilgiler: Hayatındaki başarılar, zaferler ve yenilgiler ile bunlardan çıkarılan dersler. 5. Kültürel Öğeler: Yazarın kültürünü, yaşadığı toplumu ve zaman dilimini yansıtan unsurlar. Otobiyografi, yazarın kendi bakış açısıyla kendini nasıl tanımladığını ön planda tutar ve öznel bir anlatım içerir.

Mor yazma ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Edebiyatta Mor Yazma: Bu terim, Selçuk Baran'ın "Mor Hikaye" adlı öyküsüne atıfta bulunabilir. 2. Genel Anlamda Mor Yazma: Bu terim, bir metnin anlamını karmaşıklaştırmak ve anlaşılmasını zorlaştırmak için kullanılan bir yazma tekniğini ifade eder.

"Sapla geç" ifadesi, karikatür bağlamında bir durumu veya olayı hızlıca ve özünü kaçırmadan anlatmak anlamında kullanılabilir.