Tekerleme

"Johny Johny Yes Papa", babası tarafından şeker yerken yakalanan Johnny adlı bir çocuğun hikayesini anlatan bir İngilizce tekerlemedir. Genellikle birden fazla mısradan oluşan versiyonları, bu temadaki çeşitlemelerle devam eder.

En uzun İngilizce tekerleme olarak "How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood?" örneği verilebilir. Bu tekerlemenin uzun hali şu şekildedir: > How much wood would a woodchuck chuck if a woodchuck could chuck wood? He would chuck as much wood as a woodchuck would if a woodchuck could chuck wood. Ayrıca, "Peter Piper picked a peck of pickled peppers" tekerlemesinin de uzun bir versiyonu bulunmaktadır: > Peter Piper picked a peck of pickled peppers. Where’s the peck of pickled peppers Peter Piper picked?

En uzun masal tekerlemesi olarak "Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler" örneği verilebilir. Bu tekerleme, oldukça uzun ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Diğer uzun tekerleme örnekleri arasında "Uzakta bir kuş konmuş dala, dala konmuş kuş bakmış balığa, balık zıplamış suya, su karışmış çamura" ve "Bir pirinci birinci buluşta bir inci gibi birbirine bağlayıp, Perlepe berberi bastıbacak Bedri ile beraber Balıkesir pazarına parasız giden bu paytak budala, babası topal Badi'den biberli bir papara yedi" gibi örnekler de bulunmaktadır. Uzun tekerlemeler, genellikle diksiyon geliştirme amacıyla kullanılır ve ritmik ses ile kelime tekrarlarını artırarak mizah ve gizem duygusu verir.

Hayır, "dandini dandini" ve "dandiniko" aynı değildir. "Dandini dandini", çocukları canlı kukla gibi sıçratıp sevindirmek için kullanılan bir tekerlemedir. "Dandiniko" ise, popüler bir Türk ninnisinin adıdır.

İngilizcede en çok kullanılan tekerleme olarak "She sells seashells by the seashore" (Deniz kenarında deniz kabukları satar) kabul edilir. Bu tekerleme, benzer seslerin art arda kullanılması ve yüksek sesle hızlıca söylendiğinde dili zorlaması ile bilinir.

Çan Çin Çon ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: Oyun: Küçükken oynanan bir oyunda kullanılan bir terimdir. Argo: İngilizce'de "slope" anlamına gelir. Atasözü: Ünlü bir Çin atasözüdür. Hakaret: Japonya'da birine "çon" demek ayıp ve kötü bir şey olarak kabul edilir. Çan Çin Çon'un Çince'de herhangi bir anlamı yoktur; bu ifade uydurma bir sözdür.

"Çöz Çöz Makarayı" tekerlemesi, genellikle Türk halk kültürüne ait bir oyun olarak bilinmektedir.

"O tarlayada dadanmış" tekerlemesi, "Kekere Mekere Tekerlemesi" olarak bilinir. Tekerlemenin bir kısmı şu şekildedir: > Bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlı pis porsuk, diğer tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlı pis porsuğa demiş ki: “Sen ne zamandan beri bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlı pis porsuksun?” O da ona cevaben “Sen ne zamandan beri o tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlı pis porsuksan ben de o zamandan beri bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlı pis porsuğum.” demiş. Bu tekerleme, Türkçedeki en uzun tekerleme olarak kabul edilir.

Altı kez altı tekerlemesi şu şekildedir: "Altı kere altı, otuz altı". Bu tekerleme, matematikle ilgili bir tekerleme örneğidir.

"Dal sarkar, kartal kalkar, kartal kalkar, dal sarkar" bir tekerlemedir. Bu tekerlemenin farklı versiyonları bulunmaktadır, örneğin: Şu karşıda bir dal, dalda bir kartal. Dal sarkar, kartal kalkar. Kantar tartar. Şu karşıdaki kara kuru kavak, karardın mı ey kara kuru kavak, sarardın mı ey kara kuru kavak! Tekerlemenin anlamı hakkında çeşitli yorumlar mevcuttur. Bazı kaynaklar, bunun bir olay örgüsü veya mantık bağı bulunan, birbirine benzer sözcüklerden oluşan bir ifade olduğunu belirtmektedir. Ayrıca, bu tekerlemenin diksiyon egzersizi olarak da kullanıldığı bilinmektedir.

Kekere Mekere tekerlemesi, bir tarlaya ekilen kuş yemi tohumlarına boz ala boz başlı pis porsuğun nasıl dadandığını ve bu durumun diğer tarlaya da nasıl yansıdığını anlatır. Tekerlemenin hikayesi şu şekildedir: Bir tarlaya bir şinik kekere mekere ekilmiş, başka bir tarlaya da bir şinik kekere mekere ekilmiş. İlk tarlaya ekilen kekere mekereye boz ala boz başlı pis porsuk dadanmış. İkinci tarlaya ekilen kekere mekereye de aynı porsuk dadanmış. İlk tarlaya dadanan porsuk, ikinci tarlaya dadanan porsuğa ne zamandan beri orada olduğunu sormuş. İkinci tarlaya dadanan porsuk da ilk tarlaya dadanan porsuğa aynı soruyu yöneltmiş ve karşılıklı bir suçlama başlamış. Tekerleme, bu karşılıklı soru-cevap diyaloğuyla devam eder. Kekere mekere, bitki tohumu anlamına gelir.

Kel kör Kirpi, "Bir Tarlaya Kemeken Ekmişler" adlı tekerlemede yer alır. Bu tekerlemenin bir kısmı şu şekildedir: > "Bir tarlaya kemeken ekmişler. İki kürkü yırtık kel kör kirpi dadanmış. Biri kürkü yırtık erkek kel kör kirpi, Diğeri kürkü yırtık dişi kel kör kirpi. Kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin kürkünü, Kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin kürküne; Kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin kürkünü de Kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin kürküne eklemişler".

Bilmece ve tekerleme arasındaki temel farklar şunlardır: Bilmece: Amaç: Bilmece, bir dizi ipucu aracılığıyla cevabın keşfedilmesi gereken bir oyun türüdür. Yapı: Genellikle kafiye kullanılarak melodik hale getirilir. Örnek: "Önden, yanlardan, arkadan belirir, bir an için dikkatsizsiniz ve eteğinizi kaldırır: Rüzgar". Tekerleme: Amaç: Genellikle çocukları eğlendirmek amacıyla yazılır, ancak eğitimde de kullanılır. Yapı: Ses taklidine dayalı, kafiyeli ve eş sesli kelimelerden oluşur. Örnek: "Ooo piti piti / karamela sepeti / Terazi lastik jimnastik". Özetle, bilmeceler cevabı keşfetmeyi hedeflerken, tekerlemeler eğlenceli ve bazen anlamsız söz dizilerinden oluşur.

"Bir varmış bir yokmuş" tekerlemesi genellikle "Bir varmış, bir yokmuş" veya "Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde" ifadeleriyle başlar. Bazı farklı versiyonlar ise şu şekildedir: "Zaman zaman, çarkı çeviren saman adam..."; "Bir varmış bir yokmuş, Allah'ın kulu çok imiş, çok söylenmesi günahmış".

Diksiyon için en zor tekerleme olarak şu örnekler verilebilir: Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler. Bir berber bir berbere gel beraber berberistanı birleştirelim demiş. Kokorozlanan koca köstek, kostak kostak kostaklanmış, kök sökmek, kösnül kösnül bakmak da ne oluyor, demiş. Yalancıoğlu yalıncık Yayla Dağı’nın yahnisini yağsız yiyebilirse de Yayla Dağı’nın yağlı yoğurdundan, Yüksekova’nın yusyumru yumurta yumurtlayan tavuklarından, bir de yörük ayranıyla yufkasından asla vazgeçemez. Zihni, zihnini Zeki’nin zikzak çizen zevzek züğürt sözleriyle uzun uzun zorladı. Tekerlemelerin zorluğu, bireylerin dil yeteneklerine, yaşadıkları coğrafyaya ve konuştukları dile göre değişebilir.

"Portakalı Soydum Başucuma Koydum" bir tekerlemedir.

"Zaman zaman içinde, kalbur saman içinde, develer top oynarken eski hamam içinde" tekerlemesi, masallarda olayların tüm kuşaklar için geçerli olduğunu ifade eder. Bu tekerleme, genellikle hikaye başlangıcında söylenir ve bir anlam taşımak zorunda değildir.

"Mararla barba mererle berbe mırırlı bırbı" ifadesi, dudak tembelliği sorununu gidermek ve konuşma becerilerini geliştirmek için önerilen bir tekerlemenin parçasıdır. Bu tekerleme, dudak ve dil kaslarını çalıştırarak daha net ve doğru konuşma sağlamaya yardımcı olur. Her gün 20 tekrar yapılması önerilen bu yöntem, düzenli pratiklerle dudak tembelliği sorununu azaltmaya ve konuşma kalitesini artırmaya yardımcı olabilir.

Evet, H harfi ile başlayan tekerlemeler vardır. İşte bazı örnekler: Habeş hemşire, hırkalı hizmetçi hoppa hödüğe hurmaları hürmetle sundu. Hahamhanede hahambaşı hahamı homur homur homurdanır görünce, hemencecik heyecanlandı, hızlandı, hoşnutsuz hırçın halhallarla halkaları, halatları hallaçlara verdi. Havzalı Haydar, hancı Haydar'ın hasretinden, hastanedeki haşhaşçı halka haykırarak havalandırdı. Heceye hevesli heykeltıraş, heybetli heybesini hemşiresi Hendekli Esma'ya hediye etti. Hilebaz Hilmi, Hindistan'dan hizmetçi Hintli Hikmet'i hile ile himayesine getirdi. Ayrıca, H harfi ile diksiyon tekerlemeleri de bulunmaktadır. H harfi ile ilgili daha fazla tekerleme için m5bilisim.com ve edebialem.com gibi siteler ziyaret edilebilir.

Türkçenin en uzun ve en zor tekerlemesi, yüz otuz kelimeden oluşmaktadır. Bu tekerleme, "Şu tarlaya bi şinik kekere mekere ekmişler. Bu tarlaya da bi şinik kekere mekere ekmişler. Şu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuk, bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğa demiş ki; 'Ben bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum' demiş. Öteki tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsukta; 'Ben de; 'Bu tarlaya ekilen bir şinik kekere mekereye dadanan boz ala boz başlıklı pis porsuğum' demiş" şeklindedir.