AnlatımTeknikleri

Tahkiyeli anlatım, edebiyatta gerçek veya tasarlanmış bir olayın söz veya yazı ile anlatılması anlamına gelir. Bu anlatım türü, genellikle roman, öykü, tiyatro, masal, destan, fabl, halk hikâyeleri ve biyografi gibi kurmaca veya sanatsal metinlerde kullanılır. Tahkiyeli anlatımda olaylar, genellikle serim, düğüm, çözüm bölümlerini içeren kronolojik bir sıra ile aktarılır.

2025 TYT Türkçe sınavında paragrafta anlatım teknikleri konusundan 26 soru çıkmaktadır. TYT Türkçe sınavında toplam 40 soru bulunmaktadır ve bu soruların 10-15 tanesi ortaokul-lise yıllarında öğretilen konulardan gelmektedir.

Yazın türleri, düz yazı türleri ve şiir olmak üzere ikiye ayrılır. Düz yazı türleri: Düşünsel türler: Makale, deneme, eleştiri, köşe yazısı, söyleşi, gezi yazısı, anı, günlük, yaşam öyküsü, gerçek özyaşam öyküsü, mektup. Edebî türler: Öykü, roman, masal, dramatik türler. Şiir türleri: Coşku ve heyecanı dile getiren metinler. Ayrıca, yazın türleri öğretici metinler ve kişisel hayatı konu alan metinler olarak da ayrılabilir.

Soru sorma sanatı, etkili iletişim kurmak ve doğru yanıtlar alabilmek için soruların nasıl sorulması gerektiğini bilen bir beceridir. Soru sorma sanatının bazı unsurları: Amaç belirleme. Kısa ve öz olma. Dinleme. Soruların türü. Ses tonu. Ayrıca, istifham (soru sorma) adı verilen bir edebi sanat da vardır.

Romanda dört çeşit karakter vardır: 1. Başkahraman (Protagonist). 2. Norm Karakter. 3. Kart Karakter. 4. Fon Karakter. Ayrıca, tip ve karakter kavramları da kullanılır.

"Metaphorsis" kelimesinin ne anlattığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, metafor (metaphor) bir anlatım biçimi olup, iki şeyi doğrudan karşılaştırarak birini diğerinin yerine koyar. Metaforlar, soyut düşünceleri somutlaştırır ve düşünceleri anlaşılır kılar. Bazı metafor örnekleri: "Time is a thief" (Zaman bir hırsızdır). "He is a shining star" (O, parlayan bir yıldızdır). "Life is a journey" (Hayat bir yolculuktur).

Çok değişik bir şey anlatmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Öyküleme (Hikaye Etme). Betimleme (Tasvir Etme). Açıklama (Açıklayıcı Anlatım). Ayrıca, anlatılacak şeyin soyut kavramları somutlaştırması ve karmaşık mesajları basitleştirmesi sağlanabilir.

Yaşar Kemal'in "Karıncanın Su İçtiği" romanında kullanılan bazı anlatım teknikleri şunlardır: İç konuşma: Karakterlerin iç dünyalarını ve düşüncelerini yansıtmak için kullanılmıştır. Bilinç akışı: Olaylar ve duygular, kesintisiz bir düşünce akışıyla aktarılmıştır. Geriye dönüş: Geçmiş olaylara atıfta bulunarak anlatıyı zenginleştirmiştir. Destansı dil ve doğanın kişileştirilmesi: Doğa unsurları irade kazanmış ve insan mücadelesiyle kolektif bir yankıya kavuşmuştur. Efsane ve folklor unsurları: Efsaneler, türküler ve ağıtlar anlatıya simgesel bir dil ve psikolojik derinlik katmıştır. Ayrıca, eserde folklorik deyimler, atasözleri, dualar ve beddualar da metni zenginleştirmiştir.

Mustafa Kutlu'nun üslubu şu özelliklerle tanımlanabilir: Sade ve derin anlatım: Kutlu, sade bir dille derin anlamlar ifade eder. Samimiyet: Yazılarında samimiyet ve içtenlik ön plandadır. Diyaloglar: Diyaloglar gerçekçi ve yapmacıksızdır, günlük konuşma diline uygundur. Yerellik: Eserlerinde yerel ifadeler ve terimler kullanılır. Tasavvufi dil: Eserlerinde tasavvufi bir dil ve semboller bulunur. Az sözle çok şey anlatma: Az sözle derin manalar ifade etmeyi tercih eder. Yalın üslup: Ayrıntıya değil, esas olana önem verir. Bilinç akışı ve iç monolog: Bu teknikleri kullanarak okurunu zihinsel faaliyete yönlendirir. Mustafa Kutlu'nun üslubu, bu özellikleriyle kendine özgü bir yapı sergiler.

Fotoğrafta anlam yaratmak için bazı teknikler: Konu seçimi ve çerçeveleme. Kompozisyon. Işıklandırma. Renk. Kontrast. Görsel hikaye anlatımı. Fotoğrafın anlamı, fotoğrafçının niyetiyle her zaman uyuşmaz; izleyicinin algısı da önemlidir.

Müşahedat, Ahmet Mithat Efendi'nin natüralist bir anlayışla yazdığı bir romandır. Romanın konusu, yazarın vapurda kulak misafiri olduğu kadınların konuşmalarından yola çıkarak yazmak istediği bir romanın yazım aşamasını anlatır. Romanın kahramanları: Ahmet Mithat: Romanın hem anlatıcısı hem de olaylara dahil olan yazarıdır. Siranuş: Ermeni bir kız olup, daha sonra Müslüman olur ve Refet ile evlenir. Seyit Mehmet Numan: Zengin ve iyi kalpli bir Arap tüccar olup, Siranuş'u korur. Refet: Kadınlar tarafından paylaşılan bir mirasyedi olup, Siranuş ile evlenir. Feride: Seyit Mehmet Numan'ın hastalıklı kızıdır. Roman, aynı zamanda okuyucuların da kurguya müdahale ettiği ve metnin oluşumuna katkıda bulunduğu bir teknikle yazılmıştır.

Teşhis sanatının amacı, insan dışındaki varlıkları insan özellikleriyle donatarak anlatımı daha canlı ve etkileyici hale getirmektir.

Eşli hikaye yazma hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak hikaye yazarken dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar şunlardır: Yapı: Giriş, çatışma, doruk noktası ve çözüm gibi temel hikaye unsurlarını kullanmak önemlidir. Karakterler: Karakterlerin eylemleri ve diyalogları aracılığıyla kim olduklarını göstermek, onlara hedefler ve kusurlar vermek gerekir. Dil ve Kurgu: Dil kurallarına dikkat etmek, kurgunun dikkat çekici ve mantıklı olmasına özen göstermek gerekir. Duygu ve Tema: Hikayedeki anahtar duyguyu veya izlenimi belirlemek, bu duyguyu geliştirmek için çalışmak gerekir. Hikaye yazma konusunda daha fazla bilgi için YouTube'da "Hikaye Nasıl Yazılır? Hikaye Yazmanın Kuralları" başlıklı videoyu izleyebilirsiniz.

Refik Halit Karay'ın "Yatık Emine" adlı öyküsünde tanrısal bakış açısı ve 3. tekil şahıs ağzından anlatım kullanılmıştır. Anlatıcı, hem dışarıdan gözlem yapan hem de gerektiğinde karakterlerin duygu ve düşüncelerine nüfuz eden bir konumdadır.

1. kişi anlatıcı ile 3. kişi anlatıcı arasındaki temel fark, anlatıcının olaylara dahil olma durumudur: 1. kişi anlatıcı: Anlatıcı, olayın içindedir ve "ben", "biz" gibi zamirler kullanır. 3. kişi anlatıcı: Anlatıcı, olayın dışında yer alır ve "o", "onlar" gibi zamirler kullanır. Örnekler: 1. kişi anlatıcı: "Hafta sonu tiyatroya gideceğim". 3. kişi anlatıcı: "Yarın tiyatroya gidecek".

Abartmanın (mübalağa) amacı, anlatımı daha güçlü ve çarpıcı hale getirmek, okuyucu veya dinleyicide belirli bir etki yaratmaktır. Abartmanın bazı amaçları: Vurgulama. Mecaz kullanımı. Duygusal etki. Ayrıca, abartma mizahi bir unsur olarak da kullanılabilir.

Küçürek hikaye ve minimal hikaye terimleri aynı şeyi ifade eder. Bu tür hikayelerin farkları şunlardır: Kelime Sayısı: Küçürek hikayelerin sözcük sınırı konusunda kesin bir rakam belirtilmemiş olsa da, genel kabul 100 sözcüğü geçmemesi yönündedir. Anlatım: Minimal hikayeler, az kelime ile çok şey anlatmayı hedefler. Olay Örgüsü: Bu hikayelerde serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunmaz. Okuyucuya Bırakılan: Olayları detaylandırmak yerine, okuyucunun hayal gücüne bırakılır.

Rücû sanatı, anlatımı güçlendirmek için, söylenilen sözden vazgeçip daha güçlü bir söz söyleme sanatıdır. Bu sanat, edebiyatta ve hitabet sanatında kullanılır.

Nasreddin Hoca, okul öncesi çocuklara çeşitli etkinlikler ve materyaller aracılığıyla anlatılabilir: 1. Çizgi Filmler ve Televizyon: Çocuklar genellikle Nasreddin Hoca'yı çizgi film ve televizyon aracılığıyla tanırlar. 2. Fıkraların Kullanımı: "Ben Zaten İnecektim", "Uykusu Kaçmış Da" gibi fıkralar, çocukların ilgisini çekmek için kullanılabilir. Bu fıkralar, çocukların bilişsel seviyesine uygun olarak seçilmelidir. 3. Sanat Etkinlikleri: Nasreddin Hoca'nın baş kısmının bulunduğu resimler veya çubuk kuklalar kullanılarak etkinlikler yapılabilir. 4. Multimedya Araçları: Bilgisayar ve Power Point gibi teknolojik araçlar, Nasreddin Hoca'nın fıkralarını interaktif bir şekilde sunmak için kullanılabilir. 5. Dramatizasyon: Çocuklar, Nasreddin Hoca'nın fıkralarını sahneleyerek devinimsel gelişimlerine katkı sağlayabilirler.

Canlı anlatımın gergin olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Detaycı ve karmaşık anlatım: Betimleyici ve iç çözümleme gibi teknikler, anlatımın akışını yavaşlatabilir ve gereksiz detaylarla okuyucuyu yorabilir. 2. Psikolojik derinlik: İç diyalog ve bilinç akışı gibi teknikler, karakterlerin iç dünyasını derinlemesine ele alarak okuyucunun duygusal bir bağ kurmasını sağlar, ancak bu durum bazı okuyucular için rahatsız edici olabilir. 3. Anlatıcının bakış açısı: Anlatıcının olayları yorumlama şekli ve kişisel duyguları, anlatımın objektifliğini azaltarak gerginliği artırabilir.