AnlatımTeknikleri

Michel Chion'un senaryo tekniği, özellikle ses ve görüntü ilişkisi üzerine kuruludur. Chion'a göre, senaryo yazarken dikkat edilmesi gereken bazı temel unsurlar şunlardır: 1. Dramatik Üçleme: Giriş, beklenmedik olay ve çözüm bölümlerinden oluşan klasik senaryo yapısını kullanır. 2. Merak Öğesi: İlk sahnede seyircinin dikkatini çekmek için kısa ve ani bir hareket olan "teaser" kullanır. 3. Flashback Tekniği: Öyküdeki olayların gidişatını değiştirmek veya seyirciyi şaşırtmak için geçmişe dönüşleri kullanır. 4. Bakış Açısı: Öyküyü, karakterlerin bakış açısından anlatarak seyircide empati oluşturur. 5. Ses Tasarımı: Ses, görüntü ile senkronize edilerek izleyicinin hikayeyi daha iyi anlamasını ve duygusal olarak bağlanmasını sağlar.

Tanımlama, TYT'de bir kavram veya varlığın ne olduğunu açıklamaya yönelik cümle veya cümleler bütünüdür. Bu anlatım yolu, genellikle açıklayıcı ve tartışmacı anlatım tekniklerinde kullanılır ve okuyucunun metni daha iyi anlamasını sağlar.

Sıçramalı kurgu, edebiyatta hikayenin anlatımında zaman veya mekan içinde aniden geçişler yaparak olayların akışını değiştirme veya seyirciyi/okuyucuyu şaşırtma amacını güden bir tekniktir. Bu teknik, geleneksel anlatım tarzının dışında kurgusal bir yapının oluşturulmasını sağlar ve olayların farklı perspektiflerden sunulmasına olanak tanır.

Masal anlatırken karından nefes alarak ve doğal bir ses tonu kullanmak önerilir. Ayrıca, farklı karakterler için farklı sesler kullanarak anlatımı canlandırmak da etkili olabilir.

Gerekçeli anlatım, bir eylemin veya olayın gerçekleşme nedenini içeren cümlelerin kullanılmasıdır. Bu tür anlatımlarda, bir yargı veya isteğin yapılmasını gerekli kılan nedenler belirtilir. Örneğin: - "Teklifinizi kabul edemem; çünkü işimi değiştirmeyi düşünmüyorum". - "Sağlık sorunlarım yüzünden işe gidemiyorum". - "Sigarayı bırakmamın sebebi sağlığımı bozmasıdır".

Betimleyici ve açıklayıcı anlatım iki farklı anlatım biçimidir: 1. Betimleyici Anlatım: Varlıkların, yerlerin veya kişilerin okuyucunun zihninde canlanacak şekilde ayrıntılı olarak anlatılmasına denir. Örnek: "Başımızın üstünde her zaman yeşil, iğne yapraklı dallardan örülü bir çatı var. Dallar öylesine sık ki, güneş ışığı aşağıya süzülemiyor bile". 2. Açıklayıcı Anlatım: Bilgi vermek amacıyla kullanılan bir anlatım tekniğidir. Örnek: "Yakup Kadri Karaosmanoğlu edebiyatımızın önde gelen sanatçılarından biridir. Roman, hikâye, anı gibi değişik alanlarda eserler vermiş olan sanatçı daha çok romanları ile tanınmaktadır".

Kurmaca gerçeklik, hayatın ve doğal olanın gerçekliğini değil, eserlerdeki karakter, olay ve mekânın birbiriyle ilişkisindeki tutarlığı ve bağlamları ifade eder. Bu kavram, edebi eserlerde yazarın hayal gücü ve yorumu ile yeniden şekillenen dünyayı tanımlar.

Edebiyatta az sözle etkili anlatım, "özlülük" veya "yalınlık (sadelik)" olarak adlandırılır. Özlülük, az sözle çok şey anlatmaktır. Yalınlık (sadelik) ise süslü ve gösterişli anlatımdan uzak, herkesin anlamını bildiği kelimelerle yapılan anlatımdır. Örnekler arasında Hemingway'in "buzdağı tekniği", Raymond Carver'ın minimalist öyküleri ve Ferit Edgü'nün "Kimsesi" adlı eseri sayılabilir.

Edebi söyleyişin inceliği, edebi metinlerde dilin estetik ve duygusal zenginlikleriyle örülmüş bir şekilde kullanılması anlamına gelir. Bu tür metinlerde: - Kelimeler ve ifadeler, anlamı derinleştirmek için özenle seçilir ve kullanılır. - Mecazlar, simgeler ve edebi araçlar, anlatılan hikayeye veya konuya derinlik katar ve okuyucuya ifade edilenden fazlasını düşündürme amacı taşır. - Duygusal ve tarihi bağlamlar, metnin anlamını zenginleştirir. Sonuç olarak, edebi söyleyişin inceliği, okuyucuyu sadece bilgilendirmekle kalmaz, aynı zamanda onu duygusal ve düşünsel olarak da etkiler.

Çukurova'nın nehirleri, ovaları, pınarları, tarlaları, dağları, para babası ağası, pamuk işçisi ırgatı, kadını, çocuğu Çukurova yazılarında Yaşar Kemal'e emanettir ifadesi, Yaşar Kemal'in eserlerinde Çukurova'nın ve onun insanlarının tüm detaylarıyla ele alındığını ifade eder. Yaşar Kemal, doğup büyüdüğü bu toprakları anlatırken, bölgenin doğal güzelliklerini ve insanlarını destansı bir anlatımla ölümsüzleştirmiştir.

Edebiyatın temel konuları şunlardır: 1. Anlatım: Yazarın düşüncelerini sözcüklerle ifade ediş biçimi, metnin tonunu ve üslubunu belirler. 2. Tema: Edebi eserin ana fikri ve derin anlamı, evrensel insan deneyimleri üzerine odaklanır. 3. Karakterizasyon: Edebi eserdeki karakterlerin tanımlanması ve geliştirilmesi, okuyucunun karakterlerle empati kurmasını sağlar. 4. Çatışma: Hikayenin gerilimi ve ilgisini besleyen, kişiler veya kişi ile toplum arasındaki çatışmalar. 5. İroni: Beklenti ile zıt anlamda kullanılan ifadelerin veya durumların yaratılması, metne mizahi ya da dramatik bir etki katar. 6. Sembolizm: Nesnelerin, olayların veya kişilerin daha derin anlamlar taşıdığı bir anlatım tekniği. 7. Anlatıcı: Hikayeyi aktaran ses veya bakış açısı, okuyucunun metne bağlanmasını ve hikayenin akışını belirler.

"Ses anı" ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Tiyatro ve Sahne Sanatlarında: Işık ve ses, sahne performanslarının atmosferini oluşturur ve karakterlerin duygusal durumlarını yansıtır. Bu bağlamda, "ses anı" sahne üzerindeki olayların ve duyguların sesini ifade edebilir. 2. Edebiyatta: Sabahattin Ali'nin "Ses" adlı öyküsü, Beyşehir'den Konya'ya giderken arıza yapan bir kamyonda geçen olayları ve Sivaslı Ali adlı bir gencin sesini anlatır. Bu öyküde, sesin anı canlandırıcı ve etkileyici gücü vurgulanmıştır.

Dramatik bir olayı anlatmak için aşağıdaki unsurlar dikkate alınmalıdır: 1. Karakterler: Olay içindeki karakterler, detaylı bir şekilde karakterize edilmeli ve hikayenin gelişimini yönlendirmelidir. 2. Zaman ve Mekân: Olayların gerçekleştiği zaman dilimi ve fiziksel çevre, hikayenin atmosferini belirler. 3. Olay Akışı: Olaylar, yavaş gelişen veya beklenmedik şekilde olabilir ve izleyicinin merakını artırmalıdır. 4. Çatışma: Karakterler arasındaki veya içsel çatışmalar, hikayenin gerilimini ve dinamizmini artırır. 5. Doruk Noktası: Hikayenin en yoğun anı, karakterlerin karşılaştığı en büyük kriz olarak belirlenmelidir. 6. Çözüm: Sorunların ve çatışmaların çözüme kavuştuğu bölüm, hikayenin sonucunu ve mesajını ortaya koyar. Ayrıca, duyusal betimlemeler, geri dönüşler, metaforlar ve alegoriler gibi anlatım teknikleri de hikayenin etkisini artırabilir.

2024-2025 eğitim öğretim yılı müfredatına göre, 10. sınıf dil ve anlatım dersi konuları üç ana ünitede toplanmıştır: 1. Sunum, Tartışma, Panel: sunum; tartışma; panel. 2. Anlatım ve Özellikleri: anlatıma hazırlık; anlatımda tema ve konu; anlatımda sınırlandırma; anlatımın ve anlatıcının amacı; anlatımda anlatıcının tavrı; anlatımın temel özellikleri; anlatımın oluşumu; anlatım türlerinin sınıflandırılması. 3. Anlatım Türleri: öyküleyici (hikâye edici) anlatım; betimleyici (tasvir edici) anlatım; coşku ve heyecana bağlı (lirik) anlatım; destansı (epik) anlatım; emredici anlatım; öğretici anlatım; düşsel (fantastik) anlatım; söylemeye bağlı anlatım; mizahi anlatım; ünlem.

Ağaç ve yuva ile ilgili bir hikaye yazmak için aşağıdaki adımları izlemek faydalı olabilir: 1. Konuyu Belirlemek: Hikayenin ana temasını ve konusunu belirlemek önemlidir. 2. Karakterleri Belirlemek: Hikayede yer alacak uygun kişiliklerde ve yeterli sayıda karakter belirlenmelidir. 3. Anlatıcı ve Bakış Açılarını Belirleme: En uygun anlatıcı seçilerek hikayenin daha etkili olması sağlanabilir. 4. Olay Örgülerini Oluşturma: Seçilen konuya ve karakterlere uygun bir şekilde olayların zincirleme bir şekilde oluşturulması gerekmektedir. 5. Mekan ve Zamanı Belirleme: Hikayenin geçtiği yer ve zaman kavramları belirlenmelidir. 6. Anlatım Biçim ve Tekniklerinden Yararlanma: Öyküleme ve betimleme gibi anlatım biçimlerinin ustalıkla kullanılması hikayenin etkileyiciliğini artıracaktır. 7. Dil Bilgisi Kurallarına Uymak: Hikayenin dil bilgisi kurallarına uygun olması, okuyucunun metni daha rahat anlamasını sağlar.

Hikayenin açık ve seçik olması önemlidir çünkü bu, okuyucunun hikayeyi doğru ve net bir şekilde anlamasını sağlar. Açıklık, hikayenin zihnimize doğrudan verilmesi, yani farkında olduğumuz bir şekilde sunulması anlamına gelir. Bu özellikler, hikayenin anlaşılır, akıcı ve güvenilir olmasını sağlar, böylece okuyucu üzerinde daha etkili bir izlenim bırakır.

Hakim bakış açısı, aşağıdaki romanlarda kullanılmıştır: 1. "Küçük Ağa" - Tarık Buğra. 2. "Eylül" - Mehmet Rauf. 3. "Savaş ve Barış" - Tolstoy.

Komik bir hikaye anlatmak için aşağıdaki teknikler kullanılabilir: 1. İlginç ve mizahi karakterler: Hikayenin temeli, abartılı ya da beklenmedik karakterlerden oluşmalıdır. 2. Zıtlıklar: Karakterler veya durumlar arasındaki zıtlıklar komik bir etki yaratır. 3. Kelime oyunları ve esprili diyaloglar: Kelime oyunları, hızlı ve zeki diyaloglar hikayenin temposunu artırır. 4. Absürd mizah: Hikayenin konusunun veya karakterlerinin gerçeklikten sapmaları, daha büyük komik durumlar yaratır. 5. Beklenmedik sonlar: Hikayenin sonunda beklenmedik bir olay veya durum ortaya çıkarmak, okuyucuyu güldürme potansiyeline sahiptir. 6. Hikayeyi yüksek sesle okuma: Hikayenin ilk taslağını yüksek sesle okuyarak, hangi noktaların komik olduğunu ve hangi bölümlerin düzenlenebileceğini belirlemek faydalı olabilir. Ayrıca, hikayeyi anlatırken beden dili, ses tonu ve göz teması gibi unsurlara dikkat etmek de önemlidir.

İmgesel anlatım ve imge arasındaki farklar şunlardır: 1. İmgesel Anlatım: Edebi metinlerde betimlemeler ve görsel imgeler kullanılarak okuyucunun zihinsel bir imgelem oluşturmasını hedefleyen anlatım türüdür. 2. İmge: Zihinde tasarlanan ve gerçekleşmesi özlenen hayal, düş olarak tanımlanır.

Eş deyiş örnekleri, farklı kelimeler veya anlatım kalıpları kullanılarak aynı duygu ve düşüncenin ifade edildiği cümlelerdir. İşte bazı örnekler: 1. "Halkın duygu ve düşüncelerine tercüman olmayan bir sanat kabul edilemez." cümlesi ile "Bir sanat dalı, toplumun hislerinden ve fikir dünyasından kopuk olmamalıdır." cümlesi eş deyiş olarak kabul edilebilir. 2. "Bu şarkıyı ancak o bu kadar kusursuz söyleyebilir." cümlesi yerine "Ona ait olamaz bu mükemmel söyleyiş." ifadesi de aynı anlamı taşır. 3. "Belli bir yaşa gelince insan yalnızlığın ne kadar acı bir sınav olduğuyla yüzleşir." cümlesi yerine "Kimsesiz kalmanın yaşlılıkta aşılması zor bir duygu olduğu gerçektir." ifadesi de eş deyiş olarak kullanılabilir.