Anarşizm

Emma Goldman, anarşist bir yazar ve siyasal eylemcidir. Goldman, başlangıçta şiddet yanlısı anarşist kliğe mensup olsa da daha sonra humanist anarşizme yönelmiştir.

Proudhon'un anarşizm anlayışı, her türlü otoriteyi ve devleti reddetmeye dayanır. Proudhon'un anarşizminin bazı temel özellikleri: Federalizm: Merkezi otoritenin elinde az yetki bırakmayı ve bu otoriteyi bir genel girişim, denetim ve karşılıklı güvenlik organı durumuna sokmayı savunur. Karşılıklılık (Mutualizm): Gönüllü sözleşmelere ve dayanışmacılığa dayalı bir sistem önerir. Küçük mülkiyet sahipliği: Büyük endüstrilerdeki bireysel mülkiyete karşı çıkar ve küçük ölçekli mülkiyet sahipliğini destekler. Özyönetim: Toplumun kendi kendini yönetmesini ve endüstriyel demokrasiyi savunur. Proudhon, anarşiyi kaotik bir ortam olarak değil, adalet ve eşitliğin sağlandığı bir özyönetim düzeni olarak görür.

Emma Goldman, birçok kez tutuklanması ve anarşist faaliyetleri nedeniyle 1917'de Amerikan vatandaşlığından çıkarılarak Rusya'ya sürgün edilmiştir. Sürgün edilmesine yol açan bazı olaylar şunlardır: Zorunlu askerliğe karşı birlik kurma: Goldman ve Alexander Berkman, Zorunlu Askerliğe Hayır Birliği'ni kurmuş ve Birinci Dünya Savaşı'na karşı gösteriler düzenlemişlerdir. Doğum kontrolü ile ilgili broşürler dağıtma: Doğum kontrolü hakkında bilgi veren broşürler dağıttığı için de uzun bir hapis cezası almıştır. Suikast girişimi: 1892'de Berkman ile Henry Clay Finch'e suikast düzenlemeye kalkışmışlardır. Goldman, Rusya'da tanık olduğu politik baskı ve zorunlu çalışma nedeniyle 1921'de Rusya'yı da terk etmiştir.

Dövüş Kulübü'nün (Fight Club) amacı, toplumsal normlara meydan okumak ve izleyicilere tüketici zihniyeti hakkında sert eleştiriler sunmaktır. Bazı amaçları: Özgünlüğü geri kazanmak: Toplumda kabul görmek için takılan maskelerin çıkarılmasını ve insanların kendi özgünlüklerine kavuşmalarını sağlamak. Gerçeklikle bağı yeniden kurmak: Tüketim toplumunun sanallığı karşısında, fiziksel temas ve şiddet gibi ilkel güdülerle gerçeklikle bağı yeniden kurmayı sağlamak. İsyan ve aidiyet: Aidiyet ve bağlantı kavramlarına yoğunlaşmak, insanlar arasında bağ kurmayı teşvik etmek. Kendini sorgulamak: İş, maddiyat, ev veya arabayla başarının ilişkilendirilmemesi gerektiğini düşündürmek. Ayrıca, Dövüş Kulübü, Tyler Durden'ın girişimleriyle bir yer altı faaliyeti olarak başlamış ve daha sonra "Mayhem Projesi"ne dönüşerek daha yıkıcı bir amaç edinmiştir.

Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü, Nobel edebiyat ödüllü İtalyan yazar Dario Fo tarafından 1970 yılında kaleme alınmış iki perdelik bir tiyatro oyunudur. Oyunun konusu, 1969 yılında Milano'da yaşanan gerçek bir olaya dayanır. Oyun, bu olayın ardından aynı karakola getirilen bir "deli"nin sorgulamasıyla derin devlet ve bürokrasinin sorgulanmasını işler. Eser, komedi ve siyasal mesajları dengeleyerek, sosyal demokrasi görünümlü kapitalizmin eleştirisini tiyatro sahnesine taşır.

Nada filmi, anarşist solcu bir grubun, Buenaventura Diaz liderliğinde Amerikan büyükelçisi Richard Poindexter'ı Paris'teki bir genelevde kaçırmasını ve kırsal bir çiftliğe götürmesini konu alır. Nada dizisi ise, hayatın keyfini sürmeyi seven, ancak kaynakları sınırlı olan bir adamın, uzun yıllar ona hizmet eden sadık hizmetçisinin ölümünün ardından Paraguaylı genç bir kadını işe almasını anlatır. Ayrıca, 2023 yapımı Nada (Nothing) adlı bir komedi-dram dizisi de bulunmaktadır.

Efendisiz kitap serisi, Türkiye'de Anarşist Düşünce Tarihi serisi kapsamında 5 kitaptan oluşmaktadır. Bu kitaplar şunlardır: 1. Kara Dergisi Seçkisi: Türkiye'de Anarşist Düşünce Tarihi Serisi - 1. 2. Amargi Dergisi Seçkisi: Türkiye'de Anarşist Düşünce Tarihi Serisi - 4. 3. A-Politika Dergisi Seçkisi: Türkiye'de Anarşist Düşünce Tarihi Serisi - 5. 4. Ateş Hırsızı Dergisi Seçkisi: Türkiye'de Anarşist Düşünce Tarihi Serisi - 3. 5. Efendisiz Dergisi Seçkisi: Türkiye'de Anarşist Düşünce Tarihi Serisi - 2. Efendisiz Dergisi Seçkisi, Can Başkent tarafından editörlüğü yapılmış olup, Propaganda Yayınları tarafından yayımlanmıştır.

Anarşist Banker, Fernando Pessoa'nın 1922 yılında yayımlanan uzun öyküsüdür. Pessoa, bu eserde anarşizm akımını ele almaktadır. Banker karakterinin hem anarşist hem de bankacı olduğunu iddia etmesi, eserde burjuva toplumuyla alay eden bir dil kullanılmasına neden olur.

"Aksiyon Adamı" (Un hombre de acción), İspanyol anarşist Lucio Urtubia'nın hayatını ve mücadelesini konu alır. Film, Urtubia'nın Paris'te gerçekleştirdiği kalpazanlık operasyonunu ve bu sayede büyük miktarda para elde etmesini, ardından Amerika'nın en büyük bankasını hedef almasını anlatır. Urtubia, anarşist fikirlerini ve davasını savunmak için banka soygunları yapmış, sahte para ve seyahat çekleri basmıştır.

Mikhail Bakunin, devletin ve otoriter kurumların bireysel özgürlüğü kısıtlayan yapılar olduğunu düşündüğü için anarşist oldu. Bakunin'in anarşizmine yol açan diğer nedenler arasında: Kapitalizme karşı olma. Her türlü dış otorite sistemini reddetme. Devrimci bir program benimseme.

Tyler Durden'ın felsefesi, moderniteye ve pasif tüketim kültürüne karşı bir isyandır. Temel fikirleri şunlardır: Tüketim karşıtlığı: "Sahip olduğun şeyler sonunda sana sahip olur" sözüyle, insanların reklamlar aracılığıyla ihtiyaç dışı ürünler almaya yönlendirildiğini savunur. Sisteme bağlılık eleştirisi: İnsanları meslekleri veya maddi varlıklarıyla özdeşleştirmeyi reddeder; "Sen işin değilsin" diyerek bu yabancılaşmaya isyan eder. Maskülenitenin eleştirisi: Modern erkeklerin "kadınlaşmış" olduğunu ve erkekliğin fiziksel deneyimlerle yeniden keşfedilmesi gerektiğini öne sürer. Acı ve varoluş: Konfor alanından uzaklaşarak acıyla yüzleşmeyi ve bu sayede özgürleşmeyi savunur. Tyler Durden'ın felsefesi, aynı zamanda şiddet ve anarşi içeren yöntemler de içerir, bu yüzden tartışmalı bir konudur.

Ünlü Fransız anarşistlerden bazıları şunlardır: Émile Armand. Auguste Vaillant. Marius Jacob.

Emma Goldman'ın anarşist olmasının temel nedeni, Chicago'daki Haymarket Meydanı trajedisini yakından takip etmesi ve bu olayda dört anarşistin haksız yere idam edilmesidir. Goldman, işçilerin 8 saatlik iş günü için yaptığı bir gösteri sırasında polis kalabalığının arasına bir bomba atılmasıyla gerçekleşen bu olayda, yargıçın "Haymarket bombalamasına neden olduğunuz için değil, anarşist olduğunuz için yargılanıyorsunuz" demesini duyduktan sonra devrimci olmaya karar vermiştir.

Avusturya İmparatoriçesi Elisabeth (Sisi), 10 Eylül 1898 tarihinde İsviçre'nin Cenevre şehrinde bir İtalyan anarşist olan Luigi Lucheni tarafından suikast sonucu öldürülmüştür. Lucheni, asıl hedefi İtalya Kralı Umberto'yu öldürmek isterken, Cenevre'de bulunması beklenen Orleans Dükü'nün ziyaretinin iptal edilmesi üzerine, o sırada şehirde olan Sisi'yi hedef almıştır. Sisi, bir tekneyle Montrö'ye dönerken, Lucheni tarafından fark edilmiş ve saldırıya uğramıştır. Sisi, kan kaybı nedeniyle birkaç saat sonra hayatını kaybetmiştir.

Tyler Durden'ın saçının 3 numara olmasının nedeni, Project Mayhem ile ilgili son arcta özgürlüğünü ve kendi yolunu çizme isteğini sembolize etmesidir. Bu saç kesimi, aynı zamanda toplumsal normlardan uzaklaşmayı ve anarşik değerleri benimsemeyi ifade eder.

"Melek Robot" (Mr. Robot) dizisinin konusu, gündüzleri bir siber güvenlik şirketinde çalışan ve geceleri hackerlik yapan asosyal bir genç adam olan Elliot Alderson'ın hikayesini anlatır. Elliot, Mr. Robot lakaplı bir anarşist tarafından "fsociety" adlı hacktivist gruba katılmaya davet edilir.

Max Stirner'in felsefesi, bireyin özgürlüğü ve bireysel çıkarlar üzerine yoğunlaşır. Temel görüşleri şunlardır: - Toplumsal normlardan bağımsızlık: Birey, kendi varlığını ve değerini toplumsal normlardan bağımsız olarak belirlemelidir. - Egoizm: Birey, kendi arzularını ve amacını belirleme hakkına sahiptir ve bu, ahlaki bir kısıtlama olmaksızın gerçekleştirilmelidir. - Mülkiyet: Mülkiyet, güç yoluyla elde edilir ve sadece bireyin kendi çıkarlarına hizmet ettiği sürece geçerlidir. - Devlet eleştirisi: Devlet ve diğer sosyal kurumlar, bireyin özgürlüğünü kısıtlayan yanılsamalar olarak görülür. Stirner'in en bilinen eseri, "Der Einzige und sein Eigentum" (Birey ve Mülkü) adlı kitaptır.

Sendikalist ve anarşist arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Üretim Araçları: Sendikalistler, üretim araçlarının özel mülkiyetini kabul ederken, anarşistler genellikle bu mülkiyeti reddeder ve toplumsal ilişkilerde gönüllü etkileşimi savunur. 2. Devlet ve Hiyerarşi: Anarşistler, devlet ve hiyerarşiye karşı çıkarken, sendikalistler bazen devletin işçi sınıfının kurtuluşu için kullanılabileceğini düşünür. 3. Siyasi Mücadele: Anarşistler, siyasi mücadeleyi reddedip doğrudan eylemi ve işçilerin özyönetimini savunurken, sendikalistler daha çok iktisadi mücadelelere odaklanır ve sendikal örgütlerin önemini vurgular. 4. Örgütlenme: Anarşistler, merkezi örgüt fikrini reddedip ademi merkeziyetçi yapıları savunurken, sendikalistler genellikle federasyonlar ve işçi birlikleri içinde örgütlenir.

Anarko kelimesi, "anarko-kapitalizm" ve "anarko-ilkelcilik" gibi terimlerde geçer ve "anarko" kısmı şu anlamlara gelebilir: Anarko-kapitalizm. Anarko-ilkelcilik. Ayrıca, "anarko" kelimesi "lidersiz" veya "yöneticisiz" anlamlarında da kullanılabilir.

Fransa'da anarşizm, 1894 yılında anarşist hareketi bastıran ve her türlü propagandayı yasaklayan yasaların kabul edilmesiyle resmen yasaklandı.