AnadoluSelçuklu

Anadolu Selçuklu Devleti, 1077 yılında Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın İznik merkezli olarak devleti kurmasıyla kurulmuştur. Devletin kuruluşu, 1040 yılındaki Dandanakan Muharebesi ile Gaznelileri yenen Büyük Selçuklu Devleti'nin bağımsız olmasından sonra, çevre bölgelere yapılan akınlar sonucunda Anadolu'nun uygun bir bölge olduğunun anlaşılmasıyla hız kazanmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurulmasında etkili olan bir diğer önemli olay ise, 1071 yılında Alparslan'ın Bizans İmparatorluğu'na karşı kazandığı Malazgirt Zaferi'dir.

Anadolu Selçuklu Devleti'nde Divanı Pervane'nin yerine getirdiği bazı görevler şunlardır: Mülk ve ikta arazilerinin tayin ve tahrir işleri. Menşur ve beratların hazırlanması. Defterlerin tutulması. İhsanların dağıtılması. Sultan için istihbarat faaliyetlerinin yürütülmesi. Vakıf arazilerinin yönetimi. Su kaynaklarının yönetimi. Madenlerin işletilmesi. Göçmenlerin iskânı. Harita ve kadastro işleri.

Sivas'ın en önemli eseri olarak birkaç yapı öne çıkmaktadır: Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası. Çifte Minareli Medrese. Şifaiye Medresesi (Sivas Darüşşifası). Gök Medrese (Sahibiye Medresesi). Ayrıca, Sivas Kent Meydanı'nda yer alan tarihi yapılar da önemlidir: Atatürk ve Kongre Müzesi, Jandarma Binası ve Hükümet Konağı.

Mahperi Hatun Kervansarayı, 1238 yılında Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarlarından I. Alaeddin Keykubad'ın eşi, II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in annesi Mahperi Hatun tarafından yaptırılmıştır. Kervansaray, İç Anadolu'yu Karadeniz'e bağlayan tarihi İpek Yolu güzergahında yer alır. Mahperi Hatun Kervansarayı, bir dönem karakol olarak da kullanılmıştır. Günümüzde restoran olarak hizmet veren kervansaray, düğün ve özel günlere ev sahipliği yaparken, doğal stüdyo olarak da kullanılmaktadır.

İncir Han'ın hikayesi şu şekildedir: İnşa Tarihi: İncir Han, Anadolu Selçuklu Sultanlarından II. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından 1238-39 yılında inşa ettirilmiştir. Konumu: Burdur'un Bucak ilçesi yakınlarında, Antalya-Isparta kervan yolu üzerinde yer alır. Mimari Özellikler: Avlusunun inşası tamamlanmamış olup, kapalı bölümü sağlamdır. Kullanım Amacı: Kervan yolu üzerinde bir kervansaray olarak kullanılmıştır. Günümüzdeki Durumu: Yapı kısmen tahrip olmuş olup, terk edilmiş bir halde bulunmaktadır. İncir Han, 1993 ve 2000 yıllarında Burdur Müze Müdürlüğü sorumluluğunda kazılar geçirmiş ve bu kazılar, yapının inşa süreci hakkında önemli bilgiler ortaya çıkarmıştır.

Baba İshak, 13. yüzyılda Anadolu'da yaşamış bir tasavvufi lider ve halk önderidir. Baba İshak'ın öne çıkan özellikleri: Eğitim: Şiraz'da Muhyiddin Ahmed oğlu Muhammed Temimi'den dini ve felsefi dersler almıştır. İsyan: 1235 yılında 20 bin kişilik bir kuvvetle isyan başlatmış ve "Emîr’ûl-Mü’minîn Sadr’ûd-Dünya ve’d-Dîn ve Resûl’ûl-Lâh Baba İshâk" ünvanıyla halifeliğini ilan etmiştir. Etkisi: Tasavvufi söylemleriyle özellikle Türkmen göçebe topluluklar arasında büyük bir etki yaratmış, bu etki siyasi bir boyut kazanmıştır. Ölümü: 1240 yılında gerçekleşen Babai Ayaklanması'nın Selçuklu ordusu tarafından bastırılması sonucunda hayatını kaybetmiştir.

Konya, Anadolu Selçuklu Devleti ve Karamanoğulları Beyliği'ne başkentlik yapmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti: 1074 yılında Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından kurulan Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti önce İznik olmuş, 1097'de I. Haçlı Seferi sırasında İznik'in kaybedilmesiyle başkent Konya'ya taşınmıştır. Karamanoğulları Beyliği: 1277 yılında Karamanoğulları Beyliği'nin başkenti olmuş ve Fatih Sultan Mehmet'in 1465 yılında Karamanoğulları Beyliği'ne son vermesiyle Osmanlı hâkimiyetine girmiştir.

Türkiye Selçuklu ve Anadolu Selçuklu arasındaki bazı farklar şunlardır: Kuruluş yılı: Türkiye Selçuklu Devleti 11. yüzyıl başlarında, Anadolu Selçuklu Devleti ise 1077 yılında kurulmuştur. Bağımsızlık: Türkiye Selçuklu Devleti, Büyük Selçuklu Devleti'ne kısmen bağlıyken, Anadolu Selçuklu Devleti bağımsız bir devlettir. Başkent: Türkiye Selçuklu Devleti'nin başkenti değişkenken, Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkentleri önce İznik, sonra Konya olmuştur. Yönetici soyu: Türkiye Selçuklu Devleti'nde yöneticiler Selçuklu ailesinin farklı kollarından gelirken, Anadolu Selçuklu Devleti'nde yöneticiler Kutalmışoğlu kolundan gelmiştir. Ana hedef: Türkiye Selçuklu Devleti'nin ana hedefi Anadolu'nun fethi ve ele geçirilmesi iken, Anadolu Selçuklu Devleti'nin ana hedefi Anadolu'da devletleşme ve Türk-İslam kültürünün gelişmesidir.

Çift başlı ok, hangi Türk devletine ait olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, çift başlı kartal sembolünün kullanıldığı bazı Türk devletleri şunlardır: Anadolu Selçuklu Devleti. Osmanlı İmparatorluğu. Ayrıca, çift başlı kartal sembolünü kullanan diğer bazı devletler ve kurumlar şunlardır: Arnavutluk bayrağı; Türk Emniyet Teşkilatı; Türk Polis Teşkilatı.

Zazadin Hanı, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat döneminde, 1235 yılında inşa edilmeye başlanmış ve oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında, 1237 yılında tamamlanmıştır. Zazadin Hanı, doğu-batı yönünde uzanan dikdörtgen planlı bir oturum alanı üzerine, avlu ve kapalı/barınak bölümünü ihtiva eden iki yapı kitlesi halinde inşa edilmiştir. Handa, eczahane, nalbant, veteriner, hekim gibi görevliler bulunmuş ve ücretsiz ayakkabı, hayvanlar için yem, araba tamiri gibi hizmetler sunulmuştur.

Malhun Hatun'un gerçek soyu, Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey'e dayanmaktadır. Bazı kaynaklarda, Malhun Hatun'un Şeyh Edebali'nin kızı olduğu belirtilse de, bu bilgi ilk dönem Osmanlı tarihçileri tarafından doğrulanmamıştır.

Anadolu Selçuklu heykel sanatı, 11. yüzyılın ortalarından itibaren Anadolu'ya göç etmeye başlayan Türk boylarıyla birlikte görülmeye başlanmıştır. Ancak, heykel sanatı Türk toplumunda ancak 19. yüzyılda bir sanat dalı olarak kabul edilmiştir. Anadolu Selçukluları döneminde heykel sanatı, genellikle mimari tezyinat içinde stilize figürlü kabartmalar şeklinde kendini göstermiştir. İslamiyet'in figürlü betimleme yasağı ve Türklerin göçebe yaşam tarzı, heykel sanatının Anadolu'da geç gelişmesine neden olmuştur.

Gök Medrese, Anadolu Selçuklu Devleti dönemine aittir. Medrese, 1271 yılında Sahip Ata Fahrettin Ali tarafından Mimar Kaluyan'a yaptırılmıştır.

Sultan tespitleri ifadesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar içerebilir. Sultan Abdülmecid'in Rumeli gezisi hakkında bazı tespitler şunlardır: 1846 yılında halkın ihtiyaçlarını yerinde görmek ve şikâyetlerini dinlemek amacıyla Rumeli'ye bir gezi düzenlemiştir. Gezi sırasında vatandaşların sıkıntılarını dinlemiş ve çözülmesi için yetkililere gerekli emirleri vermiştir. Güzergâh üzerindeki yerleşim yerlerinde bulunan başarılı askeri ve mülki erkânı huzuruna kabul ederek taltif etmiş, Sırp, Eflâk ve Boğdan beyleri ile yabancı devletlerin temsilcilerini kabul etmiştir. Bu geziyle taşradaki halk ile idarecilerin merkeze bağlılıklarını güçlendirmeyi amaçlamıştır. Anadolu Selçuklu sultanları hakkında yapılan DNA ve anatomi analizleri ile bazı tespitler şunlardır: Yüz ve beden gerçekliklerine uygun silikon heykelleri yapılmış, bu süreçte tarihi ve genetik bilgilere ulaşılmıştır. Sultanların soy ve ırk bağları belirlenmiştir. Bazı sultanların hastalıkları ve ölüm nedenleri tespit edilmiştir.

Konya'nın en meşhur tarihi yerleri arasında şunlar bulunmaktadır: Mevlana Müzesi ve Türbesi: Mevlana Celaleddin Rumi'nin türbesine ev sahipliği yapar. Karatay Medresesi ve Çini Eserler Müzesi: 1251 yılında inşa edilmiş olup, Selçuklu dönemi çini ve taş işçiliğinin örneklerini sergiler. Selimiye Camii (Sultan Selim Camii): Klasik Osmanlı mimarisinin Konya'daki en güzel örneklerinden biridir. Alâeddin Camii: Selçuklu Sultanı I. Rükneddin Mesud zamanında yapımına başlanmış ve I. Alaeddin Keykubad zamanında tamamlanmıştır. Çatalhöyük: Yerleşik hayata geçişin önemli simge kazı alanlarından biridir. Kilistra Antik Kenti: İlk Hristiyanlık döneminde inşa edilmiş, kayalara oyulmuş kilise ve mabetleri ile dikkat çeker. Eflatunpınar Hitit Anıtı: M.Ö. 12. yüzyılda Hititler döneminde yapılmıştır.

Baba İshak İsyanı'nın bazı sonuçları: Anadolu Selçuklu Devleti'nin zayıflaması. Moğolların Anadolu'ya saldırısı. Babailik inancının yayılması. Halk üzerinde etkiler. Tarikatların etkisi.

İlk Türk devletlerinde hükümdarın yetkileri: Kut inancı: Hükümdarın yönetme yetkisi, Tanrı tarafından verildiğine inanılan ilahi bir güç olan "kut" ile meşruiyet kazanır. Devlet yönetimi: Hükümdar, devleti yönetme yetkisini elinde bulundurur, halkın refahını sağlamak ve adaleti temin etmekle yükümlüdür. Askeri liderlik: Siyasi ve askeri liderlik görevlerini üstlenir. Unvanlar: Kağan, han, tanhu, şanyü gibi unvanlar kullanır. Hâkimiyet sembolleri: Otağ, örgin, kılıç, nevbet, tuğ gibi sembolleri kullanır. Anadolu Selçuklu Devleti'nde hükümdarın yetkileri: Sultan unvanı: Hükümdar, "sultan" unvanını kullanır. Merkezi yönetim: Merkezi otoriteyi sağlar, eyaletlerin yönetimini melikler veya valiler aracılığıyla yürütür. Divan-ı Saltanat: Devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı "Divan-ı Saltanat"ın (Büyük Divan) başındadır. Vezir: Vezir, hükümdarın vekili olarak devletin tüm işlerini sevk ve idare eder. Askeri ve adli işler: Askeri ve adli işlere bakar, gerektiğinde orduyu sevk ve idare edebilir.

Kütahya Kalesi, farklı dönemlerde çeşitli medeniyetler tarafından fethedilmiştir: Bizanslılar: Kale, M.S. 8. yüzyılda Bizanslılar tarafından inşa edilmiştir. Selçuklu Devleti: 1074 yılında, Anadolu Selçuklu Devleti'nin ilk hükümdarı Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın kardeşi Melik Mansur, Kütahya'yı Bizanslılardan alarak Türk topraklarına katmıştır. Germiyanoğulları: Germiyanoğulları Beyliği'nin son hükümdarı Yakup Bey, 1429 yılında Osmanlı Padişahı II. Murad'a biat ederek Kütahya'yı Osmanlı topraklarına katmıştır. Kütahya, Osmanlı Devleti döneminde de önemini korumuş ve şehir, Osmanlı yönetimi altında kalmıştır.

Ahilik, Selçuklu Devleti döneminde, 1205 yılında Ahi Evran tarafından kurulmuştur. Ahilik, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda da önemli bir rol oynamıştır.

Antalya'daki Yivli Minare, Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat tarafından 13. yüzyılda yaptırılmıştır. İlk başta bir Bizans kilisesi olarak inşa edilen yapı, Selçuklular döneminde camiye dönüştürülmüştür.