Hayret ve şaşkınlık kavramları, farklı bağlamlarda kullanılsa da bazı benzerlikler taşır.
Hayret, insanın varoluş temelinde, hiçbir beklenti veya yargı olmaksızın gerçekleşen bir duygudur 1. Platon'a göre, hayret felsefe yapmanın ön koşuludur ve "mucize" ile ilişkilidir 1.
Şaşkınlık ise, bir konudaki beklentinin veya oluşturulmuş bir yargının ani olarak tam aksi çıkmasıyla ortaya çıkar 1. Dışardan gelen bir uyaranla karşılaşıldığında hissedilen bir duygudur ve "donma reaksiyonunu" tetikler 23.
Şaşkınlık duygusu çeşitli yüz ifadeleri, fiziksel tepkiler ve sözel ifadelerle kendini gösterir: Yüz ifadeleri: Kaşların kalkması, gözlerin ve ağzın açılması. Fiziksel tepkiler: Geriye sıçramak gibi ani hareketler. Sözel ifadeler: Bağırmak, çığlık atmak gibi tepkiler. Ayrıca, şaşkınlık anında kullanılan bazı ünlemler ve soru anlamlı sözcükler de bu duyguyu pekiştirir.
"Şaşılacak şey" veya "hayrete şayan" ifadesi, osmanlıca "şayan-ı hayret" terimiyle karşılanır ve anlamı "şaşırtıcı, hayret edilecek" olarak ifade edilir.
{"htvt0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"answers","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"isBirthdayUserId":true,"className":"PortalHeader-User"},"userIdProps":{"flag":"skin","lang":"tr","host":"yandex.com.tr","project":"neurolib","queryParams":{"utm_source":"portal-neurolib"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fyacevap%2Fc%2Fpsikoloji-ve-iliskiler%2Fq%2Fhayret-ve-saskinlik-arasindaki-fark-nedir-1882941856%3Flr%3D213%26ncrnd%3D67821","tld":"com.tr"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Yapay zeka ile bul","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"neurolib_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"7304816671754041391","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1754041393343242-11109444450697301731-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-255-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"htvtw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header"},"htvt1":{"state":{"links":[{"id":"main","url":"/yacevap","title":"Ana Sayfa","target":"_self"},{"id":"technologies","url":"/yacevap/c/teknoloji","title":"Teknoloji","target":"_self"},{"id":"psychology-and-relationships","url":"/yacevap/c/psikoloji-ve-iliskiler","title":"Psikoloji ve İlişkiler","target":"_self"},{"id":"science-and-education","url":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim","title":"Bilim ve Eğitim","target":"_self"},{"id":"food","url":"/yacevap/c/yemek","title":"Yemek","target":"_self"},{"id":"culture-and-art","url":"/yacevap/c/kultur-ve-sanat","title":"Kültür ve Sanat","target":"_self"},{"id":"tv-and-films","url":"/yacevap/c/filmler-ve-diziler","title":"Filmler ve Diziler","target":"_self"},{"id":"economics-and-finance","url":"/yacevap/c/ekonomi-ve-finans","title":"Ekonomi ve Finans","target":"_self"},{"id":"games","url":"/yacevap/c/oyun","title":"Oyun","target":"_self"},{"id":"sport","url":"/yacevap/c/spor","title":"Spor","target":"_self"},{"id":"beauty-and-style","url":"/yacevap/c/guzellik-ve-moda","title":"Güzellik ve Moda","target":"_self"},{"id":"useful-tips","url":"/yacevap/c/faydali-ipuclari","title":"Faydalı İpuçları","target":"_self"},{"id":"auto","url":"/yacevap/c/otomobil","title":"Otomobil","target":"_self"},{"id":"law","url":"/yacevap/c/hukuk","title":"Hukuk","target":"_self"},{"id":"travel","url":"/yacevap/c/seyahat","title":"Seyahat","target":"_self"},{"id":"animals-and-nature","url":"/yacevap/c/hayvanlar-ve-doga","title":"Hayvanlar ve doğa","target":"_self"},{"id":"health","url":"/yacevap/c/saglik","title":"Sağlık","target":"_self"},{"id":"other","url":"/yacevap/c/diger","title":"Diğer","target":"_self"}],"activeLinkId":"psychology-and-relationships","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"htvtw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header-categories"},"htvt2":{"state":{"tld":"com.tr","markdown":"**Hayret ve şaşkınlık** kavramları, farklı bağlamlarda kullanılsa da bazı benzerlikler taşır.\n\n**Hayret**, insanın varoluş temelinde, hiçbir beklenti veya yargı olmaksızın gerçekleşen bir duygudur [```1```](https://www.cumhuriyet.com.tr/cumhuriyet-pazar/mozart-platon-ve-haslakoglu-2019556). Platon'a göre, hayret felsefe yapmanın ön koşuludur ve \"mucize\" ile ilişkilidir [```1```](https://www.cumhuriyet.com.tr/cumhuriyet-pazar/mozart-platon-ve-haslakoglu-2019556).\n\n**Şaşkınlık** ise, bir konudaki beklentinin veya oluşturulmuş bir yargının ani olarak tam aksi çıkmasıyla ortaya çıkar [```1```](https://www.cumhuriyet.com.tr/cumhuriyet-pazar/mozart-platon-ve-haslakoglu-2019556). Dışardan gelen bir uyaranla karşılaşıldığında hissedilen bir duygudur ve \"donma reaksiyonunu\" tetikler [```2```](https://www.hiwellapp.com/blog/duygular-nedir-temel-duygu-carki)[```3```](https://www.bilgiustam.com/temel-duygular-farkli-duygu-turleri-ve-insan-davranislarina-etkisi/).","sources":[{"sourceId":1,"url":"https://www.cumhuriyet.com.tr/cumhuriyet-pazar/mozart-platon-ve-haslakoglu-2019556","title":"Mozart, Platon ve Haşlakoğlu - Son Dakika... | Cumhuriyet","shownUrl":"https://www.cumhuriyet.com.tr/cumhuriyet-pazar/mozart-platon-ve-haslakoglu-2019556"},{"sourceId":2,"url":"https://www.hiwellapp.com/blog/duygular-nedir-temel-duygu-carki","title":"Duygular Nedir? 8 Temel Duygu Çarkı ve Duygusal Beyin...","shownUrl":"https://www.hiwellapp.com/blog/duygular-nedir-temel-duygu-carki"},{"sourceId":3,"url":"https://www.bilgiustam.com/temel-duygular-farkli-duygu-turleri-ve-insan-davranislarina-etkisi/","title":"Temel Duygular, Farklı Duygu Türleri ve İnsan Davranışlarına...","shownUrl":"https://www.bilgiustam.com/temel-duygular-farkli-duygu-turleri-ve-insan-davranislarina-etkisi/"},{"sourceId":4,"url":"https://www.milligazete.com.tr/makale/850590/ismail-killioglu/hayret-duygusu-yitimi","title":"Hayret Duygusu Yitimi - Milli Gazete","shownUrl":"https://www.milligazete.com.tr/makale/850590/ismail-killioglu/hayret-duygusu-yitimi"},{"sourceId":5,"url":"https://tanrivarmi.blogspot.com/2015/09/beynimiz-ve-biz-neden-sasiririz.html","title":"Beynimiz ve Biz: Neden Şaşırırız? | Tanrı Var Mı?","shownUrl":"https://tanrivarmi.blogspot.com/2015/09/beynimiz-ve-biz-neden-sasiririz.html"}],"isHermione":false,"headerProps":{"header":"Hayret ve şaşkınlık arasındaki fark nedir?","homeUrl":"/yacevap","categoryUrl":"/yacevap/c/psikoloji-ve-iliskiler","categoryTitle":"Psikoloji ve İlişkiler","canUseNativeShare":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"YazekaAnswers","title":"Bu yanıtta yanlış olan ne?","checkBoxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"tags":[{"href":"/yacevap/t/dilveanlam","text":"#DilveAnlam"},{"href":"/yacevap/t/duygular","text":"#Duygular"},{"href":"/yacevap/t/felsefe","text":"#Felsefe"}]},"suggestProps":{"suggestItems":[{"id":0,"text":"Hayret duygusu nasıl ortaya çıkar?","url":"/search?text=Hayret+duygusu+nas%C4%B1l+ortaya+%C3%A7%C4%B1kar%3F&promo=force_neuro"},{"id":1,"text":"Şaşkınlık hangi durumlarda yaşanır?","url":"/search?text=%C5%9Ea%C5%9Fk%C4%B1nl%C4%B1k+hangi+durumlarda+ya%C5%9Fan%C4%B1r%3F&promo=force_neuro"},{"id":2,"text":"Hayret ve şaşkınlık arasındaki benzerlikler nelerdir?","url":"/search?text=Hayret+ve+%C5%9Fa%C5%9Fk%C4%B1nl%C4%B1k+aras%C4%B1ndaki+benzerlikler&promo=force_neuro"},{"id":-1,"url":"/search?text=Hayret+ve+%C5%9Fa%C5%9Fk%C4%B1nl%C4%B1k+aras%C4%B1ndaki+fark+nedir%3F&promo=force_neuro","text":"Daha fazla bilgi"}]},"feedbackProps":{"feature":"YazekaAnswers","baseProps":{"metaFields":{"yandexuid":"7304816671754041391","reqid":"1754041393343242-11109444450697301731-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-255-BAL"}},"positiveCheckboxLabels":[{"value":"Yanıtı çok beğendim"},{"value":"Yanıtta gerekli bilgiler var"},{"value":"Kolay anlaşılır"},{"value":"Diğer"}],"negativeCheckboxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]},"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1754041393343242-11109444450697301731-balancer-l7leveler-kubr-yp-vla-255-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"htvtw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"question"},"htvt3":{"state":{"relatedMaterials":[{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://goong.com/tr/word/wonderstirring-ne-demek--ingilizce--turkce/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.nedirs.com/tag/saskinlik-uyandiran-nedir/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.bulmacacozum.com/saskinlik-uyandiran-siradan-olmayan?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/%C5%9Fa%C5%9Fk%C4%B1nl%C4%B1k%20veya%20hayranl%C4%B1k%20uyand%C4%B1ran?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://glosbe.com/tr/tr/%C5%9Fa%C5%9Fk%C4%B1nl%C4%B1k%20veya%20hayranl%C4%B1k%20uyand%C4%B1ran?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/diger/q/saskinlik-uyandiran-ne-demek-2458291255","header":"Şaşkınlık uyandıran ne demek?","teaser":"\"Şaşkınlık uyandıran\" ifadesi, bir şeyin merak uyandırıcı, büyüleyici veya hayranlık veren bir etkisi olduğunu ifade eder.","tags":[{"href":"/yacevap/t/dil","text":"#Dil"},{"href":"/yacevap/t/anlam","text":"#Anlam"},{"href":"/yacevap/t/sozcukkullanimi","text":"#SözcükKullanımı"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dersimiz.com/deyimler-sozlugu/hayrete-dusmek-deyimi-11059?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://terim.rehberim.gen.tr/terim/hayrete-hayretlere-dusmek-nedir?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://atasozlerideyimler.com.tr/deyim/hayrete-hayretlere-dusmek?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://suleymancalin.com/atasozleri-ve-deyimler/20139-hayrete%20%28hayretlere%29%20d%C3%BC%C5%9Fmek/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://sozluk.ahmetcadirci.com/h/hayrete-veya-hayretlere-dusmek.html?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/diger/q/hayrete-dusmek-ne-anlama-gelir-3716296887","header":"Hayrete düşmek ne anlama gelir?","teaser":"\"Hayrete düşmek\" deyimi, şaşakalmak, şaşırmak anlamına gelir.","tags":[{"href":"/yacevap/t/dil","text":"#Dil"},{"href":"/yacevap/t/deyimler","text":"#Deyimler"},{"href":"/yacevap/t/anlamlar","text":"#Anlamlar"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dilbilgisi.org/sasma?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.psikonterapi.com/6-temel-duygu-ve-insan-davranislari-ustundeki-etkileri/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://evrimagaci.org/duygular-ve-yuz-ifadeleri-yuzumuz-duygularimizi-nasil-ifade-eder-7555?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/temel-duygu-turleri-nelerdir?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://sorumatik.co/t/turkce-duygular/185897?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/psikoloji-ve-iliskiler/q/saskinlik-duygusu-nasil-ifade-edilir-2785998121","header":"Şaşkınlık duygusu nasıl ifade edilir?","teaser":"Şaşkınlık duygusu çeşitli yüz ifadeleri, fiziksel tepkiler ve sözel ifadelerle kendini gösterir: Yüz ifadeleri: Kaşların kalkması, gözlerin ve ağzın açılması. Fiziksel tepkiler: Geriye sıçramak gibi ani hareketler. Sözel ifadeler: Bağırmak, çığlık atmak gibi tepkiler. Ayrıca, şaşkınlık anında kullanılan bazı ünlemler ve soru anlamlı sözcükler de bu duyguyu pekiştirir.","tags":[{"href":"/yacevap/t/duygular","text":"#Duygular"},{"href":"/yacevap/t/ifade","text":"#İfade"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://osmanlica.ihya.org/sayan-i-hayret-nedir-ne-demek.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.osmanice.com/osmanlica-36063-nedir-ne-demek.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.katalay.org/sozluk/osmanli-terimleri/sayani-hayret?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://sorularlarisale.com/osmanlica-ve-dini-terimler-lugati%3fkelime=%C5%9EAYAN?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.nedemek.org/%C5%9Eayan-%C4%B1+hayret+nedir?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/diger/q/sasilacak-sey-hayrete-sayan-ne-demek-1424293899","header":"Şaşılacak şey, hayrete şayan ne demek?","teaser":"\"Şaşılacak şey\" veya \"hayrete şayan\" ifadesi, osmanlıca \"şayan-ı hayret\" terimiyle karşılanır ve anlamı \"şaşırtıcı, hayret edilecek\" olarak ifade edilir.","tags":[{"href":"/yacevap/t/dil","text":"#Dil"},{"href":"/yacevap/t/osmanlica","text":"#Osmanlıca"},{"href":"/yacevap/t/anlam","text":"#Anlam"},{"href":"/yacevap/t/etimoloji","text":"#Etimoloji"}]}],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"htvtw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"related"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"related"},"htvt4":{"state":{"tld":"com.tr","isIos":false,"isQuestionPage":true,"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"htvtw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"ask_question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"ask_question"},"htvt5":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"type":"tiktok","url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/677728751613663494","title":"TikTok"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/173325632992778150","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/677728793472889615","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/1182131906657966033","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/893945194569821080","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"disclaimer":"Seçili sitelerdeki metinlere göre Yazeka tarafından oluşturulan yanıtlardır. Hatalar içerebilir. Önemli bilgileri kontrol ediniz.","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"htvtw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"footer"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"footer"}}