Edebiyatta gerçekçilik (realizm) ve idealizm (ünanimizm) akımlarının temel farkları şunlardır: Gerçekçilik (Realizm): - Gerçekliği olduğu gibi yansıtmayı amaçlar. - Gözlem ve belgeye dayanır, yazarlar bilgiyi anket yöntemiyle toplar ve yapıtlarında kullanır. - Toplumsal ve insan gerçeklerini ele alır, olağanüstü olay ve kişilere yer vermez. - Sanat için sanat anlayışına sahiptir, toplumu değiştirme amacı gütmez. İdealizm (Ünanimizm): - Dünyayı ve varoluşu bilinç ve düşünceye öncelik vererek açıklama öğretisini savunur. - Soyut kavramları gerçek varlıklardan daha önemli görür. - Ortak kanı ve duyguları dile getirmeyi amaçlar, toplumsal bilinç ve onun etkisi ön plandadır. - Bireyin varoluşunu, yaşamı yönlendiren tinsel gerçeklerle ilişkilendirir.