• Buradasın

    Zamanaşımı hukukta nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Hukukta zamanaşımı, hukuken tanınan bir hakkın, yasanın belirlediği belirli bir süre içinde kullanılmaması durumunda, o hakkın dava yoluyla ileri sürülme kabiliyetini kaybetmesi anlamına gelir 25.
    Zamanaşımı, iki ana kategoriye ayrılır:
    1. Dava zamanaşımı: Bir davanın açılması için gereken süreyi ifade eder 45.
    2. Hak zamanaşımı: Belirli bir hakkın kullanılmaması durumunda o hakkın kaybolması demektir 4.
    Zamanaşımı, hukuk sisteminde aşağıdaki amaçlara hizmet eder:
    • Hukuki güvenliği sağlamak: Belirsizlikleri ortadan kaldırarak bireylerin ve kurumların geleceğe yönelik plan yapmalarına olanak tanır 5.
    • Kanıt zorluklarını azaltmak: Delillerin kaybolması veya tanıkların unutması gibi durumları göz önünde bulundurarak tarafların makul bir süre içinde delillerini toplamasını teşvik eder 5.
    • Davalarda yığılmayı önlemek: Zamanaşımı olmasaydı, insanlar yıllar sonra bile dava açabilirlerdi, bu da mahkemelerin iş yükünü artırırdı 5.
    • Atıl hakların ortadan kaldırılması: Uzun süre kullanılmayan hakların tasfiye edilmesini sağlayarak hukuk düzeninin etkinliğini artırır 5.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Tapuda zamanaşımı süresi ne zaman başlar?

    Tapuda zamanaşımı süresi, taşınmazın tapuya kayıtlı olması ve malik sıfatıyla zilyetliğin iyiniyetle, davasız ve aralıksız olarak on yıl sürmesi şartlarıyla başlar. Zamanaşımı süresinin başlangıcı: Taşınmaza zilyet bulunan kimsenin, aradaki sürede zilyetliği devam ettiği kabul edilir. Zilyetliği kaybı, iyiniyetin ortadan kalkması, dava açılması gibi durumlar zamanaşımını keser. Zamanaşımı süresinin bitimi: Zamanaşımı süresi, on yılın sonunda mülkiyetin kazanılmasıyla sona erer. Olağanüstü zamanaşımı durumunda ise, tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazın, davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle malik sıfatıyla zilyetliğinde bulundurulması gerekir.

    Rucu davasında zamanaşımı ne zaman başlar?

    Rücu davasında zamanaşımı, "tazminatın tamamının ödendiği ve birlikte sorumlu kişinin öğrenildiği" tarihten itibaren işlemeye başlar. Ayrıca, her hâlde ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 10 yılın geçmesiyle de rücu hakkı zamanaşımına uğrar. Eğer rücuya konu eylem, aynı zamanda ceza gerektiren bir suç niteliği taşıyorsa ve ceza zamanaşımı (örneğin 8 yıl, 15 yıl gibi) hukuki zamanaşımı sürelerinden uzun ise, ceza zamanaşımı süresi uygulanır.

    Hangi suçlarda uzamış zamanaşımı uygulanır?

    Uzamış zamanaşımı, belirli suçlarda, zamanaşımı süresinin normal süreden daha uzun olması durumunda uygulanır. Bu suçlar şunlardır: Çocuklara karşı işlenen suçlar. Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar. Terör suçları ve belirli ağır ceza gerektiren suçlar.

    Yerine getirme zamanaşımı nedir?

    Yerine getirme zamanaşımı, idari para cezalarının talep edilebilir olmaktan çıkması için geçmesi gereken süredir. Bu süre, idari para cezasına ilişkin kararın kesinleşmesini takip eden takvim yılının başından başlar ve cezanın tutarına bağlı olarak 3 ila 7 yıllık sürenin bitiminde sona erer.

    Denkleştirme davası zamanaşımı süresi ne kadardır?

    Mirasta denkleştirme davalarında genel zamanaşımı süresi 10 yıldır. Bu süre, terekenin açıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Eğer denkleştirme davası, taksim yapılmış ise taksim tarihinden itibaren açılır. Davalının kötü niyetli olduğu durumlarda, 10 yıllık süre 20 yıl olarak esas alınır. Bir yıllık süre ise davacının, kendi hak sahipliğini, ölüme bağlı tasarrufu ve iptal nedenini öğrenmesinden itibaren işlemeye başlar.

    Uyarlama davasında zamanaşımı var mı?

    Uyarlama davasında zamanaşımı işlemez. 5252 sayılı Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun’un 9/4. maddesinde yer alan düzenlemeye göre, kesin hükümle sonuçlanmış olan davalarda, sonradan yürürlüğe giren bir kanunla ilgili olarak lehe hükmün belirlenmesi ve uygulanması amacıyla yapılan yargılama bakımından dava zamanaşımına ilişkin hükümler uygulanmaz. Ancak, 7394 sayılı Kanunla 213 sayılı Kanuna eklenen geçici madde 34'te bu hükme benzer bir düzenleme bulunmamaktadır, bu nedenle kesinleşen dosyalarla ilgili lehe hükümlerin uygulanabileceği konusunda belirsizlik vardır.

    Haksız fiilde zamanaşımı hangi hallerde kesilir?

    Haksız fiilde zamanaşımı, aşağıdaki hallerde kesilir: Borç ikrarı ve kısmi ifa: Borçlunun borcunu kabul etmesi veya bir kısmını ödemesi, rehin vermesi ya da kefil göstermesi durumunda. Alacaklının başvurusu: Alacaklının dava açması, icra takibinde bulunması veya iflas masasına başvurması halinde. Zamanaşımının kesilmesi durumunda, yeni bir zamanaşımı süresi işlemeye başlar ve bu süre, borcun senede bağlanmış veya mahkeme kararına dayanması durumunda 10 yıldır.