• Buradasın

    Yargılamanın makul sürede sonuçlandırılmaması adil yargılanma hakkının ihlali midir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Evet, yargılamanın makul sürede sonuçlandırılmaması adil yargılanma hakkının ihlali anlamına gelir 123.
    Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 36. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi, herkesin davasının “makul süre” içerisinde ve bağımsız bir mahkeme tarafından görülmesini öngörmektedir 135.
    Anayasa Mahkemesi, makul sürede yargılanma hakkı ile ilgili temel ilkeleri hukuk davaları yönünden Güher Ergun ve diğerleri, idari davalar yönünden Selahattin Akyıl ve ceza davaları yönünden B.E. kararlarında ortaya koymuştur 34.
    Yargılamanın makul sürede sonuçlandırılmaması, aşağıdaki durumlara yol açabilir:
    • Tarafların uzun süren yargılama faaliyeti nedeniyle maruz kalacakları maddi ve manevi baskı ve sıkıntılar 245;
    • Adaletin gerektiği şekilde temin edilememesi 5;
    • Hukuka olan inancın muhafazasının sağlanamaması 5.
    Ayrıca, yargılamaların uzun sürmesi ve yargı kararlarının etkili şekilde icra edilmemesi nedeniyle doğan hak ihlalleri, iç hukukta oluşturulan Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu tarafından telafi edilmeye çalışılmaktadır 1.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Anayasa Mahkemesi adil yargılanma hakkı ihlali kararı verirse ne olur?

    Anayasa Mahkemesi'nin adil yargılanma hakkı ihlali kararı vermesi durumunda, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Yeniden yargılama yapmakla yükümlü olan mahkeme, Anayasa Mahkemesi'nin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde, mümkünse dosya üzerinden karar verir. Ancak, AYM'nin yeniden yargılama kararına uyulmaması gibi bir durum söz konusu olmamalıdır; çünkü Anayasa ve kanunlar, AYM'nin ihlal kararına karşı yargı mercilerine "direnme yetkisi" tanımamıştır. AYM tarafından tespit edilen hak ihlali giderilmemişse, başvurucunun yeni bir bireysel başvuruda bulunarak otomatik olarak ikinci bir ihlal kararı elde etmesi mümkündür.

    Anayasa Mahkemesinin adil yargılanmaya ilişkin kararları nelerdir?

    Anayasa Mahkemesinin adil yargılanmaya ilişkin bazı kararları şunlardır: 16 Mayıs 2025 tarihli karar. 11 Haziran 2024 tarihli "Yılmaz Korkmaz Başvurusu" kararı. Anayasa Mahkemesinin adil yargılanma hakkına ilişkin diğer kararlarına şu sitelerden ulaşılabilir: anayasa.gov.tr; dergipark.org.tr; academia.edu.

    Makul sürede yargılanma hakkının ihlali tazminat komisyonu nedir?

    Makul sürede yargılanma hakkının ihlali tazminat komisyonu, 6384 sayılı "Tazminat Komisyonunun Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Kanun" ile kurulmuş bir idari kuruldur. Komisyonun görevleri: Ceza hukuku kapsamındaki soruşturma ve kovuşturmalar ile özel hukuk ve idare hukuku kapsamındaki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı iddiasıyla yapılan başvuruları incelemek; Mahkeme kararlarının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasıyla yapılan başvuruları incelemek. Başvuru süresi: Soruşturma, kovuşturma veya yargılama sürecinde ya da en geç bunların kesin bir kararla sonuçlandığının öğrenilmesinden itibaren bir ay içinde yapılmalıdır. Karar itirazları: Komisyon kararlarına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde Ankara Bölge İdare Mahkemesine itiraz edilebilir.

    Adil yargılanma hakkı ihlalinde hangi kararlar verilir?

    Adil yargılanma hakkı ihlalinde verilebilecek bazı kararlar şunlardır: Yeniden yargılama: Anayasa Mahkemesi, temel bir hak veya özgürlüğü ihlal ettiği tespit edilen önceki kararın ortadan kalkması için derece mahkemesine yeniden yargılama yapılması yönünde karar verebilir. İhlalin giderilmesi: Mahkeme, ihlalin sonuçlarını gidermek için gereken işlemleri yapmakla yükümlüdür. Tazminat: Adil yargılanma hakkı ihlali durumunda tazminat kararı verilebilir. Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesi kapsamında, yargılamanın adil olmaması durumunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru yapılabilir. Adil yargılanma hakkı ihlalleri ve alınabilecek kararlar, ülkenin yasal düzenlemelerine ve uluslararası sözleşmelere göre değişiklik gösterebilir.

    Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair örnek olay nedir?

    Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine dair bazı örnek olaylar: Ayşe Eşlik (B. No: 2014/15969, 21/6/2017). Erdal Sonduk (B. No: 2020/23093, 15/2/2024). Pişkin (33399/18, 15.12.2020). Üçdağ (23314/19, 31.08.2021). Altınok/Türkiye. Alparslan Altan/Türkiye.

    Anayasa Mahkemesi makul süre ihlali nasıl değerlendirilir?

    Anayasa Mahkemesi'nin makul süre ihlalini değerlendirirken göz önünde bulundurduğu bazı kriterler şunlardır: Davanın karmaşıklığı. Yargılamanın kaç dereceli olduğu. Tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu. Başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği. Ayrıca, yargı makamları yanında, dava süreciyle ilgili kamu gücü kullanan tüm devlet organlarına atfedilebilir yapısal sorunlar ve organizasyon eksikliğinden kaynaklanan bir gecikme olup olmadığı da değerlendirilir. Anayasa Mahkemesi, devam etmekte olan bir yargılamada, makul sürede yargılama yapma yükümlülüğünün yerine getirilmediği iddiası ile bireysel başvuruda bulunulabilmesini, başvuru yollarının tüketilmesi kuralının istisnalarından biri olarak kabul etmektedir. Makul süre incelemesinde, etkili bir başvuru yolunun bulunmaması, Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkının ihlali olarak değerlendirilebilir.

    Makul sürede yargılanma hakkını ihlal eden mahkeme kararları nelerdir?

    Makul sürede yargılanma hakkını ihlal eden mahkeme kararlarından bazıları şunlardır: Güher Ergun ve diğerleri başvurusu. Hatice Akgül başvurusu. Fevzi Özevli ve diğerleri başvurusu. Makul sürede yargılanma hakkının ihlali, davanın karmaşıklığı, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak değerlendirilmektedir.