• Buradasın

    Anayasa Mahkemesi adil yargılanma hakkı ihlali kararı verirse ne olur?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Anayasa Mahkemesi'nin adil yargılanma hakkı ihlali kararı vermesi durumunda, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosya ilgili mahkemeye gönderilir 124.
    Yeniden yargılama yapmakla yükümlü olan mahkeme, Anayasa Mahkemesi'nin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde, mümkünse dosya üzerinden karar verir 124.
    Ancak, AYM'nin yeniden yargılama kararına uyulmaması gibi bir durum söz konusu olmamalıdır; çünkü Anayasa ve kanunlar, AYM'nin ihlal kararına karşı yargı mercilerine "direnme yetkisi" tanımamıştır 2.
    AYM tarafından tespit edilen hak ihlali giderilmemişse, başvurucunun yeni bir bireysel başvuruda bulunarak otomatik olarak ikinci bir ihlal kararı elde etmesi mümkündür 2.

    Konuyla ilgili materyaller

    Adil yargılanma hakkı ihlalinde hangi kararlar verilir?

    Adil yargılanma hakkı ihlalinde verilebilecek bazı kararlar şunlardır: Yeniden yargılama: Anayasa Mahkemesi, temel bir hak veya özgürlüğü ihlal ettiği tespit edilen önceki kararın ortadan kalkması için derece mahkemesine yeniden yargılama yapılması yönünde karar verebilir. İhlalin giderilmesi: Mahkeme, ihlalin sonuçlarını gidermek için gereken işlemleri yapmakla yükümlüdür. Tazminat: Adil yargılanma hakkı ihlali durumunda tazminat kararı verilebilir. Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesi kapsamında, yargılamanın adil olmaması durumunda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru yapılabilir. Adil yargılanma hakkı ihlalleri ve alınabilecek kararlar, ülkenin yasal düzenlemelerine ve uluslararası sözleşmelere göre değişiklik gösterebilir.

    Anayasa Mahkemesi bireysel başvuruda hangi kararları verebilir?

    Anayasa Mahkemesi (AYM), bireysel başvuru incelemesinin sonucunda şu kararları verebilir: İhlalin tespiti ve giderilmesi: Bir temel hakkın ihlal edildiğine karar verilirse, bu ihlalin nasıl sona erdirilebileceği belirlenir ve dosya yeniden ilgili mahkemeye gönderilir. Tazminat: Yeniden yargılama yapılması mümkün değilse, başvurucu lehine tazminata hükmedilir. Düşme kararı: Başvurudan feragat edilmesi, davanın takipsiz bırakılması veya ihlal ve sonuçlarının ortadan kalkması durumunda düşme kararı verilir. AYM, idare yerine geçerek eylem ve işlem niteliğinde karar veremez. Ayrıca, AYM, başvurucunun yaşamına ya da maddi veya manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlike bulunması durumunda tedbir kararı verebilir.

    Anayasa Mahkemesinin koruduğu haklar nelerdir?

    Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası tarafından güvence altına alınmış temel hak ve özgürlükleri korur. Bu haklar arasında şunlar yer alır: Yaşam hakkı. İşkence yasağı. Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı. Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı. Adil yargılanma hakkı. Suç ve cezada kanunilik ilkesi. Özel hayatın gizliliği, konut ve haberleşme hakkı. Düşünce, ifade, din ve vicdan hürriyeti. Örgütlenme ve toplanma hakkı. Mülkiyet hakkı. Eğitim ve öğrenim hakkı. Seçme ve seçilme özgürlüğü. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokoller ile güvence altına alınan hakları da korur.

    Anayasa Mahkemesi makul süre ihlali nasıl değerlendirilir?

    Anayasa Mahkemesi'nin makul süre ihlalini değerlendirirken göz önünde bulundurduğu bazı kriterler şunlardır: Davanın karmaşıklığı. Yargılamanın kaç dereceli olduğu. Tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu. Başvurucunun davanın hızla sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği. Ayrıca, yargı makamları yanında, dava süreciyle ilgili kamu gücü kullanan tüm devlet organlarına atfedilebilir yapısal sorunlar ve organizasyon eksikliğinden kaynaklanan bir gecikme olup olmadığı da değerlendirilir. Anayasa Mahkemesi, devam etmekte olan bir yargılamada, makul sürede yargılama yapma yükümlülüğünün yerine getirilmediği iddiası ile bireysel başvuruda bulunulabilmesini, başvuru yollarının tüketilmesi kuralının istisnalarından biri olarak kabul etmektedir. Makul süre incelemesinde, etkili bir başvuru yolunun bulunmaması, Anayasa'nın 40. maddesinde düzenlenen etkili başvuru hakkının ihlali olarak değerlendirilebilir.

    Adil yargılanma hakkı ihlali hangi hallerde Anayasa Mahkemesine başvurulur?

    Anayasa Mahkemesine adil yargılanma hakkı ihlali iddiasıyla başvurulabilecek durumlar: Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklar. Suç isnatları. Başvuru şartları: Güncel ve kişisel bir hakkın doğrudan etkilenmiş olması. İhlalin, başvurucuya ait bir işlem, eylem veya ihmalle bağlantılı olması. Kamu tüzel kişilerinin başvuruda bulunamaması. Özel hukuk tüzel kişilerinin, yalnızca kendi tüzel kişiliklerine ait hakların ihlal edildiğini ileri sürebilmesi. Yabancıların, yalnızca herkese tanınmış haklar yönünden başvuruda bulunabilmesi. Başvuru süreci: Başvuru yolları tüketildikten sonra 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvurular resmî dil olan Türkçe ile ve Anayasa Mahkemesi tarafından hazırlanmış bireysel başvuru formu kullanılarak yapılmalıdır. Başvuru kapsamı dışında kalan durumlar: Yasama işlemleri. Düzenleyici idari işlemler. Anayasa Mahkemesi kararlarıyla Anayasa’nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler.

    Anayasa mahkemesi bireysel başvuruda hangi ihlalleri inceler?

    Anayasa Mahkemesi, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddialarını bireysel başvuruda inceler. Bireysel başvuruda incelenen bazı ihlaller: Yaşam hakkı. İşkence ve kötü muamele yasağı. Özgürlük ve güvenlik hakkı. Adil yargılanma hakkı. Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü. Bireysel başvuru kapsamı dışında kalan durumlar: Yasama işlemleri ve düzenleyici idari işlemler aleyhine doğrudan yapılan başvurular. Anayasa Mahkemesi kararlarıyla Anayasa’nın yargı denetimi dışında bıraktığı işlemler.

    Anayasa mahkemesi iptal kararını en geç ne zaman yürürlüğe koyar?

    Anayasa Mahkemesi, iptal kararlarının yürürlüğe giriş tarihini en fazla bir yıl olacak şekilde erteleyebilir. Örneğin, 22 Mayıs 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan bir kararında Anayasa Mahkemesi, 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 134. ve 135. maddelerini iptal etmiş ve iptal hükümlerinin dokuz ay sonra yürürlüğe girmesini uygun görmüştür. Dolayısıyla, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararının yürürlüğe giriş tarihi, kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasından itibaren belirlenen erteleme süresi kadar sonra olur.