• Buradasın

    Başak Baysal hangi sözleşmeler döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Başak Baysal'ın hangi sözleşmeler için döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak düzenleme yapılamayacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri bazı sözleşme türleri için bu yasaktır 124:
    • Gayrimenkul satış ve kiralama sözleşmeleri 124.
    • Taşıt satış ve kiralama sözleşmeleri 145.
    • İş sözleşmeleri 124.
    • Eser sözleşmeleri 134.
    • Hizmet sözleşmeleri (danışmanlık, aracılık, taşımacılık vb.) 234.
    Bu yasak, Bakanlıkça belirlenen haller dışında geçerlidir 24.
    Güncel düzenlemeler ve istisnalar için Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın ilgili tebliğleri incelenmelidir.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Kur korumalı ve dövize endeksli aynı mı?

    Kur korumalı ve dövize endeksli kavramlar aynı anlama gelmez. Kur korumalı mevduat (KKM), Türk lirası cinsinden açılan vadeli mevduat hesaplarının, dolar kurundaki yükselişlere karşı koruma altına alındığı bir hesap türüdür. Dövize endeksli ise bir sözleşmenin veya finansal ürünün değerinin belirli bir döviz cinsine bağlı olarak belirlenmesi anlamına gelir. Dolayısıyla, kur korumalı hesaplar dövize endeksli olabilir, ancak dövize endeksli her sözleşme veya ürün kur korumalı değildir.

    Döviz cinsinden sözleşme hangi durumlarda yapılabilir?

    Döviz cinsinden sözleşme yapılabilecek bazı durumlar: Yurtdışında ifa edilecek iş sözleşmeleri ve gemi adamlarının taraf olduğu iş sözleşmeleri. İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri. Türkiye'de başlayıp yurtdışında sonlanan veya yurtdışında başlayıp Türkiye'de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri. Bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri. 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişilerin taraf olduğu sözleşmeler. Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası antlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği sözleşmeler. Hazine ve Maliye Bakanlığının 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmeler. Bu durumlar dışında, Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarındaki sözleşmeler döviz cinsinden yapılamaz.

    Döviz kurundaki artış nedeniyle sözleşmelerin uyarlanması mümkün mü?

    Evet, döviz kurundaki artış nedeniyle sözleşmelerin uyarlanması mümkündür. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 138. maddesi, "aşırı ifa güçlüğü" başlığı altında, dövizle yapılan sözleşmelerin uyarlanmasını düzenler. Bu maddeye göre, sözleşmenin uyarlanması için aşağıdaki koşulların birlikte gerçekleşmesi gerekir: Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum ortaya çıkmış olmalıdır. Bu durum borçludan kaynaklanmamış olmalıdır. Bu durum, sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirmiş olmalıdır. Borçlu, borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olmalıdır. Bu koşulların varlığı halinde, borçlu mahkemeye başvurarak sözleşmenin uyarlanmasını talep edebilir.

    Dövizli sözleşme ne zaman yasak?

    Dövizli sözleşme yapma yasağı, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri belirli sözleşmeler için geçerlidir. Dövizli sözleşme yapmanın yasak olduğu durumlar: Menkul ve gayrimenkul satış sözleşmeleri. Taşıt ve finansal kiralama sözleşmeleri dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama sözleşmeleri. İş, hizmet ve eser sözleşmeleri. Dövizli sözleşme yapmanın yasak olmadığı durumlar: Yurt dışında ifa edilecek iş sözleşmeleri ve gemi adamlarının taraf olduğu iş sözleşmeleri. Belirli istisnalar kapsamında menkul satış sözleşmeleri (taşıt satış sözleşmeleri hariç). Detaylı bilgi için Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan ilgili tebliğler ve düzenlemeler incelenmelidir.

    Dövizli carilere kur değerlemesi yapılır mı?

    Evet, dövizli cari hesaplara kur değerlemesi yapılır. Geçici vergi dönemlerinin sonunda ve hesap yılı kapanışında, döviz cinsinden olan senetli veya senetsiz borçlar ve alacaklar, cari kur ile, cari kur belli değilse TCMB döviz alış kuru ile değerlenir.

    Dövizli alacak ve borçlar nasıl değerlenir?

    Dövizli alacak ve borçlar, Vergi Usul Kanunu'nun 280. maddesine göre borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilir. Senetli veya senetsiz dövizli alacak ve borçlar, dönem sonlarında T.C. Merkez Bankası’nın belirlediği döviz kuru üzerinden muhasebeleştirilir. Ortaya çıkan kur farkları, gelir veya gider olarak muhasebeleştirilir. Değerleme yöntemleri: Tarihsel maliyet yöntemi: İşlem anındaki döviz kuru üzerinden değerleme yapılır. Gerçeğe uygun değer yöntemi: Piyasa koşullarına göre güncel döviz kuru kullanılır. Dövizli alacak ve borçların değerlemesi, işletmelerin finansal tablolarında önemli bir yer tutar ve doğru bir şekilde yapılması, finansal raporlamanın güvenilirliği açısından kritiktir.