Zonal, azonal ve intrazonal topraklar, oluşumlarını etkileyen iklim, bitki örtüsü, yeryüzü şekilleri ve anakaya gibi faktörlere göre üç ana gruba ayrılır. Zonal (yerli) topraklar: Bir bölgede etkili olan iklim ve bitki örtüsü şartlarına göre düz veya hafif eğimli yamaçlarda ana kayanın ayrışması sonucu oluşur. Azonal (taşınmış) topraklar: Akarsular, buzullar, rüzgârlar gibi dış kuvvetler tarafından aşındırılarak taşınan malzemelerin birikmesi ile oluşur. İntrazonal topraklar: Bu toprakların oluşmasında yer şekilleri ve ana materyaller etkili olmuştur. Bazı zonal, azonal ve intrazonal toprak türleri: Zonal topraklar: Laterit, kırmızı Akdeniz (terra rosa), kahverengi orman, podzol, çernezyom, tundra, çöl toprakları. Azonal topraklar: Alüvyal, kolüvyal, litosol, regasol, lös, moren. İntrazonal topraklar: Halomorfik, hidromorfik, kalsimorfik (rendzinalar, vertisoller).