Rasyonalize etmek, akla uydurmak, kılıf uydurmak, neden göstermek ve mantık düzlemine oturtmak anlamlarına gelir. Rasyonalizasyon, bireylerin veya grupların kabul edilebilir, mantıklı gerekçeler üreterek zihinsel olarak rahatsız edici veya kabul edilmesi zor düşünce, duygu ve davranışlarını meşrulaştırmaya çalıştığı bir savunma mekanizmasıdır. Rasyonalizasyon, aynı zamanda iş ve sosyal hayatta da yaygın olarak karşılaşılan bir durumdur. Rasyonalizasyon, psikolojik bir savunma mekanizması olarak bireylerin, zihinsel açıdan rahatsız edici veya kabul edilmesi güç düşünce, duygu ve davranışlarını mantıklı ve kabul edilebilir gerekçeler üreterek meşrulaştırma çabasıdır. Çoğu zaman farkında olmadan gerçekleştirilen bu süreç, suçluluk, utanç, kaygı gibi negatif duyguları hafifleterek akla uygun hale getirmeye yardımcı olur. Rasyonalizasyon, stresli veya üzücü olaylar karşısında bireylere anlık bir rahatlama sağlar. Ancak, rasyonalizasyon, kişinin gerçeklerle yüzleşmesini engelleyebilir ve kişisel gelişimini kısıtlayabilir. Rasyonalizasyon, birçok psikolojik savunma mekanizmasından biridir. Freud’un savunma mekanizmaları teorisinde, rasyonalizasyon, kişinin duygusal ya da psikolojik açıdan zorlayıcı durumları kabul edilebilir bir şekilde yorumlama çabası olarak tanımlanmıştır. Rasyonalizasyon, aynı zamanda karar verme süreçlerinde de önemli bir rol oynar. İnsanlar, karmaşık ve zorlayıcı kararlar aldıklarında, bu kararları mantıklı bir şekilde açıklamaya çalışabilirler. Ancak, bazen bu açıklamalar gerçek ve doğru olmayabilir. Bir kişi, bir alışveriş yaparken, gereksiz harcamalarını rasyonalize edebilir ve "Bir kez alırım, o kadar zararı yok" diyebilir. Bu tür düşünceler, bireyin kararlarını olumsuz bir şekilde etkileyebilir. Özellikle finansal konularda rasyonalize edilen kararlar, uzun vadede mali sıkıntılara yol açabilir. Benzer şekilde, kişisel ilişkilerde de, yanlış bir karar alınması sonrasında, bu durum rasyonalize edilerek sorumluluklardan kaçınılabilir. Rasyonalizasyon, sağlıklı bir şekilde kullanıldığında zararsız olabilirken, aşırıya kaçıldığında kişisel gelişimi ve ilişkileri olumsuz etkileyebilir. İnsanların, rasyonalizasyon mekanizmasından faydalandıkları anlarda, aynı zamanda dürüstlük ve sorumluluk duygusunu da unutmamaları önemlidir.