• Buradasın

    Özne ve nesne eksikliği nasıl bulunur?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Özne ve nesne eksikliğini bulmak için şu adımlar izlenebilir:
    1. Özne Eksikliği:
      • Cümlede yüklemdeki eyleme uygun bir öznenin eksik olup olmadığına bakılır 3.
      • Bir öznenin birden fazla yükleme bağlanıp bağlanmadığına dikkat edilir 3.
      • Örnek: "Herkes ondan nefret ediyor, onun yüzünü bile görmek istemiyordu" cümlesinde "herkes" sözcüğü öznedir ve bu özne, "nefret ediyor" ve "istemiyordu" yüklemlerine bağlanamadığı için bozukluk meydana gelmiştir 23.
    2. Nesne Eksikliği:
      • Cümlelerde ortak kullanılan nesnenin yüklemlere bağlanamayıp bağlanmadığına bakılır 3.
      • Örnek: "Ben öğretmenime inanır ve severim" cümlesinde "öğretmenime" dolaylı tümleci, "inanır" ve "severim" yüklemlerine bağlanmak istendiğinde anlatım bozukluğu oluşur 3.
    Öge eksikliği genellikle ikinci cümlede olur 4. Bir öge, olduğu gibi diğer cümlenin ihtiyaç duyduğu öge olamıyorsa orada öge eksikliği vardır 4.
    Öge eksikliği, tek yüklemli cümlelerde de olabilir 4.
    Öge eksikliği olup olmadığını kesin olarak belirlemek için bir dil bilgisi öğretmenine veya ilgili bir uzmana danışılması önerilir.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

    Konuyla ilgili materyaller

    Belirtili nesne nasıl bulunur?

    Belirtili nesne, yükleme sorulan "ne", "neyi" ve "kimi" sorularına cevap verir ve ismin belirtme hâl ekini (-ı, -i, -u, -ü) alır. Örnekler: "Babam evi boyadı." cümlesinde "evi" sözcüğü belirtili nesnedir. "Kardeşim, annemin hediye ettiği kolyeyi kaybetmiş." cümlesinde "kolyeyi" belirtili nesnedir. Belirtili nesneyi bulmak için: 1. Yükleme soru sorun. 2. Aldığı eke dikkat edin; belirtme hâl eki almış kelimeler belirtili nesnedir.

    Belirtisiz nesne ile sözde özne aynı şey mi?

    Hayır, belirtisiz nesne ile sözde özne aynı şey değildir. Belirtisiz nesne, yükleme yöneltilen "ne" sorusuna cevap veren, belirtme durum eki almamış nesnedir. Sözde özne ise, edilgen çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde yapılan işten etkilenen ögedir. Özne ve nesneyi karıştırmamak için önce yüklemi, sonra özneyi, daha sonra da nesneyi bulmak gerekir.

    Kim sorusu özne mi nesne mi?

    Kim sorusu, dilbilgisinde özneyi bulmak için kullanılır. Özne, cümlede işi, oluşu, hareketi yapan veya olanı bildiren öğedir. Ancak özellikle “ne” sorusu, nesneyi bulmak için de sorulduğundan, özne sorusunu yükleme “yapan kim, olan ne?” biçimlerinde sormak daha doğru olur.

    Fiil çatısında özne ve nesne nedir?

    Fiil çatısında özne ve nesne, yüklemin özne ve nesne ile olan ilişkisini ifade eder. Özne, cümlede yüklemin bildirdiği, belirtilen işi yapan, işten etkilenen veya bir oluşa konu olan öğedir. Nesne, yüklemin bildirdiği eylemden etkilenen varlıktır. Fiiller, özne ve nesne alıp almamalarına, belirtilen işin nasıl yapıldığına, işten öznenin ve nesnenin nasıl etkilendiğine göre çatılar ayrılırlar. Öznelerine göre fiil çatıları: Etken fiil: İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillerdir. Edilgen fiil: Gerçek öznesi söylenmeyen veya bilinmeyen fiillerdir. Dönüşlü fiil: Öznenin işi yaparken aynı zamanda o işten etkilendiğini gösteren fiillerdir. İşteş fiil: En az iki özne tarafından yapılabilen fiillerdir. Nesnelerine göre fiil çatıları: Geçişli fiil: Nesne alabilen fiillerdir. Geçişsiz fiil: Nesne almayan fiillerdir.

    Geçişsiz fiiller özne nesne ilişkisi nedir?

    Geçişsiz fiiller, nesne almayan, yani “ne, neyi ve kimi?” sorularına cevap vermeyen fiillerdir. Özne-yüklem ilişkisine göre geçişsiz fiiller şu şekilde incelenebilir: Etken fiil: Öznenin fiille ilişkisi, işi kendisinin yapması yönündedir. Edilgen fiil: Öznenin fiille ilişkisi, yapılan işten etkilenmesi yönündedir. Dönüşlü fiil: Öznenin işi yaparken aynı zamanda o işten etkilendiğini gösterir. İşteş fiil: En az iki özne tarafından yapılabilen fiillerdir. Geçişsiz fiillere nesneyi bulmak için “ne, neyi, kimi?” soruları sorulduğunda cevap alınmaz.

    Belirli nesne ve belirli özne nedir?

    Belirli nesne, yükleme sorulan “neyi, kimi?” sorularına cevap veren sözcük ya da sözcük gruplarıdır. Belirli özne, cümlede yer alan ve “kim? ne?” sorularına cevap veren kelime veya kelime grubudur. Örnekler: Belirli nesne: "Kardeşim için bu saati beğendim" cümlesinde "bu saati". Belirli özne: "Mehmet sabahtan beri seni arıyor" cümlesinde "Mehmet". Özneyi belirtili nesneden ayırt etmek için önce yüklemi, sonra özneyi, daha sonra da nesneyi bulmak gerekir.

    Cümlede nesne yoksa ne olur?

    Cümlede nesne yoksa, anlatım bozukluğu meydana gelir. Genellikle sıralı ve birleşik cümlelerde görülen nesne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozuklukları, hem geçişli hem de geçişsiz cümlelerde ortaya çıkabilir. Bazı örnek cümleler ve nesne eksikliği olan karşılıkları: "Annem bize kitap okur, uyutmaya çalışırdı." (eksik olan nesne: "bize"). "Senin sinemaya geleceğini düşünüyor ve bekliyor." (eksik olan nesne: "gelmeni"). "Elmaların üzerindeki tozu temizleyip tabağa geri koydu." (eksik olan nesne: "elmaları"). "Anlatılanlara hemen inanıyor ve herkese anlatıyordu." (eksik olan nesne: "onları"). "İşçilere kötü davranıyor, susturmaya çalışıyordu." (eksik olan nesne: "işçileri").