Akıl ve sorumluluk ilişkisi şu şekilde açıklanabilir: Akıl, sorumluluğun temelini oluşturur. Akıl yetersizliği durumunda sorumluluk azalır veya ortadan kalkar. Herkes, aklı nispetinde sorumlu olur. Allah, kimseye gücünün yettiğinden fazlasını yüklemez. Bu konuda bazı ayetler şu şekildedir: "Her insanın sorumluluğunu omuzuna yükledik. Kıyamet gününde insana, açılmış vaziyette önüne konulacak olan bir kitap çıkaracağız" (İsrâ 13). "Allah sizin için kolaylık ister, güçlük istemez" (Bakara 185). "Ey Rabbimiz, bize gücümüzün yetmediği işleri yükleme!" (Bakara 286).