Akıl hastası olan bir kişi, belirli durumlarda cezai sorumluluktan muaf tutulabilir veya azaltılmış sorumlulukla cezalandırılabilir. Sorumluluktan muafiyet durumu, Türk Ceza Kanunu'nun 32. maddesine göre, akıl hastalığı nedeniyle kişinin işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneğinin önemli derecede azalmış olması halinde geçerlidir. Azaltılmış sorumluluk ise aynı maddenin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir; birinci fıkrada belirtilen derecede olmamakla birlikte davranışları yönlendirme yeteneği azalmış olan kişiye, ağırlaştırılmış müebbet cezası yerine 25 yıl, müebbet hapis cezası yerine 20 yıl hapis cezası verilir. Her durumda, akıl hastalığının varlığının ve derecesinin tespiti tıbbi bir konudur ve bu konuda uzman bilirkişi tarafından değerlendirme yapılır.