Sokrates öncesi felsefede varlık anlayışı, evrenin ve varoluşun doğasını mitolojik açıklamalardan uzak, akılcı ve gözleme dayalı yaklaşımlarla anlamaya çalışmaktı. Bu dönemde öne çıkan bazı varlık anlayışları şunlardır: Milet Okulu: Evrenin temel maddesinin su (Thales), hava (Anaksimenes) veya belirsiz ve sınırsız bir madde (Anaksimandros) olduğunu savundular. Pisagorculuk: Matematik ve sayıların evrendeki en temel gerçeklik olduğunu ve evrenin düzeninin matematiksel ilkelerle açıklanabileceğini ileri sürdüler. Elea Okulu: Varlığın ezeli ve değişmez olduğunu, duyularla algılanan değişimin bir yanılsama olduğunu öne sürdüler. Çoğulcu Okul: Evrenin tek bir maddeden oluşamayacağını ve birden fazla temel unsur içerdiğini savundular (Empedokles: hava, su, ateş ve toprak). Atomculuk: Evrenin bölünemez küçük parçacıklardan (atomlardan) meydana geldiğini ve maddenin özünde hareket olduğunu savundular (Demokritos).