Kontrollü deney, doğada gerçekleşen olayların laboratuvar ortamında, araştırılan faktörlerden bir tanesinin değiştirilip diğer faktörlerin sabit tutularak incelenmesidir. Monografi, bir yazarın, bilim insanının ya da topluma mâl olmuş ünlü birinin yaşamından ve eserinden kesitler sunan inceleme yazılarıdır. İki kavram arasındaki fark: Kontrollü deney, bilimsel çalışma yönteminin bir parçasıdır ve genellikle bir hipotezi veya teoriyi test etmek için yapılır. Monografi ise, belirli bir kişi, kurum veya olayın ayrıntılı olarak tanıtıldığı, genellikle edebiyat, sinema veya bilim gibi alanlarda kullanılan bir inceleme yazısı türüdür.