Buradasın
Kayaçlarda fiziksel ve kimyasal ayrışma nasıl oluşur?
Yazeka
Arama sonuçlarına göre oluşturuldu
Kayaçlarda fiziksel ve kimyasal ayrışma iki ana kategoride gerçekleşir:
- Fiziksel (Mekanik) Ayrışma: Kayaçların kimyasal yapıları değişmeden, yalnızca fiziki yapılarında görülen parçalanma, ufalanma ve ayrışma olaylarıdır 23.
- Donma-Çözülme: Suyun kayaç yüzeyindeki çatlaklara girip donarak hacim genişlemesi yoluyla kayacın parçalanması 14. Bu süreç, donma-çözünmenin yaygın olduğu iklim kuşaklarında etkilidir 1.
- Isı Farklılaşması: Günlük ısı farklarının yüksek olduğu yörelerde, ani sıcaklık artış ve düşüşleri kayaç yüzeyindeki minerallerin bağlayıcılığını azaltarak ufalanmaya yol açar 14.
- Bitki Kökleri: Bitki kökleri kayaç çatlaklarına girip genişleyerek kayaların ufalanmasına katkıda bulunur 23.
- Kimyasal Ayrışma: Kayaçların su, oksijen ve diğer kimyasallarla tepkimeye girerek mineral yapılarının değişmesi sürecidir 5.
- Oksidasyon: Kayaç bileşimindeki minerallerin oksijenle birleşmesi sonucu meydana gelen kimyasal değişimdir 14. Demir mineralleri içeren kayaç yüzeylerinde görülür 4.
- Karbonasyon: Karbondioksitin kayaç mineralleri üzerinde yol açtığı kimyasal değişimdir 14. Genellikle su içerisinde erimiş hali (karbonik asit) ile kayaç yapısını etkiler 4.
- Hidroliz: Kayaç yapısında suyun etkisiyle meydana gelen reaksiyon ve kimyasal değişmelerdir 14. Yeryüzünde en yaygın kimyasal ayrışma sürecidir 4.
5 kaynaktan alınan bilgiyle göre: