Buradasın
Beslenme, Ruhsal Sağlık ve Beyin Fonksiyonu Üzerine Bilgilendirici Program
youtube.com/watch?v=fjoRFPVba84Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Hayata Dair" programında Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan ile yapılan bir röportaj ve bilgilendirici sunum formatında bir programdır. Programda ayrıca Sayın Zümbülcan adlı bir konuk da yer almaktadır.
- Program, beslenmenin psikolojik ve ruhsal sağlığa etkisini, obezite oranlarını ve beyin fonksiyonlarını ele almaktadır. İçerikte duygusal yeme, bağırsak mikrobiyotası, serotonin üretimi, mitokondri ve hücre zarının işlevi, karbonhidrat tüketiminin vücut üzerindeki etkileri, Akdeniz diyeti ve probiyotiklerin önemi gibi konular detaylı olarak incelenmektedir.
- Programda ayrıca etiket okuryazarlığının önemi, beslenmede kalori hesabının sadece bir faktör olduğu, sağlıklı beslenmenin çocuk yaşından kazandırılması gerektiği ve metabolizmayı bozan hatalar gibi pratik bilgiler de paylaşılmaktadır.
- 00:01Beslenme ve Ruh Sağlığı İlişkisi
- Üsküdar Üniversitesi kurucu rektörü psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, beslenmenin psikolojisini ve beslenme tercihlerinin ruhsal sağlığa etkisini konu alıyor.
- Beslenme tercihleri ruh sağlığını etkiliyor ve bu etki, insanlığın ilk yaşadığı hayat olayı olan Hz. Adem'in Havva'nın elindeki elmayı yemesiyle başlıyor.
- Günümüzde beslenme psikolojisine "duygusal yeme" deniyor ve yeme duygusunu yönetememe sorunu ortaya çıkıyor.
- 01:31Beslenme Temel İhtiyaçları ve Obezite
- İnsanın beslenme, barınma ve üreme olmak üzere üç temel fizyolojik ihtiyacı var ve bu ihtiyaçlar giderilmediğinde insan hem sağlığı bozulur hem de agresifleşir.
- Günümüzde yeme kararlarını verirken psikolojik etkenler çok önemli rol oynuyor ve pazarlama teknikleriyle beslenmemiz arasındaki ilişki bozuldu.
- Dünyada obezitenin en yaygın olduğu üç ülke sırasıyla Amerika, Suudi Arabistan ve Türkiye olup, Türkiye'de kadınların %46'sı, erkeklerin %20'si obez sınırlarda bulunuyor.
- 03:09Beslenme Uçları ve Etiket Okuryazarlığı
- Toplum olarak beslenme konusunda raydan çıkmışız; bazıları hiç atıştırmayla ya da fast food kültürüyle, diğer tarafta ise geleneksel karbonhidrat ağırlıklı beslenmeyle ilgili uçlara dönüşüyoruz.
- İyi beslenmede etiket okuryazarlığı çok önemli; etiketleri okuryazar olabilen bir kimse beslenme ile ilgili reklam tuzaklarına düşüyor.
- 1990'larda Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) gıdalara etiket mecburiyetini getirdi.
- 04:16Yanlış Beslenmenin Vücut Üzerindeki Etkileri
- Fast food kültürü, rafine kola, şeker ve hamburger kültürü obeziliği artırıyor; Türkiye'de de bol hamur işi özellikle Orta Anadolu'da vücuda lüzumsuz karbonhidrat sağlıyor.
- Fazla miktarda karbonhidrat vücutta trigliseritte dönüşüyor, kan yağlarına dönüşüyor ve depolanıyor.
- Bağırsaklardaki bakterilerin %80-90'ı faydalı bakteridir (probiyotik) ve vücuttaki birçok vitamin, mineral, oligo elementler, antioksidanlar ve serotonin bu bakteriler vasıtasıyla üretiliyor.
- 05:41Bağırsak Mikrobiyotası ve Serotonin Üretimi
- Yanlış beslenme bağırsaktaki mikrobiyotayı ve probiyotik bakteri dengesini bozuyor.
- Serotonin üretimi bozulunca uyku, iştah ve mutluluk gibi beyin kimyasalı bozuluyor.
- Triptofan adlı madde en çok fındık, çavdar ekmeği ve tam tahıl gibi gıdalardan bulunuyor ve bu madde insanlara verildiğinde bağırsak florası ve mikrobiyotamız bozuluyor.
- 06:59Bağırsak ve Beyin İlişkisi
- Bağırsaklar "ikinci beyin" olarak adlandırılıyor ve beyindeki serotonin fabrikası gibi çalışıyor.
- Bağırsaklar beyin gibi fonksiyon yapmıyor ama beyne malzeme hazırlıyor ve beynin yakıtını hazırlıyor.
- Beyne giden şey bozulduğu için beyinde sağlıklı çalışmıyor ve Alzheimer'ın artma sebeplerinden biri beynin temel yakıtının sağlıksız olması olarak görülüyor.
- 08:28Pazarlama Teknikleri ve Duygusal Yeme
- Pazarlama teknikleri viral pazarlama yapıyor ve çocukların küçük yaştan çikolata gibi yiyeceklerle yaşarım diye düşünmesine neden oluyor.
- Çikolata gibi yiyecekler beynin ödül ceza sistemini bozuyor ve bu durumda yemeyi kontrol etmeyi öğrenmek gerekiyor.
- Duygusal yeme, kişinin depresyon olmadığını, neşeli ve canlı olduğunu düşünmesine rağmen psikolojik duygusal beslenme yapmasıdır; stres, can sıkıntısı gibi duyguları yiyerek gidermeye çalışır.
- 10:19Duygusal Yeme ve Beslenme Farkındalığı
- Duygusal yeme yapan kişilere beslenme uzmanları "yediklerinizi not alır mısınız?" diye soruyor.
- Duygusal yeme nedeniyle algı körlüğü oluşuyor ve kişi yediğinin farkında değil.
- Beslenmede kalori hesabı yaparak beslenme bilimsel değil; kalori beslenmede onlarca etkenden sadece bir tanesidir.
- 11:32Hücrenin Enerji Sistemi ve Karbonhidrat Beslenmesi
- Mitokondri, hücrenin enerji sobası olarak düşünülebilir ve karbonhidrat zincirini yakarak adenozin trifosfat üretir.
- Karbonhidrat yanması sırasında karbondioksit oluşur ve bu karbondioksit ciğerlerden atılır.
- Aşırı karbonhidrat tüketimi oksidatif stresi artırır, hücre zarını ve beyindeki hücreleri oksitleyerek dokuları bozar ve hücreleri yavaşlatır.
- 13:05Hücrenin Beyni ve Hücreler Arası İletişim
- Hücrenin beyni çekirdek değil, zar olarak kabul edilir ve hücredeki mikrotübüller en akıllı yerdir.
- Vücuttaki hücreler telsiz internet gibi kimyasal olarak haberleşir ve farklı hücreler birbirini bulabilir.
- Yanlış besleme bu hücre iletişim sistemini bozar ve erken yaşlanmaya sebep olur.
- 14:26Obezite ve Beyindeki Ödül-Ceza Sistemi
- Obezite, beyindeki ödül-ceza sisteminin bozulmasına neden olur ve yeme bağımlılığı ortaya çıkar.
- İnsan beyni kazanç odaklı çalışır ve pazarlama tekniklerinde de bu kazanç duygusu kullanılarak satışlar yapılır.
- Obezilerde yeme bağımlılığı, madde bağımlılığı gibi ciddi bir durumdur ve kontrol bozulur.
- 16:13Beslenme Bozuklukları ve Tehlikeleri
- Sağlıklı beslenme, ne aşırı yeme ne hiç yememe prensibine dayanır, aksi takdirde anoreksiya ve bulimia gibi hastalıklara sebep olabilir.
- Bazı zayıflama ilaçları beyin kimyasını bozabilir, serotonin-dopamin dengesini etkileyebilir ve şizofrenik tepkiler yaratabilir.
- Etiketsiz ve internetten alınan zayıflama ilaçları tehlikelidir, içinde yasak gıda takviyesi adı altında yasak şeyler olabilir.
- 18:14Yeme Duygusu ve Hedonistik Kültür
- İnsanlar duygusal beslenme yapar, rahatlamak, stres azaltmak veya haz duygusunu tatmin etmek için yemek yemezler.
- Roma'nın yıkılma sebeplerinden biri hazcılık doruk noktasına çıkması ve hedonistik kültürün yaygınlaşmasıydı.
- Hedonistik kültür, dünyadaki popüler kültürün gittiği yön olup, Amerika'da obezite oranı üçüncü sırada yer alıyor.
- 21:31Akdeniz Diyeti ve Beyin Sağlığı
- Akdeniz tipi beslenmede omega-3 bulunur ve bu hücre zarını korur.
- Beyin dokusunun dörtte üçü yağ dokusundan ibarettir ve omega-3 sinir hücrelerini koruyucu etkisi vardır.
- Akdeniz tarzı diyetler ceviz, keten tohumu, kuru fasulye, brüksel lahanası ve nohut gibi yiyeceklerde bulunur ve zihinsel becerileri ve okul başarısını artırır.
- 23:00Bağırsak ve Mikroplar
- Sağlıklı beslenme, bağırsak ve mikroplarla mücadeleyi destekler.
- Bağırsak sisteminin en önemli görevi vücuttaki mikroplarla yapılan mücadeledir ve bu mücadelede sağlıklı bakterilerle olur.
- Bağırsak fonksiyonu bozulduğunda, sağlıklı bakterilerin bağırsakta artırılması için özel beslenme gereklidir.
- 24:05Probiyotiklerin Önemi
- Bağırsağının faydalı bakterileri öldüğü için ishal yaşayan bir kişiye, aynı florada yaşayan kişinin bağırsak bakterileri verildiğinde ishal düzeliyor.
- Bu durum probiyotiklerin önemini gösteren bir tedavi yöntemidir.
- İkinci bölümde konuklar beslenme tarzına yönelik ve metabolizmayı bozan hatalar konusunda konuşacaklar.