Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan din sosyolojisi dersinin sınav hazırlık içeriğidir. Eğitimci, çıkmış dönem sonu final sorularını ve sınavlarda sıkça çıkan soruları çözmektedir.
- Video, din sosyolojisi alanındaki önemli kavramları ve teorileri içeren soru-cevap formatında ilerlemektedir. İçerikte Farabi, Durkheim, Habermas, Weber gibi önemli sosyologların teorileri, dine sosyolojik bakış, sekülerleşme, küreselleşme, kamusal alan, halk dini, geleneksel kültür, kültürleşme, laiklik, ritüellerin işlevleri, fundamentalizm, terörizm teorisi ve yeni dini hareketler gibi konular ele alınmaktadır.
- Eğitimci, soruların tıpatıp aynı şekilde defalarca sorulduğunu belirterek, öğrencilerin bu soruları ezberlemelerini önermektedir. Video, sınavlarda yüksek not almak isteyen öğrenciler için hazırlanmış kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:02Din Sosyolojisi Soruları
- Ders, din sosyolojisi çıkmış dönem sonu final sorularını içermektedir.
- Farabi, Aristo ve Eflatun'un etkisinde kalarak bir ideal toplum teorisi geliştirmiştir.
- Din sosyolojisi terimini ilk kez kullanan bilim adamı Durkheim'dir.
- 01:00Sosyolojik Yaklaşımlar
- Dine sosyolojik bakış, dini davranış örüntülerini, kurumsal yönlerini ve olayları çok yönlü, nesnel ve tarafsız bakarak anlamaya çalışır.
- Sosyolojide toplum içinde yer alan bireylerin eylem ve etkileşim kalıpları ile kurumlar arasındaki ilişkiler "toplumsal yapı" ile ifade edilir.
- Portekiz, anayasada resmi bir devlet dini veya mezhebinin benimsendiği ve dinin kısmen veya tamamen yasama kaynağı olduğu ülkelerden biri değildir.
- 02:10Küreselleşme ve Din
- Yerel kültürlerin dünya ölçeğinde kendilerini rahat bir biçimde ifade edebilmeleri kültürel küreselleşmeye örnektir.
- Geleneği muhafaza, küreselleşen dünya sorunları karşısında dinin sunabileceği katkılardan biri değildir.
- Küreselleşmeci potansiyel taşıyan bir din, insanları tüm çeşitliliği ile kucaklayabilmesi anlamına gelir.
- 02:59Modern Toplum ve Kamusal Alan
- Söylemsel kamu alanı, modern toplumun gelişimini kamusal alana katılımın genişlemesi açısından analiz eder.
- Jurgen Habermas, modern toplumların gelişimini kamusal alana katılımın genişlemesi açısından analiz eden sosyologdur.
- Agonistik kamusal alan, ahlaki ve siyasal büyüklüğün, kahramanlığın ve seçkinliğin açığa çıktığı, gösterildiği ve diğerleriyle paylaşıldığı bir görünümler alanıdır.
- 04:01Dini Kavramlar
- Halk dini, dini kuruluşların veya ilahiyatçıların söylemlerinin yanında dinin gelenek içinde aldığı biçime denir.
- Nesilden nesile doğal süreçlerle aktarılan kültüre geleneksel kültür denir.
- Yeni bir kültür bileşiminin ortaya çıkma sürecine kültürleşme denir.
- 04:52Dini Hareketler ve Teoriler
- Ahlaki ve sosyal belirsizlikler, yeni dini hareketlere katılımda mahrumiyet faktörü içerisinde değerlendirilemez.
- Resmi isimleri birleşik kilise olan dini akım monculuktur.
- Yeni dini hareketleri sosyolojik açıdan tasnifleyen bilim adamı Valistir.
- 05:38Psikolojik ve Sosyolojik Kavramlar
- Çocukluk ve erken gençlik dönemlerinde psikolojik sorunlar yaşayan ve ben duygusu sağlıklı biçimde oluşmayan bireylerde narsist yaralar oluştuğu görülmektedir.
- Bu psikolojik durumu yaşayan kişilere "yaralanmış ben" ismi verilir.
- Terörün siyasi, sosyal, ekonomik ve yapısal nedenlerini anlama ve açıklamayı hedefleyen terörizm teorisi alımlı teoridir.
- 06:29Sosyolojik Yaklaşımlar ve Teoriler
- Demokrasi ve insan hakları karşıtlığı ile özdeşleştirilen kavram fundamentalizmdir.
- Protestanlık ile Batı kapitalizminin doğuşu arasında sosyolojik bağ kuran sosyolog Max Weber'dir.
- Mukaddime, İbn Haldun'un kitabı "Kitabu'l-Iber" adlı büyük tarihinin girişi ve birinci kitabıdır.
- 07:21Sekülerleşme ve Ulus Devlet
- Sosyal problemlere yönelik çözümlere değişebilirlik ilkesiyle yaklaşmak dine sosyolojik bakışın ayırt edici özelliklerinden biridir.
- Max Weber, sekülerleşme teorisini savunan sosyologlardan birisidir.
- İslam ülkelerinde laikliğin ortaya çıkışı, Avrupa sömürgeciliğinin ve yayılmacılığının 19. yüzyılın başında başlattığı ideolojik bir ürün olarak tanışmıştır.
- 08:21Küreselleşme ve Kamusal Alan
- Ulus devletin özelliklerinden biri toprağa bağlı bir yapısının olmasıdır.
- Anthony Giddens'in küreselleşme yaklaşımında ortaya koyduğu tez kavramlarından biri "modernliğin küreselleşmesi"dir.
- Küreselleşme, hem dünyanın küçülmesini hem de bir bütün olarak dünya bilincinin güçlenmesini ifade eder.
- 09:10Kamusal Alan ve Kültür
- Habermas'a göre kamusal alan, tüm karar süreçlerinden etkilenen insanların kendileri ile ilgili olan tüm meselelerde tartışmalara katılarak bir söylem üretmeleridir.
- Liberal kamu yaklaşımını savunan sosyal bilimci Buruç Aç Kerman'dır.
- Agonistik görüş açısından kamusal alan, ahlaki ve siyasal büyüklüğün, kahramanların ve seçkinliğin açığa çıktığı, gösterildiği ve diğerleriyle paylaşıldığı bir görünümler alanıdır.
- 10:30Kültürlenme ve Dini Hareketler
- Kültürlenme sürecinin bir parçası değildir: kültüre yeni ürünler katmak.
- Gündelik hayattaki tutumlar ve davranışlar üzerinde etkili olmaya başlayan kültür biçimi popüler kültürdür.
- Bireyin içinde olan dini tecrübenin kültür dünyasında insan ilişkilerini belirleyecek biçimde dışa vurmasına "subjektif dinin objektifleşmesi" adı verilir.
- 11:27Dini Akımlar ve Teoriler
- Moonculuk, resmi isimleri birleşik kilise olan bir dini akımdır.
- Eylemde bulunan ancak grup örgütlenmesi taşımayan insan topluluklarına sosyal hareket denir.
- Yehova Şahitleri bir Adventist harekettir, kurucusu Charles Tas Russel olup 1881'de resmi bir dernek olarak faaliyetlerini sürdürmeye başlamıştır.
- Fundamentalizm kavramı, kutsal metinlerin modern şartlara göre yeniden yorumlanmasını içermez.
- 12:36Şiddet ve Terör İlişkisi
- Çatışma ortamı insanı pasifleştirmekte ve tepkisizleştirmektedir ifadesi, şiddeti ve terör sürüklediği savunmadan yanlış bir ifadedir.
- Terörün siyasi, sosyal, ekonomik ve yapısal nedenlerini anlama ve açıklamaya çalışan teori ılımlı terörizm teorisidir.
- 13:33Sosyolojik Teoriler ve Kavramlar
- Biyoloji insan bilimleri sınıflaması içerisinde yer almaz.
- Toplumun, devletin, kültürün veya medeniyetlerin canlılar gibi doğup büyüdüklerini, yaşlandıklarını ve öldüklerini savunan toplumsal değişim kuramı organizmacıdır.
- Din sosyolojisi terimini ilk kez kullanan Durkheim'dir.
- 14:27Dini ve Toplumsal Kavramlar
- Dini ruhsal varlıklara inanç temelinde açıklamaya çalışan düşünür Edward Taylor'dır.
- Bireyin içinde olan dini tecrübenin kültür dünyasında insan ilişkilerini belirleyecek biçimde dışa vurmasına subjektif dinin objektifleşmesi adı verilir.
- Rabba'ya göre kamusal alanın boyutları ile ilgili "her türlü rekabetin yaşandığı alandır" ifadesi yanlıştır.
- 15:10Küreselleşme ve Dini Yaklaşımlar
- Küreselleşmeyi zaman-mekan sıkışması olarak tanımlayan düşünür David Harvey'dir.
- Köken itibariyle Amerikan protestanlığa ilişkin bir kavram olan İncil'in muhtevasının lafzen hakikat ve doğruluğuna inancı vurgulayan yaklaşım fundamentalizmdir.
- Transandantal meditasyon her Hristiyan kaynaklı bir öğreti değildir.
- 15:57Küreselleşme ve Kültür
- Dünyayı iletişim araçlarının gelişmişliği açısından küresel bir köy olarak tanımlayan düşünür Luhan'dır.
- Luhan'a göre bireyin toplumsallaşma sürecinde bütün verili dünyayı içselleştirdiği ve sosyal kişiliğinin bir parçası haline getirdiği sürece asli sosyalleşme denir.
- Hem dünyanın küçülmesini hem de bir bütün olarak dünya bilincinin güçlenmesini ifade eden kavram küreselleşmedir.
- 16:35Kültürel ve Siyasi Kavramlar
- Nesilden nesile doğal süreçlerle aktarılan kültür biçimine geleneksel kültür denir.
- Terör dönemi olarak anılan dönem Fransa'da yaşanmıştır.
- Mahrem özel alanla daha fazla ilgilidir.
- 17:23Terörizm ve Dini Yaklaşımlar
- Terörün ne olduğu, nasıl işlendiği sorularına cevap arayan ancak niçin bu eyleme başvurulduğu üzerinde durmayan yaklaşım ortodoks terörizm teorisidir.
- Hz. İsa'nın tekrar yeryüzüne gelip ilahi bir krallık kuracağına inanan yaklaşım adventizmdir.
- Diyalektik kuramı toplumsal değişim kuramı olarak temel alan düşünür Marks'tır.
- 18:25Din Sosyolojisi ve Sosyoloji
- Din ile toplumun karşılıklı ilişkileri din sosyolojisinin konusunu en iyi şekilde ifade eder.
- Din sosyolojisinin kullandığı sözlü materyallerden biri destanlardır.
- Doğulu ve batılı bazı bilim adamlarınca sosyoloji ve din sosyolojisinin öncüsü ve kurucusu olarak kabul edilir İbn Haldun'dur.
- 19:05Kamu ve Küreselleşme
- Agnostik kamu yaklaşımını savunan sosyal bilimci Hannah Arenat'tır.
- Kamu sözcüğünün İngilizce'de ilk bilinen kullanımı "toplumun ortak çıkarı"dır.
- Küreselleşmeyi yeni bir süreç olarak görmeyen kuramcı Anthony Giddens'tir.
- 19:54Kamusal Alan ve Laiklik
- Evin misafir odasında vakit geçirmek kamusal alanda gerçekleşmeyen faaliyetlerden biridir.
- Siyasal anlamda laikliğin tanımı devletin siyasi varlığı üzerinde dinsel inançların söz konusu olmaması, onun bütün din ve mezhepler karşısında tarafsız tavır alması, vicdan ve inanç özgürlüğüne saygı göstermesidir.
- İslam ülkelerine laiklerin ortaya çıkışı Avrupa sömürgeciliğinin ve yayılmacılığının 19. yüzyılın başında başlattığı ideolojik bir ürün olarak tanışmıştır.
- 20:38Ulus Devlet ve Küreselleşme
- Ulus devletinin özelliklerinden biri toprağa bağlı bir yapısının olmasıdır.
- Roland Robertson'un küreselleşme yaklaşımında ortaya koyduğu test kavramlardan biri glokalleşmedir.
- Sosyal kontrolün artık ahlaki ve dini faktörlerin tekelinden teknik ve bürokratik aktörlere geçtiğini savunan sosyolog Brian Wilson'dur.
- 21:39Kültür ve Dini Hareketler
- Gündelik hayatın belirleyicisi olan kültürler geleneksel kültür ve popüler kültürlerdir.
- Kendilerini ahir zaman cemaati olarak gören dini harekete yedinci gün adventistleri denir.
- Eylemde bulunan ancak grup örgütlenmesi taşımayan insan topluluklarına sosyal hareket denir.
- 22:20Terör ve Sosyal Hareketler
- Terör bir kavram ve eylem biçimi olarak insan sevgisini içermez.
- Bireyin toplumsallaşma sürecinde bütün verili dünyayı içselleştirdiği ve sosyal kişiliğinin bir parçası haline getirdiği sürece asli sosyalleşme denir.
- Çatışma ortamı insanı pasifleştirmekte ve tepkisizleştirmektedir ifadesi, şiddeti ve terör sürüklediği savunmadan yanlış bir ifadedir.
- 23:28Kültürlenme ve Sosyoloji Ekolleri
- Kültüre yeni ürünler katmak kültürlenme sürecinin bir parçası değildir.
- Max Weber sosyoloji ekolünün Türkiye'deki temsilcisi sayılan bilim insanı Sabri Ülgener'dir.
- "Din halkın afyonudur" sözü Karl Marks'a aittir.
- 24:01Sekülerleşme
- "Hiçbir zaman dinsiz bir toplum var olmamıştır" sözü Henry Berkson'a aittir.
- Sekülerleşmenin altı aşaması olduğunu ve sekülerleşme sürecinin son noktasının dinsiz bir toplum olacağını savunan sosyal bilimci Larry Schiner'dır.
- 24:32Din Sosyolojisi Soruları
- Laikliğin din ve devlet işlerini düzenleyen siyasi bir davranış ve hukuki bir ilke olarak yorumu, dinin toplumdan dışlanmasına içermez.
- Edward Tyler'ın ruhsal varlıklara inanç şeklindeki dini tanımı, substantif tanıma girer.
- Rabba'ya göre "her türlü rekabetin yaşandığı alandır" ifadesi kamusal alanın boyutlarından birisi değildir.
- 25:12Küreselleşme ve Sosyal Bilimler
- Küreselleşmeyi zaman-mekan sıkışması olarak tanımlayan düşünür David Harvey'dir.
- Roland Robertson'un küreselleşme yaklaşımında ortaya koyduğu test kavramlardan biri glokalleşmedir.
- Agnostik kamu yaklaşımını savunan sosyal bilimci Hannah Arendt'tir.
- 26:16Din Çatışması ve Ritüeller
- "Yeni bir dinin gelenekle mücadelesi, toplumsal yapıya hakim olmasından sonra başlar" ifadesi gelenek-din çatışması ile ilgili yanlıştır.
- "Liderin yakın bağlılar halkasını korumak" ifadesi ritüellerin işlevlerinden birisi değildir.
- Hz. İsa'nın tekrar yeryüzüne gelip ilahi bir krallık kuracağına inanan yaklaşım adventizmdir.
- 27:00Dini Deneyim ve Temel Kavramlar
- Bireyin içinde olan dini tecrübenin kültür dünyasına insan ilişkilerini belirleyecek biçimde dışa vurmasına "subjektiftiğinin objektifleşmesi" denir.
- Fundamentalizm kavramı, kutsal metinlerin modern şartlara göre yeniden yorumlanmasını içermez.
- Kültüre yeni ürünler katmak kültürlenme sürecinin bir parçası değildir.
- 27:39Terör ve Dini Hareketler
- Terörün ne olduğu, nasıl işlendiği sorularına cevap arayan ancak niçin bu eyleme başvurulduğu üzerinde durmayan yaklaşım ortodoks terörizm teorisidir.
- İnanç, ibadet ve cemaat konusunda rahat bir görüntü sergileyen dini hareketler "dünyayı tasdik eden" kategorisindedir.
- Sosyal gözlemin temelde yapıldığı iki şekil dolaylı ve dolaysız gözlemdir.
- 28:30Din Sosyolojisi ve Sosyologlar
- "Kitabu'l-Iber" eseri Gazali'nin değil, İbn Haldun'a aittir.
- Din sosyolojisinin konusu "din ile toplumun karşılıklı ilişkileri"dir.
- Din ile toplumsal değişim ilişkilerinin doğası karşılıklıdır.
- 29:07Laiklik ve Sekülerleşme
- Batı dünyasına laikliğin gelişimi ile ilgili "laiklik dış dinamiklerin ve güçlerin etkisiyle gelişmiştir" ifadesi yanlıştır.
- Sosyal kontrolün artık ahlaki ve dini aktörlerin tekelinden teknik ve bürokratik aktörlere geçtiğini savunan sosyolog Brian Wilson'dur.
- Sekülerleşmenin altı aşaması olduğunu ve sekülerleşme sürecinin son noktasının dinsiz bir toplum olacağını savunan sosyal bilimci Larry Schiner'dir.
- Küreselleşmeyi zaman-mekan sıkışması olarak tanımlayan düşünür David Harvey'dir.
- 30:07Din Sosyolojisi Soruları
- Küreselleşme, dünyanın küçülmesini ve dünya bilincinin güçlenmesini ifade eden kavramdır.
- Kamusal alanın boyutlarından biri "her türlü rekabetin yaşandığı alandır" ifadesi değildir.
- Ev kamusal alana bir örnek değildir.
- 30:45Din ve Toplumsal Kavramlar
- Bireyin sadakat, ahde vefa, dürüstlük gibi erdemlere uyması dinin meşrulaştırıcı işleviyle ilgilidir.
- Çöldürlenme sürecinin bir parçası değildir: kültüre yeni ürünler katmak.
- Transandantal meditasyon öğreti olarak Hristiyan kaynaklı değildir.
- 31:46Ritüeller ve Terör
- Ritüellerin işlevlerinden biri değildir: liderin yakın bağlar halkasını korumak.
- Terör dönemi olarak anılan dönem Fransa'da yaşanmıştır.
- Terörün ne olduğu ve nasıl işlendiği sorularına cevap arayan ancak niçin bu eylemin başvurulduğu üzerinde durmayan yaklaşım: ortodoks terörizm teorisi.
- 32:15Temel Kavramlar ve Eserler
- Fundamentalizm kavramı kökeni itibariyle Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkmıştır.
- "Tanrı Sitesi" adlı eser Saint Augustine'e aittir.
- "Din Sosyolojisi" adlı kitabın yazarı Hilmi Ziya Ülgen'dir.
- 32:48Sosyal Bilimciler ve Teoriler
- "Mukaddime" eseri İbn Haldun'a aittir.
- "Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu" adlı eser Weber'e aittir.
- Sekülerleşmenin altı aşaması olduğunu ve sekülerleşme sürecinin son noktasının dinsiz bir toplum olacağını savunan sosyal bilimci Larry Schiner'dir.
- 33:25Laiklik ve Küreselleşme
- Laikliğin din ve devlet işlerini düzenleyen siyasi bir davranış ve hukuki bir ilke olarak yorumu "dinin toplumdan dışlanmasını" içermez.
- Sosyal kontrolün artık ahlaki ve dini aktörlerin tekelinden teknik ve bürokratik aktörlere geçtiğini savunan sosyolog Brian Wilson'dur.
- Küreselleşmeyi zaman-mekan sıkışması olarak tanımlayan düşünür David Harvey'dir.
- 34:07Kamusal Alan ve Kültür-Din Etkileşimi
- Ev kamusal alana bir örnek değildir.
- Kamunun öznesi halktır.
- Hannah Arendt agnostik kamu yaklaşımı savunur.
- 34:37Kültürlenme Süreci ve Terör
- Kültürlenme sürecinin bir parçası değildir: kültüre yeni ürünler katmak.
- Transandantal meditasyon öğreti olarak Hristiyan kaynaklı değildir.
- Terör bir kavram ve eylem biçimi olarak "insan sevgisini" içermez.
- 35:48Sonuç
- Sorular tıpatıp aynı şekilde defalarca çıkmış sorularla sorulmuştur.
- Bu şekilde sormaya devam ederlerse sınavda rahat geçilebilir.