Yükselti

Eş yükseklik eğrilerinin (izohips) başlıca özellikleri şunlardır: 1. Aynı yükseklikteki noktaları birleştirir: Eş yükseklik eğrileri, haritada aynı yükseklikteki noktaları birleştiren hayalî eğrilerdir. 2. Kapalı eğrilerdir: İzohipsler, iç içe geçmiş kapalı eğrilerdir ve her eğri kendinden yüksek olan eğriyi çevreler. 3. Aralarındaki fark eşittir: İzohipsler arasındaki yükseklik farkı her yerde eşittir (eküidistans). 4. Kıyı çizgisi 0 metreden geçer: İzohipslerde kıyı çizgisi deniz seviyesini (0 metre) temsil eder. 5. Akarsularda eşit yükseklik: Akarsuların her iki tarafındaki izohips eğrilerinin yükseltisi eşittir. 6. Kesişmezler: İzohipsler birbirlerini kesmez veya birleşerek bir eğri halinde devam etmezler. 7. Eğim fazla olduğunda sıklaşırlar: Arazi eğiminin fazla olduğu yerlerde eğriler sıklaşır, az olduğu yerlerde ise seyrekleşir.

Türkiye'de sıcaklık ortalamasının batıdan doğuya doğru azalmasının iki temel nedeni vardır: iklim ve yükselti. 1. İklim: Batıda karasal iklim hakimken ve soğuklar daha sert geçerken, doğuya doğru gidildikçe denizelliğin azalması ve enlem etkisi nedeniyle sıcaklık düşer. 2. Yükselti: Türkiye'nin ortalama yükseltisi batıdan doğuya doğru artar ve yükseklere çıkıldıkça sıcaklık azalır.

Dünya dağ haritaları renkli olarak çizilir çünkü renkler, yükseltileri ve yer şekillerini ifade etmek için kullanılır. Renklerin anlamları şu şekildedir: - Kahverengi ve tonları, dağların olduğu yerleri gösterir. - Yeşil renkler, yükselti biraz fazla olan yerleri temsil eder. - Sarı renkler, ovaları ve yaylalar gibi daha alçak yerleri belirtir. - Mavi renkler ise denizler ve göller gibi su kaynaklarını gösterir.

Dünyanın en tehlikeli 10 dağı arasında şunlar bulunmaktadır: 1. Annapurna Dağı. 2. K2 Dağı. 3. Everest Dağı. 4. Kangchenjunga Dağı. 5. Nanga Parbat Dağı. 6. Dhaulagiri Dağı. 7. Cho Oyu Dağı. 8. Lhotse Dağı. 9. Patagonya Dağı. 10. Khuiten Dağı.

Orta kuşakta batıdan doğuya doğru sıcaklığın azalmasının nedeni, yükseltinin batıdan doğuya doğru artmasıdır. Yükselti arttıkça her 200 metrede sıcaklık yaklaşık 1 °C düşer.

Marmara Bölgesi, Türkiye'de ortalama yükseltisi en az olan bölgedir.

Türkiye haritası yeryüzü şekillerini farklı yükseklik ve derinliklerde göstermek amacıyla 7 renge boyanır. Bu renkler ve temsil ettikleri özellikler şunlardır: 1. Yeşil: Deniz seviyesinden 0-200 metre arası çukur yerleri ve az yüksek bölgeleri gösterir. 2. Açık Yeşil: 200-500 metre arasındaki yer şekilleri. 3. Sarı: 500-1000 metre arası yaylalar ve ovalar. 4. Turuncu: 1000-1500 metre arası. 5. Kahverengi: 1500-2000 metre arası yüksek dağlar. 6. Koyu Kahverengi: 2000 metre üzeri yüksek dağlar. 7. Mavi: Denizler ve göller.

Türkiye'nin en alçak bölgesi Marmara Bölgesi'dir.

Eşyükselti eğrilerinin (izohipslerin) bazı özellikleri şunlardır: 1. Aynı eğri üzerindeki bütün noktaların yükseltisi eşittir. 2. Eğriler arasındaki yükseklik farkı sabittir ve bu farka eküidistans denir. 3. Eğriler birbirini kesmez, ancak bazen tepe veya çukur gibi yer şekillerinde birleşebilir. 4. Eğriler, akarsu vadilerinde "V" şeklini alır ve "V"nin sivri ucu kaynak yönünü gösterir. 5. Eşyükselti eğrileri, kapalı eğrilerdir; en dıştaki eğri en alçak, en içteki eğri ise en yüksek yeri gösterir. 6. Kıyı çizgisi 0 metreden geçer.

Yeşil dağ, fiziki haritalarda çukur yerleri ve su kütlesinden daha az bir yükseklikte bulunan yerleri temsil eder.

Sancaktepe, yüksek bir konumda yer almamaktadır; ancak, ortalama deniz seviyesine göre yükseltisi 184 metredir.

Türkiye haritasında yeşil rengin az olmasının nedeni, yükseltinin az olduğu bölgelerin genellikle Marmara Bölgesi gibi yerlerde bulunmasıdır. Fiziki haritalarda yeşil renk, çukur yerleri ve denizden az yüksek alanları göstermek için kullanılır.

Eş aralık değeri (izohips eğrileri arasındaki yükselti farkı) izohips haritalarında şu şekilde bulunur: 1. Haritadaki izohips eğrilerinin aralıkları belirlenir. 2. İki komşu izohips eğrisinin yükseltileri aynıdır.

Yükselti, aynı iklime sahip denize kıyısı olan Balıkesir ve Antalya illerinde yazın sıcaklık ortalamasının farklılık göstermesinde etkili olan faktördür.

Yeşil renk, fiziki haritalarda 0-200 metre arasındaki yükseltileri ifade eder.

Küçük ölçekli haritalarda yükselti, genellikle izohips (eş yükselti) yöntemi ile gösterilir. Bu yöntemde, deniz seviyesinden eşit yükseklikteki noktaların birleştirilmesiyle elde edilen kapalı eğriler kullanılır.

Yükseltisi orta olan şehirler arasında Konya ve Eskişehir öne çıkmaktadır.

Yerleşme alt ve üst sınırı şu şekilde tanımlanır: 1. Yerleşme Alt Sınırı: Yaşam koşullarının elverişli olduğu en düşük yükselti seviyesidir. 2. Yerleşme Üst Sınırı: Bir alanda yerleşimin olacağı en yüksek yükselti seviyesidir.

İzohipsler, deniz seviyesine göre aynı yükseltide bulunan noktaların birleştirilmesiyle elde edildiğinden, iç içe kapalı eğrilerdir.

Türkiye'nin ortalama yükseltisi 1132 metredir.