Yükselti

Türkiye'de orta yükselti, Marmara Bölgesi çevresinde bulunmaktadır.

Büyük ölçekli haritalarda izohipsler arası yükselti farkı azdır.

Eşit izohips (eş yükselti eğrisi) hesaplaması, izohipsler arasındaki yükselti farkının belirlenmesiyle yapılır. Bu fark, ekuidistans olarak adlandırılır ve haritanın ölçeğine göre değişir. Hesaplama için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Haritadaki iki izohips eğrisinin değerleri belirlenir. 2. Bu iki değer arasındaki fark, izohipsler arası yükselti farkını verir. Örneğin, iki izohips eğrisi arasında 50 metre yükselti farkı varsa, diğer eğriler de bu aralıkta çizilir.

Ankara renklendirme haritası, yeryüzü şekillerinin yükselti özelliklerini renklerle gösteren bir harita türüdür. Bu haritalarda genellikle şu renkler kullanılır: - Yeşil: Alçak yerleri ifade eder. - Sarı: Orta yükseklikteki yerleri gösterir. - Kahverengi: Yükseltinin fazla olduğu yerleri belirtir. - Mavi: Derinliği ifade eder. Ankara için özel bir renklendirme haritası olup olmadığı belirtilmemiştir, ancak genel fiziki haritalar bu tür bilgileri içermektedir.

İzohipste çukur (kapalı çukur), içe doğru oklarla gösterilen ve okların başladığı yerden bittiği yere kadar yükselti azalan alanlarda başlar.

Fiziki haritalarda koyu yeşilden kahverengiye doğru değişen tonlar, yükseltiyi ifade eder. Bu renklendirme şu şekilde yapılır: - 0-200 metre: Açık yeşil. - 200-500 metre: Yeşil. - 500-1000 metre: Sarı. - 1000-2000 metre: Kahverengi. - 2000 metre ve üzeri: Koyu kahverengi.

Kemalpaşa'nın soğuk olmasının nedeni, bölgenin iklim özellikleridir. Kemalpaşa, İzmir'in iklim açısından en soğuk ilçelerinden biridir ve genellikle Akdeniz ikliminin hakim olduğu İzmir'e göre daha serindir. Ayrıca, yükselti de soğukluğu etkileyen bir faktördür; ilçe, Nif dağının eteğinde, 200 metre yükseklikte kurulmuştur.

Engebeli ve yükselti kavramları farklı anlamlara sahiptir: - Engebeli: Dağlık, inişli çıkışlı arazi anlamına gelir. - Yükselti: Bir yerin deniz seviyesinden olan yüksekliği, yani irtifa veya rakım olarak da adlandırılır.

Sarı renk, fiziki haritalarda 500-1000 metre arasındaki yükselti değerlerini ifade eder.

"Rengleme" terimi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Coğrafya Haritalarında: Fiziki haritalarda, coğrafi alanların yükselti değerlerini göstermek için kullanılan bir yöntemdir. 2. Saç Bakımında: Saç rengleme, doğal rengi değiştirmek veya saça özel bir renklendirme maddesi uygulamak anlamına gelir.

Türkiye'de ortalama sıcaklığın batıdan doğuya azalmasının iki temel nedeni vardır: iklim ve yükselti. 1. İklim: Batıda karasal iklim hakimken, doğuya doğru gidildikçe deniz etkisinden uzaklaşılır ve karasallık artar. Bu durum, sıcaklıkların düşmesine neden olur. 2. Yükselti: Doğu Anadolu Bölgesi'nde yükseklik fazladır ve yükselti arttıkça sıcaklık genel olarak azalır.

İzohipslerin (eş yükselti eğrileri) özellikleri şunlardır: 1. Aynı Yükselti: İzohips eğrisi üzerindeki bütün noktaların yükseltisi eşittir. 2. İç İçe Geçmiş Kapalı Eğriler: İzohipsler, iç içe geçmiş kapalı eğrilerdir ve her eğri kendinden yüksek olan eğriyi çevreler. 3. Kıyı Çizgisi: İzohipslerde kıyı çizgisi 0 metreden geçer. 4. Kesişmeme: İzohipsler birbirini kesmez. 5. Akarsu Eğrileri: Akarsuların her iki tarafındaki izohips eğrilerinin yükseltisi eşittir. 6. Eğim ve Sıkılaşma: İzohipslerin sıklaştığı yerlerde eğim fazla, seyrekleştiği yerlerde ise azdır. 7. Zirve Gösterimi: İzohipslerin nokta halini aldığı yerler dağların doruk noktasıdır. 8. Ok İşaretleri: İzohipslerde içe doğru gösterilen oklar kraterleri gösterir.

Türkiye fiziki haritasında kahverengi tonlarının farklılıkları, yükselti seviyelerini ifade eder. - Açık kahverengi tonları, 2000-2500 metre arasındaki dağları gösterir. - Koyu kahverengi ise 2500 metreden fazla olan dağları temsil eder.

Türkiye'nin ovaları, fiziki haritalarda gösterilir. Bu haritalarda ovalar, yükseltilerine göre farklı renklerle işaretlenir: - 0-200 metre arası ovalar koyu yeşil; - 200-500 metre arası açık yeşil; - 500-1000 metre arası sarı; - 1000-1500 metre arası turuncu; - 1500 metre üzerindekiler için kahverengi tonları.

Yükseltinin az olduğu yerler genellikle deniz seviyeleri ve alçak arazilerdir. Türkiye'de yükseltinin en az olduğu bölgeler ise Marmara Bölgesi'nin güneydoğu kısmı ve Batı Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatı kısmıdır.

Türkiye'nin ovaları, fiziki haritalarda gösterilir. Bu haritalarda ovalar, yükseltilerine göre şu şekilde renklendirilir: - 0-200 metre arası ovalar koyu yeşil; - 200-500 metre arası ovalar açık yeşil; - 500-1000 metre arası ovalar sarı; - 1000-1500 metre arası ovalar turuncu; - 1500 metre üzerindeki ovalar kahverengi renkleriyle gösterilir.

Evet, yükselti yıllık ortalama sıcaklık dağılışını etkiler. Yükseltinin az olduğu, aşağı yerler daha sıcak olurken, yüksek yerlere çıkıldıkça sıcaklık her 200 m'de yaklaşık 1°C azalır.

İzohips yöntemi ile yükselti, deniz seviyesinden itibaren aynı yükseltiye sahip noktaların birleştirilmesiyle gösterilir. Özellikleri: 1. Kapalı eğriler: İzohipsler, iç içe kapalı eğriler şeklinde çizilir ve eğriler birbirini kesmez. 2. Yükselti eşitliği: Bir eğri üzerindeki bütün noktaların yükseltisi aynıdır. 3. Yükselti farkı: Haritanın tamamında iki izohips eğrisi arasındaki yükselti farkı aynıdır. 4. Ölçek etkisi: Eşit aralık, haritanın ölçeğine göre değişir; büyük ölçekli haritalarda daha küçük, küçük ölçekli haritalarda ise daha büyüktür. 5. Eğim: Eğimin arttığı yerlerde eğriler sık, azaldığı yerlerde ise seyrek çizilir.

Türkiye'de yükseltisi en az olan bölge Marmara Bölgesi'dir.

Konya, Adana, Diyarbakır, Hakkari ve Sivas şehirlerinin ortalama yükseltisine göre sıralanışı şu şekildedir: 1. Konya. 2. Sivas. 3. Diyarbakır. 4. Hakkari.