Yeniçeri

Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda I. Murad döneminde (1362-1389) kurulmuştur. Kapıkulu Ocakları ise, Yeniçeri Ocağı'nın da içinde bulunduğu genel yapı olarak, Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa'nın önerisiyle Orhan Gazi döneminde kurulmuştur.

Odabaşı kelimesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Hanlarda Çalışan Uşakların Başı: Odabaşı, hanlarda çalışan uşakların lideri olarak görev yapar. 2. Yeniçeri Kuruluşunda Subay: Osmanlı İmparatorluğu'nda, Yeniçeri kuruluşunda odabaşı, alaylarda selam törenlerini düzenlemek ve yönetmekle sorumlu bir subaydır.

I. Murad döneminde kurulan askeri ocaklar şunlardır: 1. Yeniçeri Ocağı: 1363 yılında kurulan ve Osmanlı Devleti'nin ilk düzenli ordusu olan Yeniçeri Ocağı. 2. Topçu Ocağı: Askeri teşkilatlanmanın bir parçası olarak kurulan Topçu Ocağı. 3. Acemioğlanlar Ocağı: Yeniçerilere asker yetiştirmek amacıyla kurulan ocak.

"Bir Yeniçerinin Hatıratı" adlı eser, Konstantin Mihailoviç tarafından yazılmıştır.

Osmanlı askerinin başında iki ana askeri teşkilat bulunmaktaydı: Kapıkulu Ocakları ve Eyalet Kuvvetleri. Kapıkulu Ocakları'nın başında Yeniçeri Ağası bulunmaktaydı. Eyalet Kuvvetleri'nin başında ise Tımarlı Sipahiler ve Akıncılar gibi birliklerin kumandanları yer almaktaydı.

Vekilharç, genellikle bir konağın alışverişini yapmakla görevli kimsedir. Ayrıca, Yeniçeri ortası ve bölüklerinde iâşeyi sağlamak ve yemek listesini düzenlemekle görevli ikinci derecedeki yeniçeri zâbiti olarak da görev yapmıştır.

Yeniçeri Kışlası, İstanbul'un Beyazıt semtinde bulunmaktadır.

Kurtçu Doğan Ağa, Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeniçeri Ağası rütbesine sahiptir.

Yeniçeri Merkez İsyanı, Osmanlı Devleti'nde Yeniçeriler tarafından İstanbul'da çıkarılan isyanlar anlamına gelir. Bu isyanların başlıca nedenleri şunlardır: - Devlet adamları arasındaki iktidar mücadeleleri; - Cülus ve ulufelerin düşürülmesi ve geç ödenmesi; - Devşirme kanununa aykırı bir şekilde asker alınması; - "Devlet, ocak içindir." anlayışı; - Saraydaki entrikalar ve kadınların yönetime karışması. Önemli Yeniçeri isyanları arasında, II. Osman'ın öldürülmesi ve IV. Mehmet döneminde yaşanan Vaka-i Vakvakiye (Çınar Vakası) olayı yer alır.

Yeniçeri gülbengi, Yeniçeri askerlerinin savaşa giderken ve sefere çıkarken yüksek sesle okudukları dualara verilen isimdir. Bu dualar, Bektaşi törenlerine ve onların terimlerine dayanmaktadır. İçeriği şu şekildedir: > Allah Allah illallah > Baş uryan, sine püryan, kılıç alkan > Bu meydanda nice başlar kesilir > Olmaz hiç duyan. > Eyvallah, eyvallah > Kahrımız, kılıcımız, düşmana ziyan > Kulluğumuz padişaha ayan > Üçler, yediler, kırklar > Gülbengi Muhammedi, nur-ı Nebi > Kerem-i Ali > Pirimiz, sultanımız Hünkar Hacı Bektaş-ı Veli > Demine devranına hü diyelim hû….

Yeniçeri yemini, şehzadelerin kılıç kuşanma töreninde ettikleri yemindir. Yeminin sözleri şu şekildedir: "Bismişah, Allah Allah, hûû! Yolum yolunuz, kolum kolunuz, dolum dolunuz, dinim dininiz, Başım yolunuzda, canım uğrunuzda, malım törenizde kurban. Dilim tercüman, erenlerden ferman, tuz, su, ekmek gördüm, Yoldan ayrılırsam tuttuğunuz kılıç boynuma doğrak mürdüm. Gerçekler demine, pir gayretine, ya Ali, hû!".

Sipahi ve yeniçeri arasındaki temel farklar şunlardır: Sipahi: - Hepsi atlı askerlerden oluşuyordu. - Masrafları dirlik sahipleri tarafından karşılanırdı. - Devlet hazinesinden para çıkmadan büyük bir orduya sahip olunmasını sağlardı. - Eyalet askerlerinin tamamı Türklerden oluşurdu. - Devletten maaş almazlardı. Yeniçeri: - Hıristiyan çocuklar arasından seçilerek yetiştirilirlerdi. - Üç ayda bir ulufe denilen bir maaş alırlardı. - Yaya (piyade) askerlerden oluşuyordu. - Merkez ordusunu oluştururlardı. - Ordunun teknik sınıfını oluştururlardı.

Civelek askerler, Osmanlı ordusunda Yeniçerilere hizmet eden ve onların ihtiyaçlarını karşılayan askerlerdi. Görevleri arasında: - Savaşlarda Yeniçerilere yemek hazırlamak ve mutfak işlerini yürütmek; - Yeniçerilerin silahlarını tedarik etmek, korumak ve cepheye ulaştırmak.

Mustafa Kemal Atatürk, Sofya'da düzenlenen bir kıyafet balosunda manevi bir üstünlük sağlamak amacıyla yeniçeri kıyafeti giymiştir.

Kurtçu Doğan, Yeniçeri Ağası rütbesine sahipti.

Mühendishane-i Berr-i Hümayun, II. Mahmud döneminde 1826 yılında kapatılmıştır. Bu kapatılma kararının nedeni, yeniçeri olayları olarak bilinen isyanlar sonucunda gerçekleşen askeri ve idari reformlardır.

Patrona Halil — 1690 yılında Manastır'da doğmuş bir yeniçeri askeridir. Patrona Halil aynı zamanda 1730 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda gerçekleşen büyük bir ayaklanmanın liderinin adıdır.

Yeniçeri ve kapıkulu aynı kavramlar değildir, ancak her ikisi de Osmanlı İmparatorluğu'nun askeri teşkilatının önemli parçalarıdır. Kapıkulu, Osmanlı kara ordusunun genel adıdır ve bu ordu, Yeniçeriler de dahil olmak üzere çeşitli piyade ve süvari birliklerinden oluşur. Yeniçeriler ise, kapıkulu ocaklarının en önemli ve kalabalık piyade sınıfıdır.

Memhûr kâğıt, Osmanlı döneminde yeniçeri olacaklara, kütük kayıtlarına temel olmak üzere, yeniçeri ocağınca verilen mühürlü belge anlamına gelir.

"Devlet, ocak içindir" anlayışı Osmanlı Devleti'nde şu olumsuzluklara yol açmıştır: 1. Yeniçerilerin Kendi Çıkarlarını Ön Planda Tutması: Bu anlayışın zamanla değişmesi, Yeniçerilerin kendi çıkarlarını devletin çıkarlarının önüne geçirmelerine neden oldu. 2. Devlet Yönetimine Müdahale: Yeniçeriler, padişahın ve devlet yöneticilerinin kararlarını etkilemeye başladı ve hatta padişahların tahttan indirilmesine neden oldu. 3. Devletin Zayıflaması: Ocağın kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesi, devletin askeri ve idari sistemini zayıflattı ve sonunda 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılmasına (Vak'a-i Hayriye) yol açtı.