Yeniçeri

Osmanlı askerinin başında, farklı dönemlerde ve görevlerde çeşitli unvanlar bulunmaktaydı: Yeniçeri Ağası: Yeniçeri Ocağı'nın en büyük kumandanıydı. Sipah Ağası, Silahdar Ağası, Sağ Ulufeciler Ağası vb.: Kapıkulu süvarilerini teşkil eden altı bölükten her birinin amiriydi. Gelibolu Ağası: Acemi Ocağı'nın en büyük subayıydı. Ağa Divanı Reisi: Yeniçeri ağası, aynı zamanda ağa divanının reisiydi. Osmanlı askeri teşkilatı, kapıkulu, eyalet ve donanma kuvvetlerinden oluşmaktaydı.

Yeniçeri merkezi isyanı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Yeniçeriler tarafından gerçekleştirilen isyanları ifade eder. Bu isyanların bazı nedenleri şunlardır: Merkezi otoritenin bozulması. Yeniçeri Ocağı'na asıl mesleği askerlik olmayan kişilerin dahil edilmesi. Devlet adamlarının ve yeniçeri ağalarının, saraydaki rütbeli kadınların çıkarlarına ters olan tavırları. Kapıkulu askerlerinin maaşlarının vaktinde ödenmemesi ve düşük akçelerle ödenmesi. Çeşitli devlet adamlarının Yeniçerileri kışkırtması. Cülus bahşişi alma amacı. Tarihteki en büyük Yeniçeri isyanlarından bazıları şunlardır: Patrona Halil İsyanı. Genç Osman İsyanı. Vaka-i Vakvakiye. Kanuni Sultan Süleyman dönemi Yeniçeri İsyanı. Kabakçı Mustafa İsyanı. Yeniçeri Ocağı, 1826 yılında II. Mahmut döneminde kapatılmıştır.

Kurtçu Doğan Ağa'nın rütbesi Yeniçeri Ocağı Ağası'dır.

Yeniçeri kışlaları, Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'da bulunmaktaydı. İstanbul'daki bazı Yeniçeri kışlaları: Eski Odalar (Şehzadebaşı). Yeni Odalar. Ayrıca, Yeniçeri Ocağı'nın ilk kışlası, 1335 yılında İstanbul'da Ağa Bölüğü Kışlası olarak açılmıştır.

Yeniçeri yemini, Osmanlı şehzadelerinin kılıç kuşanma töreninde ettikleri yemindir. Yeminin bir kısmı şu şekildedir: > "Bismişah, Allah Allah, hûû! Yolum yolunuz, kolum kolunuz, dolum dolunuz, dinim dininiz, Başım yolunuzda, canım uğrunuzda, malım törenizde kurban. Dilim tercüman, erenlerden ferman, Tuz, su, ekmek gördüm, yoldan ayrılırsam Tuttuğunuz kılıç boynuma vurula". Ayrıca, yeniçerilerin ettiği bir başka yemin de "Baş uryan, sine püryan, kılıç al kan / Bu meydanda nice başlar kesilir hiç olmaz soran" dizeleriyle başlayan yemindir.

Yeniçeri gülbengi, Yeniçerilerin muharebe öncesinde çektikleri gülbankın (dua) adıdır. Yeniçeri gülbenginin bir kısmı şu şekildedir: >Hakk-Muhammed-Ali devletimizi milletimizi korusun. > >Bismişah Allah Allah Allah Allah illallah > >Baş üryan, göğüs kalkan, dide al kan, sine püryan > >Bu meydanda nice başlar kesilir hiç olmaz soran > >Kahrımız, kılıcımız düşmana ziyan > >Kulluğumuz padişaha ayan > >Sayılmayız parmakla, tükenmeyiz kırmakla > >Üçler, beşler, yediler, kırklar > >Nur-u Nebi, kerem-i Ali, keramatı veli > >Gülbang-i Muhammedî, pirimiz, hünkarımız, üstadımız Kutb-ul Arifin Hacı Bektaş-ı Veli > >Dem-ü devranına hü diyelim hûûû.

Sipahi ve yeniçeri arasındaki bazı farklar şunlardır: Köken: Tımarlı sipahiler Türk kökenlidir, yeniçeriler ise genellikle Hristiyan çocuklar arasından seçilerek yetiştirilir. Eğitim: Yeniçeriler, Enderun'da kapsamlı bir eğitimden geçerken, tımarlı sipahilerin askeri eğitimi daha az kapsamlıdır. Mali durum: Tımarlı sipahiler devlet hazinesinden maaş almaz, yeniçeriler ise üç ayda bir ulufe adı verilen bir maaş alır. Görev: Tımarlı sipahiler, eyalet askerlerinin güvenliğini sağlar ve tarım ekonomisini korur; yeniçeriler ise merkez ordusunu oluşturur ve sarayın güvenliğinden sorumludur. Sosyal statü: Yeniçeriler, Osmanlı ordusunun elit bir gücüyken, tımarlı sipahiler kadar yüksek bir sosyal statüye sahip değildir.

Civelek asker, Osmanlı ordusunda Yeniçerilerin cinsel ihtiyaçlarını karşılayan eşcinsel erkeklerden oluşan bir askeri birliği ifade eder. Civelek Taburu'nun bazı görevleri: Savaşlara katılmak. Yeniçerilerin cinsel ihtiyaçlarını karşılamak. Ayrıca, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde "Civelek Taburu" adında, özellikle düşman hatlarına sızarak istihbarat toplama, gizli operasyonlar yapma ve sabotajlar gerçekleştirme gibi kritik görevler üstlenen bir askeri birlik de bulunmaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk, 11 Mayıs 1914'te Sofya'da katıldığı kostümlü baloda manevi bir üstünlük sağlamak ve eski Türk zaferlerinden bahsetmek fırsatı yakalamak amacıyla yeniçeri kıyafeti giymiştir. Atatürk, bu kıyafeti temin etmek için İstanbul Merkez Kumandan Muavini Kazım Özalp'e bir mektup yazmış ve Genelkurmay Başkanı Enver Paşa'nın da izniyle, müzeden alınan kıyafet bütün aksesuarlarıyla birlikte kendisine ulaştırılmıştır.

Mühendishane-i Berrî-i Hümâyûn, I. Dünya Savaşı sırasında öğrencileri cepheye gönderildikleri için 1914 yılında kapatılmıştır. Mühendishane, savaş sonrasında 1920 yılında yeniden açılmış, ancak Nisan 1920'de İtilaf Devletleri tarafından Halıcıoğlu'ndaki bina işgal edilince öğrenciler başka yerlere nakledilmiştir. Mühendishane, nihai olarak Mondros Mütarekesi'nin imzalanmasından sonra yeniden açılmıştır.

Patrona Halil, 1690 yılında Manastır'da doğmuş ve 25 Kasım 1730'da İstanbul'da ölmüş bir yeniçeri askeridir. Patrona lakabı, "koramiral" anlamına gelir ve Kaptan-ı Derya'nın üç yardımcısından biri olarak görev yapmıştır. Patrona Halil, 28 Eylül 1730'da başlattığı Patrona Halil İsyanı ile Osmanlı padişahı III. Ahmed'in tahttan indirilmesine ve Lale Devri'nin sona ermesine neden olmuştur.

Yeniçeri, kapıkulunun bir parçasıdır. Kapıkulu, Osmanlı Devleti'nin sürekli ordusunu oluşturan ve doğrudan padişaha bağlı olan yaya, atlı ve teknik sınıftan asker ocaklarına ve bu sisteme verilen addır. Kapıkulu askerleri ayrıca acemi, cebeci, topçu, top arabacı ve sipahi ocaklarından oluşur.

Memhûr kağıt, Osmanlı'da mühürlü kağıt anlamına gelir. Yeniçeri olacaklara, kütük kayıtlarına temel olmak üzere, yeniçeri ocağınca verilen mühürlü belge de memhûr kağıt olarak adlandırılır.

"Devlet, ocak içindir" anlayışının Osmanlı Devleti'nde yol açtığı bazı olumsuzluklar şunlardır: Merkezi otoritenin zayıflaması ve politik istikrarsızlık. Sık padişah değişiklikleri. Yeniçerilerin siyasi güç kazanması, padişah değişikliklerine yol açtı. Ekonomik zorluklar. Devlet, yeniçerilerin artan maaşlarını karşılamakta zorlandı. Askeri disiplinin bozulması. Yeniçeriler, amacı devlete hizmet etmek olmayan, kendini yetiştirmeyen askerlere dönüştü. İç ve dış politikada kararsızlık. Devletin, iç ve dış politikada kararlı bir duruş sergilemesi engellendi.

16. yüzyılda Osmanlı'da çıkan bazı ayaklanmalar: Celali İsyanları. Suhte Ayaklanmaları. Yeniçeri İsyanları. Şahkulu İsyanı. Ayrıca, 1564-1565 yıllarında Mariova ve Pirlepe İsyanı, 1584'te Kırım İsyanı ve 1594'te Banat İsyanı gibi olaylar da bu dönemde yaşanan ayaklanmalar arasında yer alır.

Osmanlı'da orduya Yeniçeri denmesinin nedeni, ocağın ''yeni asker'' anlamına gelmesidir. Yeniçeri Ocağı, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişaha bağlı kapıkulunun en büyük piyade birimiydi. Kesin kuruluş tarihi bilinmese de, 14. yüzyılın son yarısında I. Murad döneminde (1362-1389) kurulduğu kabul edilir.

III. Selim döneminde iki önemli isyan çıkmıştır: 1. Kabakçı Mustafa İsyanı (Vaka-yı Selimiye). 2. İkinci Edirne Vakası.

Fatih Sultan Mehmet döneminde yeniçeri sayısı 8.000 ile 12.000 arasında değişmektedir.

Yeniçeri Ocağı, 196 ortadan oluşmaktaydı. Cemaat ortaları: 60, 61, 62, 63. ortalar İstanbul'da oturur ve padişahın tören günlerinde maiyet askerini oluştururlardı; bunlara "solaklar" denirdi. Bölük ortaları: 31'i İstanbul'da sancak-ı şerifin muhafazasıyla, diğer 30'u ise iç kalelerin muhafazasıyla görevliydi. Sekban ortaları: Padişahın av maiyetiydi.

Tüfekli yeniçerinin kaç kurşun attığı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, yeniçerilerin tüfekleriyle 16 gram ağırlığında, 13-14 milimetre çapında "yeniçeri fındığı" adı verilen mermiler attıkları bilinmektedir.