Yeniçeri

Osmanlı'da uzun börk, taşra birliklerine, paşalara ve yüksek rütbeli subaylara giydirilirdi. Ayrıca, Yeniçeriler de börk giyerlerdi, ancak onların börkü 45 cm boyunda, ucundan arkaya devrilen tiftikten, uzun ve omuza kadar gelen bir yatırtma bulunurdu. Börk, Osmanlı'da farklı dönemlerde ve farklı gruplar tarafından çeşitli şekillerde giyilmiştir.

Yeniçeriler, Osmanlı İmparatorluğu'nun başlangıcından itibaren tamamen yaya bir birlik olarak kurulmuştur. Ancak, 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı ordusunda atlı birliklerin sayısı artmış ve Yeniçeri Ocağı da bu değişime uyum sağlayarak zaman zaman atlı birliklerle entegre bir şekilde savaşmaya başlamıştır. Yeniçeriler, savaşlarda genellikle piyade olarak görev yapmışlardır ve atlı birlikler kadar stratejik önemlerini korumuşlardır.

Yeniçeri Çınarı, Topkapı Sarayı'nın birinci avlusunda bulunmaktaydı. Bu çınar, 1928 yılında kuruduğu için kesilmiştir.

IV. Murad'ın cellatları astırdığına dair bilgi bulunamamıştır. Ancak, IV. Murad'ın bazı kişileri idam ettirdiği bilinmektedir: İznik Kadısı Gümüşzâde Mehmet Efendi. Şeyhülislam Ahizâde Mehmed Hüseyin Efendi. IV. Murad, tütün ve kahve yasağına uymayanları da idam ettirmiştir.

Yeniçeri askerlerinin bazı görevleri: Savaş zamanında: Padişahın ve hanedanın güvenliğini sağlamak. Barış zamanında: İstanbul'u korumak. İç huzursuzluk ve ayaklanmaları bastırmak. Devletin protokol ve törenlerinde yer almak. Kuşatma ustası olarak görev yapmak. Yeniçeriler, devşirme sistemiyle alınan Hristiyan ailelerin çocuklarından seçilir ve sıkı bir eğitimden geçirilirdi.

"El Turco" dizisi, Osmanlı yeniçerisi Hasan Balaban'ın gerçek hikayesine dayanmaktadır. Konu özeti: 1683'teki II. Viyana Kuşatması sırasında ağır yaralanan Hasan Balaban, İtalya'daki Moena köyüne sığınır. İlk başta bir düşman olarak görülen Balaban, zamanla köy halkının güvenini kazanır ve bir kahramana dönüşür. Dizi, Osmanlı ve Avrupa'nın kesişen tarihini, kültürel farklılıkları, savaşın yıkıcı etkilerini ve insan ilişkilerindeki dönüşümleri ele alır. Yayın bilgileri: Yayın tarihi: 21 Mart 2025. Yayın platformları: Gain (Türkiye), Globoplay (Brezilya), TVN (Panama), Canal 11 (Honduras), IVI (Rusya), Voyo (Çek Cumhuriyeti ve Romanya), Starzplay (Orta Doğu), Mediaset (İtalya).

Evet, yeniçeriler tüfekli askerlerdi. Yeniçeriler, 16. yüzyıldan itibaren orduda tüfeğin yaygınlaşmasıyla birlikte bu silahı kullanmaya başlamışlardır.

Yeniçeride kazan kaldırmak, Yeniçerilerin yönetime karşı topluca karşı gelmek, baş kaldırmak anlamına gelir. Ayrıca, Yeniçerilerin yemek pişirilen kazanı devirerek ayaklanması, isyan etmesi anlamına da gelir. Bu deyim, aynı zamanda, yemekhanede iki hafta boyunca her gün kapuska yemek zorunda kalan bir grup öğrencinin, mutfaktan kazanı alıp müdürün kafasına geçirmesine dayanan bir hikayeye de atıfta bulunabilir.

Yeniçeriler ve tımarlı sipahiler arasındaki bazı farklar: Askerlik: Yeniçeriler profesyonel askerlerdi ve sürekli eğitim alırlardı. Tımarlı sipahiler ise part-time askerlerdi ve sadece savaş zamanlarında orduya katılırlardı. Eğitim: Yeniçeriler, Enderun'da kapsamlı bir eğitim alırlardı. Tımarlı sipahilerin eğitimi, Yeniçeriler kadar kapsamlı değildi. Mali durum: Yeniçeriler, üç ayda bir "ulufe" adıyla maaş alırlardı ve ayrıca yağma ile haraç gibi yollardan da gelir elde ederlerdi. Tımarlı sipahiler, tımar adı verilen bir toprak parçasından gelir elde ederlerdi. Sosyal statü: Yeniçeriler, Osmanlı ordusunun elit bir gücüydüler ve yüksek bir sosyal statüye sahiptiler. Tımarlı sipahiler, askeri bir sınıfa mensuptular ancak Yeniçeriler kadar yüksek bir sosyal statüye sahip değillerdi. Organizasyon: Yeniçeriler, ocaklara ayrılmışlardı ve her ocağın kendi ağası ve subayları vardı. Tımarlı sipahiler, sancak beylerine bağlıydılar.

Yamaklar, Yeniçeri değildir; Yeniçeri Ocağı’nın asker adaylarıdır. Yamak kelimesi, sözlük anlamıyla “yardımcı, çırak, çıraktan sonra gelen işçi” anlamına gelir. XVIII. yüzyılın sonlarında, yamaklar Karadeniz ve Boğaz kalelerinde düşük ücretli muhafızlar hâline gelmiş ve birçok askerî kargaşanın kaynağı olmuştur.

"Allahu Ekber" yeniçeri müziğini Grup Reyyan seslendirmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda birden fazla yeniçeri isyanı gerçekleşmiştir. Bunlardan bazıları şunlardır: Buçuk Tepe İsyanı: II. Murat döneminde çıkan ilk yeniçeri ayaklanmasıdır. Genç Osman İsyanı: Kanuni Sultan Süleyman döneminde, II. Osman'ın öldürülmesi olayıyla sonuçlanmıştır. Vakayı Vakvakiye (Çınar Vakası): IV. Mehmet döneminde, 30 devlet görevlisinin çınar ağaçlarına asılarak öldürülmesi olayıdır. Patrona Halil İsyanı: Lale Devri'nde, sarayın şaşaalı hayatı ve ağır vergiler nedeniyle çıkan büyük bir ayaklanmadır. Kabakçı Mustafa İsyanı: 1807'de III. Selim'i tahttan indirmek için çıkan bir isyandır.

Kalender Ağa, "Mehmed: Fetihler Sultanı" dizisinde Yeniçeri Ağası olarak görev yapan bir karakterdir. Bu karakteri Mert Carim canlandırmaktadır.

"Kalender Sultan" dizisinde Mehmed: Fetihler Sultanı'nın yeniçeri ağası Mert Carim tarafından canlandırılan Kalender karakteridir.

Fatih Sultan Mehmet'in yeniçerilere söylediği bazı sözler şunlardır: 1. "Onlar boğazı zincirleyecek kadar zekiyse, biz de gemileri karadan yürütecek kadar deliyiz". 2. "Yeniçeri ordusuna katılmak üzere, çocuklarını almayacağız". 3. "Dinimizi kabul etmeyenlere karşı asla cebir kullanmayacağız".

Eski odalara İstanbul'da Şehzadebaşı'ndaki yeniçeri kışlaları için "Eski Odalar" denir.

Yeniçeri Ocağı, 1362 yılında I. Murat döneminde kurulmuştur.