Yasama

TBMM tutanakları, yasama çalışmalarının açık bir şekilde yürütüldüğünü kanıtlaması ve Türk siyasi tarihinin belleğini oluşturması açısından önemlidir. Tutanakların önemli olmasının bazı nedenleri: Demokratik kanıt: Anayasa ve TBMM İçtüzüğü'ne göre, meclis toplantılarının tutanakları yayımlanmak zorundadır. Tarihî belge: Stenograflar, meclis görüşmelerine tanıklık eder ve duyulan, görülen her saptamayı tutanaklara geçirir. Referans ve erişim: TBMM tutanakları, yasama yılı ve birleşim bazında tam metin olarak erişilebilir ve arama yapılabilir.

Milletvekillerinin bazı görevleri: Yasama faaliyetleri: Yeni yasalar hazırlar, mevcut yasaları kaldırır veya değiştirir. Bakanlar Kurulu'nu denetleme: Bakanlar Kurulu'nun çalışmalarını denetler. Soru önergesi hazırlama: Meclis gündemine soru önergeleri sunar. Bütçe görüşmeleri: Bütçe kanun tasarıları hazırlar veya sunulan tasarıları kabul eder. Meclis araştırmaları: Meclis araştırmaları yapar. Gensoru hazırlama: Gensoru hazırlar. Halkı temsil etme: Seçmenlerinin çıkarlarını savunur ve onların görüşlerini parlamentoda temsil eder. Seçim bölgesi ziyaretleri: Seçim bölgesindeki seçmenlerle bağlantı kurmak için sık sık ziyaretlerde bulunur.

TBMM'nin yasama yetkisini kullandığını gösteren bazı uygulamalar: Kanun yapma: TBMM, kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak yetkisine sahiptir. Bütçe görüşmeleri: Bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşür ve kabul eder. Para basılmasına karar verme: Bu yetkiyi kullanır. Savaş ilanına karar verme: TBMM, savaş ilanına karar verebilir. TBMM'nin yargı yetkisini kullandığını gösteren bir uygulama: Anayasa değişikliği yapma: TBMM, anayasa değişikliği yapabilir. TBMM'nin yargı dışı denetim yolları ise soru, meclis araştırması, meclis soruşturması, genel görüşme gibi yöntemlerle hükümeti ve yürütmeyi denetlemesini içerir.

Yasama yetkisi, Türkiye'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) aittir. Anayasa'nın 7. maddesine göre, "Yasama yetkisi, Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez".

Parlamento kelimesi, yasama gücüne veya yetkisine sahip meclis anlamına gelir. Parlamentonun temel görevleri şunlardır: - yasa yapmak, yasa değiştirmek ve işlevini yitiren yasaları yürürlükten kaldırmak; - hükümeti oluşturmak ve çalışmalarını denetlemek; - yaptığı bütçe ile devletin parasını harcama yetkisini hükümete vermek. Ayrıca, parlamento, demokratik sistemlerin temel unsurlarından biri olarak, halkın görüşlerini, önerilerini ve problemlerini tartıştığı, toplumun taleplerini dile getirdiği bir mekanizmadır.

Yasama uzmanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) çatısı altında yasama ile ilgili idari işleri yürüten uzmanlara verilen unvandır. Görevleri şunlardır: 1. Kanun Teklifi Hazırlama: Milletvekillerinin taleplerine istinaden kanun teklifi taslağı hazırlamak. 2. Kanun İncelemeleri: TBMM'ye sunulan kanun tasarı ve tekliflerinin incelenmesi ve kanun yapım tekniklerine uygunluk raporu hazırlamak. 3. Araştırma ve Raporlama: Komisyonların çalışmaları ile ilgili araştırma ve incelemeler yaparak rapor hazırlamak. 4. İçtüzük Kayıtları: İçtüzükte yer alan TBMM'nin yasama, denetim ve dış ilişkiler faaliyetlerinin kayıtlarını tutmak. 5. Bilgi ve Doküman Sağlama: Gerekli belge ve dokümanları hazırlamak, gerekli bilgileri toplamak. Yasama uzmanları ayrıca, TBMM'nin yurt dışı faaliyetleri ve parlamenter diplomasi konularında da bilgi desteği sağlarlar.

Başkanlık sisteminde yürütme ve yasama organları şu şekilde ayrılır: 1. Yürütme Yetkisi: Başkanlık sisteminde yürütme yetkisini tek başına devlet başkanı kullanır. 2. Yasama Seçimi: Yasama organı, yani parlamento, ayrı bir seçimle belirlenir ve yasama yetkisini kullanır. 3. Bağımsızlık: Yürütme ve yasama organları, birbirlerinden bağımsızdır ve birbirlerine karışamazlar. 4. Hesap Verebilirlik: Başkanlık sisteminde yönetimdeki kararlarda tek yetkili başkandır, bu da hesap verebilirliği artırır.

Yasama yetkisinin özellikleri şunlardır: 1. Tekelleşmiş Yetki: Yasama yetkisi, devletin tekelleşmiş bir yetkisidir ve bu yetki sadece yasama organı tarafından kullanılabilir. 2. Anayasal Koruma Altında: Yasama yetkisi, anayasal koruma altındadır ve yasama organı anayasaya aykırı kanunlar yapamaz. 3. Temsilî Yetki: Yasama organı, halkın seçtiği temsilcilerden oluşur ve halkın iradesini yansıtır. 4. Bağımsız Yetki: Yasama organı, diğer devlet organlarından bağımsızdır ve kendi kararlarını alır ve uygular. 5. Sınırlı Yetki: Yasama organı, anayasaya uygun kanunlar yapabilir ve yürütme organının yetkilerini de sınırlar.

Kanun ve KHK (Kanun Hükmünde Kararname) arasındaki farklar şu şekilde özetlenebilir: - Kanun, yasama organı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından çıkarılır ve doğrudan yasama sürecinden geçer. - KHK, yürütme organı olan hükümet veya Cumhurbaşkanı tarafından, TBMM'den yetki devri alınarak veya anayasadan doğrudan yetki ile çıkarılır. Ayrıca, temel haklar, kişi hak ve ödevleri ile siyasi hak ve ödevler gibi konularda KHK ile düzenleme yapılamaz.

Parlamento, başlıca görevi yasama, devlet bütçesini çıkarma ve hükûmeti denetleme olan, üyeleri halk oyu ile belirli bir süre için seçilen meclis veya meclisler topluluğudur.