UykuBozuklukları

Uyku apnesi, vardiyalı çalışanlarda daha sık görülür çünkü vardiyalı çalışma düzeni, uyku düzenini bozar. Vardiyalı çalışanlar, gece ve gündüz saatlerinde düzensiz olarak çalıştıkları için biyolojik saatleri değişir ve bu durum sağlıklı uyku düzeninin alt üst olmasına yol açar.

Gece kuşu olma durumu iki ana nedenden kaynaklanabilir: 1. Genetik Mutasyon: CRY1 genindeki bir mutasyon, biyolojik saatin gecikmesine neden olarak kişinin daha geç saatlerde uykuya dalmasına ve daha geç uyanmasına yol açar. 2. Yaşam Tarzı: Geç saatlerde yemek yemek, ortam ışığına maruz kalmak gibi davranışlar da iç saatin normalden daha geç değişmesine katkıda bulunabilir.

Ankara Şehir Hastanesi'ndeki Uyku Bozuklukları Merkezi, MH1 Kulesi'nde yer almaktadır.

RBD farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. Uyku Bozukluğu: "Rem Davranış Bozukluğu" (RBD) olarak, uyku sırasında motor aktiviteyi içeren ve rüya sekanslarının fiziksel olarak canlandırılmasını içeren bir uyku bozukluğunu ifade eder. 2. Yağ İşleme: "Refined, Bleached and Deodorized" (Arıtılmış, Ağartılmış ve Koku Giderilmiş) anlamına gelen ve yağların işlenme sürecini tanımlayan bir kısaltmadır. 3. Finansal Terim: "Gerekli Başlangıç Tarihi" (Required Beginning Date) olarak, emeklilik planı katılımcılarının hesaplarından gerekli minimum dağıtımları almaya başlaması gereken tarihi belirtir.

Uykuda diş sıkma (bruksizm) birkaç nedenden kaynaklanabilir: 1. Stres ve Anksiyete: Stres altında olan kişiler gece boyunca dişlerini sıkma eğiliminde olabilirler. 2. Maloklüzyon: Dişlerin uygun bir şekilde hizalanmaması veya çene ekleminin uyumsuzluğu gibi durumlar çene kaslarının aşırı yüklenmesine neden olabilir. 3. Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi gibi uyku bozuklukları diş sıkmayı tetikleyebilir. 4. Alkol ve Kafein Tüketimi: Aşırı alkol ve kafein tüketimi diş sıkma davranışını artırabilir. 5. Genetik Faktörler: Ailede bruksizm öyküsü olan bireylerde bu durumun görülme riski daha yüksektir. Bu durumun altında yatan nedenleri belirlemek ve uygun tedaviyi almak için bir diş hekimi veya uyku bozuklukları uzmanına danışmak önemlidir.

Uyku apnesi ve hipopne farklı kavramlardır, ancak birbirleriyle ilişkilidir. Uyku apnesi, uyku sırasında solunumun 10 saniye veya daha uzun süre durmasıdır. Hipopne ise, hava akımının %50 azalması ile karakterize bir klinik durumdur ve 10 saniyeden fazla sürer.

Somnambulizm, halk arasında "uyurgezerlik" olarak bilinen, uyku sırasında bilinçsizce dolaşma ve diğer aktivitelerde bulunma eğilimidir. Bu durum, uykunun derin bir aşaması olan NREM 3 sırasında ortaya çıkar.

Uykuda dudak kilitlenmesi, bruksizm olarak adlandırılan bir durumdur ve çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Stres ve Anksiyete: Psikolojik gerginlik, uyku sırasında çene kaslarının sıkışmasına neden olabilir. 2. Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi gibi uyku bozuklukları, dudak kilitlenmesine yol açabilir. 3. Diş Yapısı ve Ortodontik Problemler: Dişlerin dizilimi ve çene yapısındaki bozukluklar bu durumu tetikleyebilir. 4. İlaç Kullanımı: Antidepresanlar ve anksiyolitikler gibi bazı ilaçlar yan etki olarak kas gerginliği ve istemsiz hareketlere neden olabilir. 5. Genetik Faktörler: Aile geçmişinde bruksizm öyküsü bulunan bireylerde görülme ihtimali daha yüksektir. Bu tür durumlar sık sık tekrarlıyorsa veya diğer rahatsız edici semptomlarla birlikte görülüyorsa, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

2,5 yaşında gece terörünün nedenleri arasında şunlar bulunabilir: Genetik faktörler. Uyku düzeni bozuklukları. Stres ve anksiyete. Fiziksel sağlık sorunları. Aşırı uyarılma. Uyku ortamındaki değişiklikler. Gelişim dönemine bağlı artan beyin aktivitesi. Gece terörü sık sık tekrarlıyorsa, 2-3 aydan uzun sürüyorsa bir çocuk psikiyatri veya çocuk nöroloji uzmanına danışılması önerilir.

Uyuyan Güzel Sendromu, bilimsel adıyla Kleine-Levin Sendromu, kişinin haftalarca, aylarca sürebilen aşırı uyku atakları yaşamasıyla karakterize edilen bir nöropsikiyatrik hastalıktır. Sendromun diğer belirtileri arasında: - Yoğun cinsel istek; - Unutkanlık veya kısa süreli hafıza bozukluğu; - Aşırı yemek yeme davranışı ve agresif hal; - Çevreden kopma ve dikkat eksikliği; - Ağlama ve sinir krizleri. Sendromun nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık, beyin travması, enfeksiyonlar ve hormonel değişiklikler gibi faktörlerin rol oynayabileceği düşünülmektedir. Tedavi için valproik asit, modafinil, karbamazepin gibi ilaçlar ve psikoterapi yöntemleri kullanılmaktadır. Teşhis ve tedavi için bir nöroloji uzmanına başvurulması önerilir.

Uyku laboratuvarı, uyku bozukluklarının teşhis ve tedavisinde önemli bir rol oynar. Bu laboratuvarlarda yapılan bazı işler şunlardır: Polisomnografi testi: Hastanın uyku sırasında beyin dalgaları, kalp ritmi, solunum ve kas aktivitesi ölçülür. Çoklu uyku testi (ÇULT): Gün boyunca kısa aralıklarla yapılan uyku denemeleri ile kişinin ne kadar hızlı uykuya daldığı ve REM uykusuna girip girmediği ölçülür. Veri analizi: Toplanan veriler uzman doktorlar tarafından analiz edilerek uyku bozukluğunun türü ve ciddiyeti belirlenir. Uyku laboratuvarına, horlama, uykuda nefes durması, kalitesiz uyku, narkolepsi şüphesi gibi uyku bozuklukları belirtileri gösteren hastalar başvurabilir.