TürkDestanları

Salur Kazan'ın yedi başlı ejderhayla savaşı, Dede Korkut Destanı'nın 14. boyunda anlatılmaktadır.

Kurt Efe isminin "Kurt" olarak seçilmesinin nedeni, Kıvanç Tatlıtuğ ve eşi Başak Dizer'in bu ismi Türk destanlarında geçen ve öğretici, yol gösterici, tek eşli, aile kuran güçlü bir karakter olarak görmeleridir. Ayrıca, çift "Kurt Seyit ve Şura" dizisi sırasında tanıştıkları için bu ismi dizideki karakterden esinlenerek seçmişlerdir.

Kıyan ve Nüküz, Ergenekon Destanı'nda, Moğol ilinde hüküm süren İl Han'ın küçük oğlu ve yeğeni olarak, Tatarların saldırısıyla yok olmanın eşiğine gelen Türk halkından hayatta kalan iki kişidir. Onlar, düşman askerlerinin kendilerini bulamayacağı bir yere kaçmaya karar verdiler ve yabani koyunların yürüdüğü bir yolu izleyerek yüksek bir dağdaki dar bir geçite ulaştılar.

Oğuz Kağan Destanı'nda altı çocuk bulunmaktadır. Bu çocuklar, Oğuz Kağan'ın ilk evliliğinden olan Gün, Ay ve Yıldız ile ikinci evliliğinden olan Gök, Dağ ve Deniz isimlerindedir.

İslamiyet'ten önceki Türk destanlarının ortak özellikleri şunlardır: 1. Sözlü Kültür: Destanlar, yazı kullanımının yaygın olmadığı dönemde sözlü olarak aktarılmıştır. 2. Kahramanlık Teması: Eserlerde kahramanlık ve savaş meydanlarındaki zaferler ön plandadır. 3. Mitolojik Unsurlar: Destanlarda mitolojik varlıklar, tanrılar, ruhlar ve doğaüstü yaratıklar yer alır. 4. Onurlu Değerler: Erdemler, doğruluk, sadakat ve dürüstlük gibi değerler önemlidir. 5. Epik Anlatım: Destanlar, kahramanların maceralarını coşkulu ve duygusal bir dille anlatır. 6. Tekrar Eden Motifler: Destanlarda tekrarlar ve motifler sıkça kullanılır. 7. Türk Toplumunun Yaşam Biçimi: Eserler, avcılık, göçebe yaşam ve atıcılık gibi toplumun yaşam biçimini yansıtır.

Türeyiş Destanı'nın özeti şu şekildedir: Eski Hun hükümdarlarından birinin çok güzel iki kızı vardı. Hükümdar, kızlarını insanlardan uzak tutmak için ülkesinin kuzey tarafında yüksek bir kule yaptırdı ve onları buraya hapsetti. Bir süre sonra kuleye gelen bir kurdun Tanrı olduğu düşüncesiyle kızlar bu kurtla evlendiler.

Ali Duymaz'ın "İslamiyet Öncesi Türk Destanları" kitabı tek cilt olarak yayımlanmıştır.

Türk destanlarının üç ana konusu şunlardır: 1. Kahramanlıklar ve Savaşlar: Destanlarda genellikle kahramanların yiğitlikleri, savaşları ve düşmanlarla mücadeleleri anlatılır. 2. Göç ve Doğal Afetler: Milletlerin göçleri, doğal afetler ve bu olayların toplum üzerindeki etkileri destanların önemli temalarındandır. 3. Mitolojik ve Olağanüstü Olaylar: Destanlarda mitolojik unsurlar, doğaüstü varlıklar ve olaylar yer alır.

Begil Oğlu Emren, Dede Korkut Kitabı içindeki destanlardan biridir.

Edebiyatta alp ve gazi tipi, Türk destanlarında sıkça karşılaşılan iki önemli karakter türüdür. Alp tipi, yiğitlik, cesaret ve kahramanlık gösteren, hayvancı toplumun ideal kahramanıdır. Gazi tipi ise İslamiyet'ten sonraki Türk destanlarında alp tipinin devamı olarak görülür.

Oğuz Kağan Destanı tek cilt olarak yayımlanmıştır.

Oğuz Kağan Destanı'nın özellikleri şunlardır: 1. Tarihi ve Dini Unsurlar: Destanda hem tarihi hem de dini unsurlar bulunur. İslamiyet öncesi inançlar ve Gök Tanrı'ya tapınma gibi motifler yer alır. 2. Beşeri Unsurlar: Oğuz Kağan'ın gergedanı yenmesi gibi gerçekçi ve rasyonel sahneler içerir. 3. Doğaüstü Olaylar: Gökten ışık içinde bir kızın inmesi ve bozkurtun yol göstermesi gibi tabiatüstü olaylar anlatılır. 4. Kahramanlık Teması: Destanın temelinde yiğitlik ve cihangirlik fikri yatar. 5. Anlatım Özellikleri: Kısa cümleler, di'li geçmiş zamanlı yüklemler ve manzum bölümlerde düz kafiye kullanımı gibi dil ve anlatım özellikleri bulunur.

Zaloğlu Rüstem'in babası, Neriman olarak bilinmektedir.

Oğuz Kağan Destanı'nda birçok kahraman bulunmaktadır, bunlardan bazıları şunlardır: Oğuz Kağan: Destanın baş kahramanı, Türklerin efsanevi hükümdarı. Ay Kağan: Oğuz Kağan'ın annesi. Gök Tüylü, Gök Yeleli Kurt: Oğuz Kağan'a savaşlarında rehberlik eden kutsal varlık. Urum Kağan: Oğuz Kağan'ın en büyük düşmanı, güçlü bir hükümdar. Uluğ Ordu Bey (Kıpçak): İtil ırmağını geçmek için sal yaparak orduya yol açan kahraman. Karluk Bey: Buz Dağa kaçan Oğuz Kağan'ın atını bulup getiren kahraman. Uluğ Bey: Oğuz Kağan'ın bilge veziri.

Çora Batır Destanı, Kazan Hanlığı'nın Ruslara karşı verdiği onurlu ve kahramanca mücadeleyi anlatan bir tarihî-kahramanlık destanıdır. Destanda, Çora Batır'ın mucizevi doğumu, çocukluğundan itibaren gösterdiği kahramanlıklar, Ruslarla mücadelesi ve haince bir tuzak sonucu ölmesi tasvir edilir. Diğer varyantları arasında Kazak, Polonya Tatarları, Nogay, Kırım ve Başkurt destanları da bulunmaktadır.

Oğuz Kağan Destanı'nda iki ana düşman karakter bulunmaktadır: Urum Kağan ve Çürçet Kağan.

Oğuz Kağan Destanı, Türk boylarına genel olarak aittir, çünkü bu destan, Türklerin atası olduğu varsayılan Oğuz Kağan'ın hayatını anlatır.

Bozkurt Destanı ve Ergenekon Destanı arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Konu: Bozkurt Destanı, Göktürklere ait bir destan olup, yok olma felaketine uğrayan Göktürk soyunun yeniden dirilip çoğalmasında bir Bozkurt'un (Anne Kurt) vazife görmesini anlatır. 2. Mekan: Ergenekon Destanı, Türklerin Ergenekon Vadisi'nde yaşadıkları zorlukları ve buradan demir dağı eriterek çıkışlarını konu alır. 3. Semboller: Bozkurt Destanı'nda Bozkurt, Türklerin atası ve kurtuluşun sembolü olarak kabul edilirken, Ergenekon Destanı'nda Demir Dağ ve Kıran gibi semboller de önemli rol oynar.

Alp Er Tunga Destanı'nın konusu, Saka hakanı Alp Er Tunga'nın İranlılarla (Farslılarla) yaptığı savaşları anlatır. Destanda yer alan bazı olaylar şunlardır: - Alp Er Tunga'nın, İran hükümdarı Keyhusrev'in davetinde hile ile öldürülmesi; - Alp Er Tunga'nın oğlu Siyavuş'un, İran'ın yeni hükümdarı Keyhüsrev'in yanına sığınması ve onunla evlenmesi; - Rüstem'in, Alp Er Tunga'ya karşı yapılan savaşların bir kısmını kazanması.

Ağaç motifi birçok Türk destanında yer almaktadır, bunlardan bazıları şunlardır: 1. Oğuz Kağan Destanı: Oğuz'un eşi, kutsal bir ağacın içine düşen ışıktan çıkar. 2. Ergenekon Destanı: Destanda meyve veren ağacın kesilmesi yasaktır. 3. Yaratılış Destanı: Tanrı, yeryüzündeki insanları dokuz dallı bir ağacın gölgesinde barındırmıştır.