Tsunami

Denizdeki dalgalar, rüzgarın hızı, sürekliliği ve estiği mesafe gibi faktörlere bağlı olarak artar. Rüzgarın hızı arttıkça, dalgaların yüksekliği ve boyu büyür. Rüzgarın sürekli esmesi, daha uzun ve düzenli dalgalar oluşturur. Rüzgarın estiği mesafe (fetch) ne kadar uzun olursa, dalgalar o kadar büyür. Ayrıca, depremler, volkanik hareketler ve deniz altındaki çökmeler de dalgaları artırarak tsunamilere yol açabilir.

Tsunamilerde su yüksekliği, kıyı şeridine yaklaştıkça ve su derinliği azaldıkça artabilir. 30 metre ve 40,5 metre yüksekliğe ulaşan tsunamiler kaydedilmiştir. Açık okyanusta ise tsunami dalgaları genellikle 30-40 santimetre kadar yükselir. Tsunamilerin yüksekliği, dalga boyu ve hızı gibi faktörler, olayın şiddetine ve konumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Hayır, Ege'de meydana gelecek bir tsunami Ankara'ya ulaşmaz. AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Prof. Dr. Orhan Tatar'ın açıklamalarına göre, olası bir tsunami durumunda dalgaların Türkiye kıyılarına ulaşması bir saat veya daha kısa bir sürede gerçekleşir. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel de Ege Denizi'nde 7,5 veya 7,7 büyüklüğündeki bir depremin oluşturacağı tsunaminin Türkiye kıyılarına yaklaşık bir saatte ulaşacağını belirtmiştir.

En büyük tsunamiler genellikle Pasifik Okyanusu'nda meydana gelir, çünkü bu okyanus, dünyadaki depremlerin %90'ından fazlasının gerçekleştiği "Pasifik Ateş Çemberi" olarak bilinen aktif tektonik bölgelerle çevrilidir. Kayıtlara geçmiş en büyük tsunami, 26 Aralık 2004 tarihinde Hint Okyanusu'nda meydana gelen ve 30 metreye ulaşan dalgalarla 230 binden fazla insanın ölümüne yol açan olaydır. Diğer büyük tsunami olayları arasında, 11 Mart 2011'de Japonya'nın Tohoku bölgesinde yaşanan tsunami ve 24 Nisan 1771'de Japonya'ya ait Ryukyu Adaları'nda meydana gelen tsunami yer alır.

2023 yılında Grönland'da meydana gelen buzul heyelanı sonucu oluşan tsunami, 200 metre yüksekliğe ulaşmıştır. Tsunamilerin yüksekliği, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir; örneğin, 1963 yılında İtalya'da bir barajın çökmesiyle oluşan tsunami neredeyse 250 metreyi bulmuş, 1958'de Alaska'da gerçekleşen olay ise 100 metreye ulaşmıştır.

Tsunamilerin neden olduğu ve bu doğal afetin konu alındığı belgeseller arasında National Geographic'in "Felaket Anları: Tsunami" belgeseli bulunmaktadır. Tsunamiler genellikle okyanus tabanında meydana gelen depremler nedeniyle oluşur. Tsunamilerin oluşum süreci ve etkileri hakkında daha fazla bilgi edinmek için bu tür belgeseller izlenebilir.

Suların çekilmesi, doğrudan depremleri tetiklemez, ancak bazı durumlarda depremlerle ilişkili olabilir. Deniz suyunun ani ve alışılmadık şekilde çekilmesi, özellikle büyük denizaltı depremlerinden önce görülebilir. Ancak, her deniz çekilmesi doğrudan bir depremin habercisi değildir. Suların çekilmesinin tetiklediği depremlerle ilgili spesifik bir bilgi bulunamamıştır.

En son yaşanan tsunami, 30 Temmuz 2025 tarihinde Rusya'nın Kamçatka Yarımadası açıklarında meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki depremin ardından gerçekleşti. Türkiye'de ise son 3000 yıl içinde kayda geçmiş en az 90 adet tsunami olduğu bilinmektedir.

Bodrum'da düzenlenen "Ege Denizi Deprem Fırtınası ve Olası Tsunami Senaryoları" konulu deprem paneli, 20 Şubat 2025 Perşembe günü saat 13.00'te Herodot Kültür Merkezinde gerçekleştirilmiştir. Bir sonraki panelin tarihi hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Ege Denizi'ndeki en büyük tsunami, 30 Ekim 2020 tarihinde meydana gelen 6,9 Mw büyüklüğündeki depremle oluşmuştur. Bu deprem, Sisam Adası açıklarında gerçekleşmiş ve en büyük yıkım 70 km kuzeydoğudaki İzmir’de yaşanmıştır. Ayrıca, 1650 yılında Kolumbo yanardağının patlaması sonucu da yıkıcı bir tsunami meydana gelmiştir.

Santorini'deki (Thera) volkanik patlamanın etkileri, 35 ila 150 kilometre (115 ila 492 fit) uzaklığa kadar ulaşabilen tsunamiler şeklinde geniş bir alana yayıldı. Girit'in kuzey sahil şeridi: Patlama, 110 kilometre uzaklıktaki Girit'in kuzey sahil şeritlerini 35 ila 150 metre yüksekliğinde dalgalarla vurdu. Ege kıyıları: Çeşme'deki Bağlararası kazılarında, Santorini'den 227 kilometre uzaklıktaki Ege kıyılarında tsunaminin etkileri tespit edildi. Akdeniz karşı kıyısı: Patlamadan yayılan volkanik küller, Akdeniz'in karşı kıyısındaki Mısır gibi bölgelerde de hava koşullarını etkiledi.

Prof. Dr. Celal Şengör'ün uyarılarına göre, olası bir Marmara depreminde 7 metreye kadar yüksekliğe ulaşan tsunami dalgaları oluşabilir. Bu tahmin, Türk Hava Kuvvetleri'nin isteği üzerine yapılan bir araştırmaya dayanmaktadır; bu araştırmada, Hava Harp Okulu'nun bulunduğu yerde dalga yüksekliğinin 7 metreyi bulduğu, Yeşilköy'de ise aynı yüksekliğe ulaştığı hesaplanmıştır.

Deniz altındaki şiddetli sarsıntılardan sonra tsunami görülür. Tsunami, yerkabuğunda yaşanan olası bir deprem ya da yer hareketinin deniz suyunu hareketlendirdiği etkiye verilen addır.

Japonya'daki en büyük tsunami, 11 Mart 2011'de meydana gelen Tōhoku depremi ve tsunamisi sırasında 40,5 metreye kadar ulaşmıştır.

Sel felaketini anlatan bazı filmler: Bølgen (2015). Kıyamet (1998). Büyülenmiş (2004). Tsunami: The Aftermath (2006). Crawl (2019).

Ege'de yaşanan en büyük tsunami, M.Ö. 17. yüzyılda Santorini Adası'nda meydana gelen volkanik patlama sonucu oluşmuştur. 30 Ekim 2020'de ise Sisam Adası açıklarında meydana gelen deprem, Ege'de yaşanan en büyük ikinci tsunami olarak kaydedilmiştir.

"Tsunaminin sako ne anlatıyor?" ifadesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, tsunami hakkında genel bilgi verilebilir. Tsunami, okyanus tabanında meydana gelen depremler, volkanik patlamalar, heyelanlar veya büyük çaplı diğer olaylar nedeniyle büyük su kütlelerinin yer değiştirmesi sonucu oluşan dev dalgalardır. Tsunamiden korunmak için erken uyarı sistemlerini kullanmak, kıyıdan uzak güvenli alanlara gitmek ve yüksek yerlere çıkmak önerilir.

La Palma'nın tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Volkanik faaliyetler. Zehirli gaz riski. Ekolojik zararlar. Psikolojik etkiler. Yanardağın ne zaman söneceği öngörülmemektedir.

Evet, Marmara'da 7.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğinde tsunami oluşabilir. Doç. Dr. Kalafat'ın açıklamalarına göre, özellikle Marmara Denizi'ndeki üç derin çukurun etrafındaki genç alüvyon tabakalarının hareketi sonucu deniz dibi heyelanları meydana gelebilir ve bu durum tsunami oluşumuna yol açabilir. Ancak, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'nden Doç. Dr. Ceyhun Özçelik'in açıklamalarına göre, Marmara'da 7 büyüklüğünün altındaki depremlerde ciddi bir tsunami etkisi beklenmemektedir. Tsunami riski taşıyan bir deprem durumunda, kıyı bölgelerinde alınacak önlemlerin zamanlamasının hayati önem taşıdığı ve kıyı şeritlerinde tepki süresinin kritik olduğu vurgulanmaktadır.

Evet, Bodrum'da siren sistemi bulunmaktadır. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Ege Denizi'nde devam eden deprem fırtınasının ardından, olası tsunami ve acil durumlarda uyarıda bulunmak amacıyla Muğla'nın Bodrum ilçesine mobil siren sistemi göndermiştir. Sistem, Turgutreis Mahallesi'ndeki Yaşam Merkezi önüne yerleştirilmiştir.