TıbbiBitkiler

Şalgaba bitkisi, kumluk ve kayalık yerlerde yetişen, yumru köklü, pembe ve sarı çiçekli bir bitkidir. Bu bitkinin bazı kullanım alanları şunlardır: Em yapımında ve kauçuk elde etmede yararlanılır. Balgam söktürücü ve göğsü yumuşatıcı özellikleri vardır. Bronşit ve öksürük gibi rahatsızlıklara iyi gelir. Ses kısıklığı ve solunum yolu mukozası enfeksiyonlarına karşı etkilidir.

Türkiye'de en çok yetişen tıbbi aromatik bitkiler arasında kekik, haşhaş, defne ve anason öne çıkmaktadır.

Tıbbi ve aromatik bitkiler final sınavında genellikle aşağıdaki konular çıkar: 1. Tıbbi ve aromatik bitkilerin kültürel işlemleri ve bunların ekolojik önemi. 2. Bitkilerin morfolojik, anatomik, sitolojik, fizyolojik ve biyokimyasal yapıları. 3. Bitkilerin toplanması, kurutulması ve saklanması süreçleri. 4. Tıbbi ve aromatik bitkilerin değerlendirilmesi ve standardizasyonu yöntemleri. 5. Proje hazırlama ve bilimsel çalışma yapma bilgisi. 6. Satış, pazarlama ve meslek etiği konularında bilgi. Sınav, genellikle bir ara sınav (vize) ve bir dönem sonu sınavı (final) şeklinde iki aşamadan oluşur ve başarı, vize notunun %40'ı ile final notunun %60'ının toplamına göre belirlenir.

Gaziantep'te tıbbi aromatik bitkiler, Şahinbey ilçesine bağlı Cevizli Köyü'nde (Lohan) ve Gaziantep Üniversitesi kampüsünde yetiştirilmektedir.

Kekik Bitkisinin Botanik Bilgisi: Kekik, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasının Thymus cinsine aittir. Tıbbi Önemi: Kekik, antibakteriyel, antiseptik, spazm giderici, gaz giderici gibi tıbbi özelliklere sahiptir. İçerdiği Bileşenler: Kekik, timol, karvakrol, sineol, borneol, linalool ve γ-terpinen gibi uçucu yağlar içerir. Kullanılan Kısımlar: Kekik bitkisinin çiçekleri, yaprakları ve yağı genellikle yiyeceklere lezzet katmak ve ilaç olarak kullanılır. Türkiye ve Dünyadaki Yeri: Türkiye'de kekik, Denizli, Manisa, Hatay, Antalya, Aydın, Kütahya ve Uşak illerinde yayılış gösterir.

Tarım Bakanlığı tarafından onaylanan tıbbi bitkiler, TKDK (IPARD) tarafından desteklenen 74 bitki arasında yer almaktadır. Bu bitkilerden bazıları şunlardır: adaçayı; aloe vera; aronya; biberiye; çörekotu; defne; dereotu; ebegümeci; ekinezya; fesleğen. Tıbbi bitki yetiştiriciliği yapmak isteyenlerin, ilgili mevzuat ve uygunluk kriterlerini incelemeleri ve gerekli başvuruları yapmaları gerekmektedir.

Rhamnus catharticus — Avrupa kermezi, adi kermezi, arınma kermezi veya sadece kermez olarak da bilinen, küçük bir ağaç türüdür. Özellikleri: - Boy: 10 metreye kadar büyüyebilir. - Yapraklar: Eliptik ila oval, 25–90 mm uzunluğunda ve 12–35 mm genişliğinde, yeşil, sonbaharda sarı renge döner. - Çiçekler: Sarı-yeşil, dört yapraklı, Nisan-Haziran aylarında açar. - Meyve: Küresel, siyah, 6–10 mm çapında, içinde iki ila dört tohum bulunur. Kullanım alanları: - Tıbbi: Müshil etkisi vardır. - Çevre: Kuşlar tarafından yayılarak istilacı bir bitki haline gelebilir.

Tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği için aşağıdaki kitaplar önerilmektedir: 1. "Yeni Başlayanlar İçin Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği" - Salih Dergahlıoğlu. 2. "Medicinal Plants: A Compendium" - Andrew Chevallier. 3. "The Herbal Medicine-Maker's Handbook: A Home Manual" - James Green.

Tıbbi ve aromatik bitkilerde uçucu yağ elde etmek için en yaygın kullanılan distilasyon yöntemleri şunlardır: 1. Su Distilasyonu: Bitki materyali distilasyon cihazına yerleştirilir, üzerine su ilave edilerek kaynatılarak buhar oluşturulur ve bu buhar yoğunlaştırılarak uçucu yağ ve su ayrılır. 2. Buhar Distilasyonu: Distilasyon kazanına yerleştirilen bitkisel materyalin içerisinden doğrudan su buharı geçirilir, böylece ısıyla kolayca bozunan uçucu yağlar elde edilir. 3. Su ve Buhar Distilasyonu: Bitki materyali önce su ile örtülerek maserasyona bırakılır, ardından buhar geçirilerek uçucu kısımların su buharı ile sürüklenmesi sağlanır. Ayrıca, hidrodistilasyon ve solvent ekstraksiyonu gibi diğer yöntemler de kullanılmaktadır.

Altay banyosu (Trollins altaicus), tıbbi ve süs bitkisi olarak çeşitli faydalar sağlar: 1. Tıbbi Özellikler: Altay banyosunun tüm kısımları, yara iyileştirici, iltihap önleyici ve dekonjestan özelliklere sahiptir. 2. Bahçe Dekorasyonu: Altay banyosu, bahçelerde ve kişisel arazilerde süs bitkisi olarak yetiştirilir. 3. Stres Azaltma: Banyo yapmak, genel sağlığı destekleyen terapötik özelliklere sahiptir, stresi azaltır ve rahatlama sağlar.

Dikenli gülün faydaları şunlardır: 1. Bitki Koruma: Gülün dikenleri, bitkiyi zararlı hayvanlardan ve diğer bitkilerden korur. 2. Su Kaybını Azaltma: Dikenler, bitkinin su kaynaklarını daha verimli kullanmasını sağlar. 3. Tıbbi Kullanım: Gül dikenleri, geleneksel tıpta cilt rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılmıştır. 4. Kozmetik ve Parfümeri: Gül dikenleri, kozmetik ürünlerde ve parfümlerde kullanılarak kokulara farklı bir dokunuş katar. 5. Yuva Yapımı: Bazı kuşlar, gül dikenlerini materyal olarak kullanarak yuvalarını güçlendirir.

Itri ve tıbbi bitkiler aynı kavramı ifade eder. Itri bitkiler, genellikle kokularıyla tanınan ve parfüm, kozmetik, tıp gibi alanlarda kullanılan bitkilerdir.

Seydikemer Kadıköy'de domates ve tıbbi bitkiler (örneğin, adaçayı ve kekik) yetiştirilmektedir.

Lokman Hekim'in tavsiye ettiği bazı bitkiler şunlardır: 1. Sarımsak: Ölüyü bile diriltir. 2. Arpa Suyu: Göğüs ağrısına şifa. 3. Sütleğen Otu: Sıtmaya deva. 4. Şalgam: Sağlığı korur ve yılda en az bir kez tüketilmesi önerilir. 5. Ayva: Çaresiz dertlerin çaresi.

Lunaria (ayrıca "dürüstlük" veya "para bitkisi" olarak da bilinir) çeşitli kullanım alanlarına sahiptir: 1. Dekoratif Kullanım: Lunaria'nın translucent, gümüşi tohum kapsülleri, kuru çiçek aranjmanlarında ve düğün çiçeklerinde süs bitkisi olarak kullanılır. 2. Tıbbi Kullanım: Geleneksel tıpta antiscorbutik etkileriyle bilinir ve yaprak, kök ve meyve tohumlarından hazırlanan tentürler ve kaynatmalar kullanılır. 3. Polinatör Desteği: Lunaria, bees ve diğer pollinatörler için nektarı olan bir bitkidir, bu da ekosisteme katkı sağlar. 4. Toprak İyileştirme: Bitkinin derin kökleri, toprağın erozyonunu önlemeye yardımcı olur. 5. Lezzet Katma: Tohumlar, salatalara renk katmak için yenilebilir.

"Yeni Başlayanlar İçin Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği" kitabı, Salih Dergahlıoğlu tarafından yazılmıştır.

Acem halısı çiçeği, hem dekoratif hem de çevresel faydalar sağlar: 1. Dekoratif Amaçlar: Bahçelerde ve çiçek tarhlarında estetik bir zenginlik sunar, halı desenine benzeyen yapraklarıyla dikkat çeker. 2. Toprağı Koruma: Erozyonu önleyici özelliği sayesinde toprağı korur. 3. Tıbbi Kullanım: Romatizma, öksürük ve bronşit gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır. 4. Hava Kalitesi: Havadaki zararlı maddeleri filtreleyerek hava kalitesini iyileştirir.

Ormancılıkta tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği şu adımlarla yapılır: 1. Bitki Seçimi: Nane, kekik, adaçayı, lavanta gibi bölgeye uygun bitkiler seçilmelidir. 2. Toprak Hazırlığı: İyi drene olan, organik madde açısından zengin ve pH değeri uygun topraklar hazırlanmalıdır. 3. Ekim ve Sulama: Bitkilerin mevsimsel ihtiyaçlarına göre ekim yapılmalı ve düzenli sulama yapılmalıdır. 4. Bakım: Bitkilerin gelişimini izlemek ve zararlılara karşı önlemler almak gereklidir. 5. Hasat: Bitkiler çiçek açma dönemlerinde toplanmalıdır. 6. Kurutma ve Muhafaza: Bitkiler güneşte, gölgede, cam mekânlarda veya sıcak hava ile kurutulabilir.

Adaçayının etken maddeleri arasında uçucu yağ, fenolikler ve terpenoitler bulunmaktadır. Ayrıca adaçayında şu etken maddeler de mevcuttur: - Rosmarinic acid; - Apigenin; - Cirsimaritin; - Ellagic acid; - Genkwanin; - Hispidulin; - Luteolin; - Quercetin. Adaçayının tıbbi kullanımı öncesinde bir uzmana danışılması önerilir.

Artemisia ve artemisinin aynı şeyler değildir, ancak birbirleriyle ilişkilidirler. Artemisia, Çin'de geleneksel tıpta kullanılan ve artemisinin adlı güçlü antimalaryal özelliklere sahip bir kimyasal madde içeren bir bitkidir. Artemisinin ise Artemisia annua bitkisinin çiçek kümelerinden veya kurutulmuş yapraklarından damıtılan bir seskiterpen laktonudur.