Sümerler

Yaban eşeğini ilk evcilleştiren topluluklar arasında Eski Mısırlılar ve Sümerler bulunmaktadır. Eski Mısırlılar, yerli Nubia yaban eşeğini (Equus africanus africanus) evcilleştirmişlerdir. Sümerler ise Asya yaban eşeğini (Equus hemionus) evcilleştirmiş olabilirler, ancak bu konuda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ayrıca, Kuzey Afrika'daki sığır yetiştiricilerinin, çöl koşullarına uyum sağlayabilen eşekleri evcilleştirdiği de düşünülmektedir.

Çivi resmi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir: Tarihî yazı sistemi: Çivi yazısı, kil tabletler üzerine resim veya sembollerle yazılan, tarihteki ilk yazı sistemidir. Kahve falı: Kahve falında çivi görmek, engeller, zorluklar, tehlike veya bir inşa süreci gibi farklı şekillerde yorumlanabilir. Sembolizm: Çivi, birçok kültürde güç, dayanıklılık ve kalıcılık ile ilişkilendirilir. Rüya tabirleri: Rüyada çivi görmek, sadık dostlar edinme, evlilik veya ara bulucu bir kişinin varlığı gibi anlamlara gelebilir. Bu yorumlar, kişisel inançlara, kültürlere ve yorumlayıcıya bağlı olarak değişebilir.

Yazıyı ilk icat edenler Mezopotamyalılar, yani Sümerler'dir. MÖ 3500 civarında, günümüz Irak topraklarında yaşayan Sümerler, kil tabletler üzerine özel işaretler kazıyarak çivi yazısını geliştirmişlerdir. Mısırlılar ise yazıyı MÖ 3200'lü yıllarda bulmuşlardır, ancak bu yazı sistemi Sümerlerin çivi yazısından farklı olarak hiyeroglif olarak adlandırılan resim-işaretlerden oluşmaktadır.

Viranşehir'in geçmişi, Sümerler dönemine kadar uzanmaktadır. Viranşehir, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır: Sümerler. Hititler. Asurlular. Persler. Romalılar. Bizanslılar. Araplar. Viranşehir, tarih boyunca "Tilla", "Tella", "Tilli" gibi isimlerle de anılmıştır.

Sümerler ticaret yaparken çeşitli mallar kullanıyordu: Tarım ürünleri: Tahıl, hurma ve susam yağı gibi ürünler hem iç piyasada kullanılıyor hem de dış ticarete konu oluyordu. Hayvancılık ürünleri: Sığır, koyun ve keçi gibi hayvanların et, süt ve yünleri ticari değer taşıyordu. Zanaat ürünleri: Seramik, dokuma, metal işçiliği gibi alanlarda üretilen kaliteli ürünler komşu bölgelerde ilgi görüyordu. Hammaddeler: Kereste, bakır, gümüş ve altın gibi malzemeler de ticaret ağlarında yer alıyordu. Sümerler, takas sistemiyle ticaret yapıyor, tarım ürünleri, el sanatları ürünleri ve emek karşılığında mal değişimi gerçekleştiriyorlardı.

Talmud'un tarihi, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dini metinlerin, Mişna ve Gemara bölümlerinden oluştuğunu belirtir. Mişna: Sözlü kanunlar, yaklaşık MÖ 100 ile MS 200 yıllarında yaşamış hahamların deyişlerini içerir ve ilk defa Rabi Yehuda HaNasi tarafından derlenmiştir. Gemara: Mişna'nın yaklaşık 300 yıl sonra Babil'de ve İsrail'de Büyük Hahamlar Komitesi tarafından yapılan analizidir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 1. Babil Talmudu: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilir, ancak daha eski dokümanları da içerir. 2. Filistin veya Kudüs Talmudu: Babil Talmudu'ndan daha eski ve daha kısa bir versiyondur.

"İlk Halk İçin Söyle" projesi, yaklaşık bir yıllık bir çalışmanın ardından 2014 yılında hayata geçirilmiştir. Proje, Seyid Rıza'nın şahsında 1937-38 sürecinde katliam ve sürgünlere maruz kalmış halka ithaf edilmiştir.

Lidyalılar ve Sümerler aynı değildir. Lidyalılar, Batı Anadolu'da, Gediz ve Menderes ırmakları arasında yaşamış bir halktır. Lidyalılar, tarihte parayı ilk kullanan uygarlık olarak bilinirken, Sümerler ise ilk yazıyı (çivi yazısı) bulmuşlardır.

Zigguratlar, Sümerler, Asurlar ve Babiller gibi Antik Mezopotamya halkları tarafından inşa edilmiştir. İlk zigguratlar, yaklaşık MÖ 3500-2900 yıllarında Mezopotamya’nın güneyindeki Uruk şehrinde Sümerler tarafından yapılmıştır. Zigguratların yapımında ayrıca Elamlar da rol oynamıştır; örneğin, Elam kralı Untash-Napirisha, Susa şehrinde büyük bir ziggurat inşa ettirmiştir.

Sümerler, Irak'ın güneyinde, Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer alan Mezopotamya bölgesinde yaşamışlardır. Bu bölge, günümüzde Irak'ın Bağdat şehrinden Basra Körfezi'ne kadar olan alanı kapsamaktadır.

Sümerlere ait binlerce kil tablet bulunmuştur. Önemli sayıda Sümer kil tabletinin bulunduğu yerler arasında Drehem ve Ebla yer alır. Ayrıca, Asurbanipal Kütüphanesi, Assur ve Mari gibi yerlerde de Akadca yazılmış Sümer kil tabletleri bulunmaktadır.

İlk üç medeniyet genellikle şu şekilde kabul edilir: 1. İndus Vadisi Medeniyeti. 2. Sümer Medeniyeti (Mezopotamya). 3. Mısır Medeniyeti. Bu medeniyetler, yaklaşık MÖ 7000 ila MÖ 6000 yıllarında ortaya çıkmıştır.

Sümerlerin savaşlarda kullandığı bazı silahlar: Mızrak: Uzun mızraklar, düşman ile mesafeyi koruyarak yakın dövüşte avantaj sağlardı. Kılıç: Kama biçiminde, iki tarafı keskin kılıçlar kullanılmıştır. Ok ve yay: Savaşlarda kullanılan silahlar arasındaydı. Topuz: Savaş baltaları, gürzler ve soket baltalar gibi silahlar. Savaş arabası: Tarihte savaşta kullanılan ilk ordudur. Sümerler, bu silahların yapımında taş, metal ve ağaç gibi malzemeleri kullanmıştır.

Sümerlerde papyon takılmasının nedeni hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, papyonun kökeni 17. yüzyıl Avrupa’sına, özellikle de Hırvat askerlerine dayanır. Hırvat paralı askerler, boyunlarına bağladıkları kumaş şeritlerle kıyafetlerinin yaka kısmını bir arada tutarlardı. Modern papyon ise 19. yüzyıl ortalarında ortaya çıkmıştır. Günümüzde papyon, genellikle boyun çevresine takılan ve resmi kıyafetlerle kullanılan dekoratif bir aksesuar olarak şıklık ve zarafet simgesi kabul edilir.

Mezopotamya'da bulunan ilk yazılı belgeler, Sümerler tarafından M.Ö. 3500-3000 yılları arasında çivi yazısı ile kil tabletler üzerine yazılmış olanlardır. Bu tabletler, ticari kayıtlar, hukuki belgeler, mitolojik metinler ve edebi eserler gibi çeşitli konuları içerir. Bilinen ilk yazı sistemi olan çivi yazısı, üçgeni andıran keskin bir aletle kil tabletler üzerine çizilen işaretler şeklinde ortaya çıkmıştır.

Tarih, yazının icadı ile başlar. İlk Çağ, M.Ö. 3200 yılında Sümerler tarafından yazının bulunmasıyla başlamıştır. Ancak, bazı tarihçiler İlk Çağ'ın M.S. 476'da Batı Roma'nın yıkılmasıyla sona erdiğini kabul ederler. Tarih öncesi dönemler ise yazının icadından önceki zamanları kapsar.

Sümerlerin devamı olarak kabul edilebilecek devlet, Akad İmparatorluğu'dur. Sümerler, M.Ö. 4. ve 3. binyıllar arasında Mezopotamya'da hüküm sürmüşlerdir. Sümerler daha sonra Amoritler ve Babilliler gibi farklı toplumlarca ele geçirilmiş, kültürel olarak Sami halkların etkisi altına girmiş ve M.Ö. 2000'li yıllarda bağımsız kimliklerini kaybetmişlerdir.

5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının 130. sayfası, MEB Yayınları'na göre şu konuları içerebilir: Zigguratların ortak mirasa katkıları. Hammurabi kanunları ile günümüzdeki kanunlar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar. Ayrıca, 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının 130. sayfası, Forum Diriliş ve Forum Sınıf gibi sitelere göre şu konuları da içerebilir: Örnek olaylar ve hatalar. Dijital vatandaşlık. Temel hak ve hürriyetler.

"Son Sümer Kraliçesi" adlı belgesel, 9 bölümden oluşmaktadır. Ayrıca, "Tarihin En Eski Uygarlığı: Sümerler || Kuruluştan Yıkılışa || DFT Tarih BELGESEL" adlı YouTube belgeseli de tek bölümden oluşmaktadır.

Sümerler'in Mezopotamya'ya neden geldiğine dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, bu konuda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Orta Asya'dan Göç: Bazı bilim insanları, Sümerlilerin Orta Asya'dan, özellikle Aral Gölü çevresinden göç ettiklerini düşünmektedir. Ubeydlilerin Etkisi: Sümerler, Ubeydliler olarak bilinen ve bölgede temel düzeyde bir yapılanma oluşturmuş olan Sami halkların etkisiyle Mezopotamya'ya gelmiş olabilirler. Sümerler, Mezopotamya'ya M.Ö. 4. binin ikinci yarısında, yani yaklaşık M.Ö. 3500-3300 yıllarında yerleşmişlerdir.