Mpemba etkisi, sıcak suyun soğuk sudan daha önce donması durumudur. Bu etki, ilk olarak 1963 yılında Tanzanyalı öğrenci Erasto Mpemba tarafından fark edilmiştir. Mpemba etkisinin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, şu teoriler öne sürülmektedir: - Kütle etkisi: Sıcak suyun buharlaşması sırasında kütlesinin bir bölümünü kaybetmesi, daha kısa sürede donmasına neden olabilir. - Hidrojen bağları: Su molekülleri arasındaki hidrojen bağlarının, suyun daha hızlı soğumasına ve donmasına yol açtığı düşünülmektedir. - Konveksiyonel akım: Kaptaki sıcaklık dağılımı nedeniyle oluşan konveksiyonel ısı iletimi, sıcak suyun daha hızlı soğumasını sağlayabilir.