SeraGazları

Buzul erimesinin en büyük nedeni küresel ısınmadır. Küresel ısınma, sera gazlarının (özellikle karbondioksit ve metan) atmosferde birikmesi sonucu ortaya çıkar ve bu gazlar ısıyı hapsederek Dünya'nın sıcaklığının artmasına yol açar.

Kyoto Protokolü'nün amacı, küresel ısınma ve iklim değişikliği ile mücadele etmek için sera gazı emisyonlarını azaltmaktır. Bu protokol ile ülkeler, karbon dioksit ve diğer sera gazlarının salınımını ya azaltmayı ya da karbon ticareti yoluyla haklarını artırmayı taahhüt etmişlerdir.

Küresel iklim değişikliği, atmosferin bileşimini olumsuz etkileyen ve insan faaliyetlerinden kaynaklanan, karşılaştırılabilir zaman dilimlerinde gözlemlenen doğal iklim değişimidir. Başlıca nedenleri: - Sera gazı emisyonları: Fosil yakıtların kullanımı, sanayi ve tarım uygulamaları. - Ormansızlaşma: Ormanların yok edilmesi, karbondioksitin atmosferden uzaklaştırılmasını azaltır. - Partikül artışı: Atmosferdeki partiküllerin artması, hava kirliliği ve volkanik patlamalar. - Ozon tabakasında incelme: Güneş'in zararlı ışınlarının Dünya'ya daha fazla ulaşması. Etkileri: - Sıcaklık artışı, deniz seviyelerinin yükselmesi. - Aşırı hava olayları, kuraklık ve orman yangınlarının sıklaşması. - Su ve gıda kıtlığı, sağlık sorunları.

Turba çeşitli alanlarda farklı işlevlere sahiptir: 1. Tarım ve Bahçecilik: Toprağın su tutma kapasitesini artırmak ve pH seviyesini düşürmek için toprak iyileştirici ve gübre olarak kullanılır. 2. Biyoyakıt Üretimi: Enerji üretiminde fosil yakıt olarak kullanılabilir. 3. İnşaat: İzolasyon malzemesi olarak inşaat sektöründe tercih edilir. 4. Sera Gazı Emisyonları: Karbon dioksit ve metan gibi sera gazlarını depolayabildiği için iklim değişikliğiyle mücadelede önemlidir. 5. Ekolojik Koruma: Turbalık alanlar, birçok özgül bitki ve hayvan türü için habitat sağlar. Ancak, turba çıkarımı ekosistemlerin tahribatına ve karbon salınımına yol açabilir.

Karbon ayak izini en çok artıran faktörler şunlardır: 1. Fosil Yakıt Tüketimi: Kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların kullanımı, büyük miktarda CO2 emisyonu salarak karbon ayak izini artırır. 2. Ulaşım: Özel araç kullanımı, hava yolu seyahatleri ve karayolu taşımacılığı, yüksek karbon emisyonlarına neden olur. 3. Tarım ve Hayvancılık: Hayvancılık sektörü, metan gazı emisyonunun en önemli kaynaklarından biridir ve tarım faaliyetleri de sera gazları salgılar. 4. Ormansızlaşma: Ormanların yok edilmesi, karbon depolama kapasitesini azaltır ve sera gazı salınımını artırır. 5. Aşırı Tüketim: Gereksiz kıyafet alışverişi ve gıda israfı gibi aşırı tüketim alışkanlıkları da karbon ayak izini yükseltir.

Küresel ısınma, atmosferdeki sera gazlarının birikimi sonucu dünya yüzeyindeki ortalama sıcaklıkların artmasıdır.

Sera gazları en çok aşağıdaki faaliyetlerden oluşur: 1. Enerji Üretimi: Fosil yakıtların (kömür, petrol, doğalgaz) yakılması, karbondioksit (CO₂) emisyonlarının büyük bir kısmını oluşturur. 2. Ulaşım: Benzin ve dizel gibi fosil yakıtları kullanan araçlar, karbondioksit ve diğer sera gazlarının salınımına neden olur. 3. Sanayi: Çimento, metal, kimya ve diğer üretim süreçleri, yüksek miktarda CO₂ ve diğer sera gazlarını atmosfere salar. 4. Tarım: Azotlu gübrelerin kullanımı ve büyükbaş hayvanların sindirimi, azot oksit (N₂O) ve metan (CH₄) emisyonlarına yol açar. 5. Atık Yönetimi: Çöp sahaları ve atık suların arıtılması, metan salınımını artırır.

HFC (hidroflorokarbon) gazları, yüksek küresel ısınma potansiyelleri nedeniyle tehlikelidir. Ayrıca, HFC'lerin sağlık üzerinde olumsuz etkileri de vardır: cilt ve göz tahrişine, baş dönmesine ve aşırı durumlarda kalp durmasına yol açabilirler.

İklim Değişikliği Başkanlığı, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum çalışmaları kapsamında aşağıdaki görevleri yerine getirir: 1. Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Kontrolü: İklim değişikliğine neden olan sera gazı emisyonlarını izlemek, kontrol etmek ve raporlamak. 2. Politika ve Strateji Belirleme: İklim değişikliği ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde politika, strateji ve eylemleri belirlemek. 3. Uluslararası Müzakere Süreçleri: İklim değişikliği ile ilgili uluslararası müzakere süreçlerini takip etmek. 4. Emisyon Ticaret Sistemi: Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurmak ve tahsisatların dağıtımını yapmak. 5. Finansman ve Teşvik Mekanizmaları: İklim değişikliği ile mücadele için ulusal ve uluslararası finansman kaynaklarını araştırmak, teşvik mekanizmaları ve hibe programları geliştirmek. 6. Eğitim ve Farkındalık: İklim değişikliği konusunda kamuoyunu bilinçlendirmek ve eğitim programları düzenlemek. Ayrıca, başkanlık, Türkiye Yeşil Taksonomisi'ni kurup yürütmek ve yerel iklim değişikliği eylem planları hazırlamak gibi ek sorumluluklara da sahiptir.

CO₂ (karbon dioksit), bir karbon atomu ve iki oksijen atomundan oluşan kimyasal bir bileşiktir. CO₂'nin başlıca kullanım alanları: - Gıda ve içecek endüstrisi: Gazlı içeceklerin üretiminde kullanılır ve gıdaların ambalajlanmasında oksijenin yerini alarak raf ömrünü uzatır. - Tarım ve seracılık: Seralarda bitki büyümesini teşvik etmek için CO₂ konsantrasyonu artırılır. - Kimya endüstrisi: Çeşitli kimyasalların üretiminde ve polimerlerin geliştirilmesinde kullanılır. - Yangın söndürme: Yanmayı durdurma özelliği sayesinde yangın söndürme ekipmanlarında kullanılır. - Enerji üretimi: Fosil yakıtların yanması sırasında oluşan CO₂'nin atmosfere salınmasını azaltmak için kullanılır. Çevresel olarak, CO₂ sera gazı etkisi yaratarak gezegenin sıcaklığını düzenler, ancak aşırı birikimi küresel ısınmaya yol açar.

Sera etkisi, Dünya atmosferindeki bazı gazların, güneşten gelen ışınları tutarak gezegenin ısısını hapsetmesi olayıdır. Bu doğal süreç, Dünya'nın sıcaklığını dengede tutarak yaşamın devam etmesini sağlar. Başlıca sera gazları: - Karbondioksit (CO₂): Fosil yakıtların yakılması ve ormansızlaşma gibi nedenlerle atmosfere salınır. - Metan (CH₄): Tarımda, özellikle hayvancılıkta ve çöp sahalarındaki organik maddelerin çürümesi sonucu salınır. - Azot oksit (N₂O): Tarımda kullanılan gübrelerin etkisiyle atmosfere salınır. - Florlu gazlar: Sanayide kullanılan bazı gazlar da sera etkisi yaratabilir.

Güney Avrupa'nın sıcak olmasının birkaç nedeni vardır: 1. İklim Koşulları: Güney Avrupa, Akdeniz iklimine sahiptir ve bu bölgeler genellikle sıcak ve kurak yazlara sahiptir. 2. El Niño Etkisi: Dünya genelindeki sıcaklık artışlarına neden olan El Niño hava modeli, Güney Avrupa'da da sıcak hava dalgalarının sıklığını ve şiddetini artırmaktadır. 3. Grönland Buzunun Erimesi: Grönland'dan Kuzey Atlas Okyanusu'na tatlı su salınımı, Avrupa üzerindeki atmosferik jet akımını etkileyerek daha sıcak ve kuru havaya yol açmaktadır. 4. Fosil Yakıt Emisyonları: İnsan faaliyetleri sonucu artan sera gazı salınımları, iklim değişikliğini hızlandırarak Güney Avrupa'da daha yüksek sıcaklıklara neden olmaktadır.

Çot ağacı ifadesi, belgelerde doğrudan bir anlam taşımamaktadır. Ancak, "ağaç" genel olarak birçok fayda sağlar: 1. Sera gazı mücadelesi: Ağaçlar, karbondioksiti emerek sera gazlarının azalmasına katkıda bulunur. 2. Hava temizliği: Atmosferdeki kötü koku ve kirletici gazları emer, havadaki partikülleri filtreler. 3. Oksijen üretimi: Dünya'daki oksijen üretiminin önemli bir kısmını ağaçlar sağlar. 4. Erozyon önleme: Toprak erozyonunu azaltır ve toprağı bir arada tutar. 5. Şiddet azaltma: Yeşil alanlarda şiddet vakalarının daha az olduğu gözlemlenmiştir. 6. Ekonomik fırsatlar: Meyvesi ve kerestesi gibi çeşitli ekonomik getirileri vardır.

Hidroelektriğin çevreye etkileri hem olumlu hem de olumsuz yönler içerir: Olumlu Etkiler: 1. Yenilenebilir ve Temiz Enerji: Hidroelektrik, fosil yakıtlara kıyasla daha az sera gazı emisyonu üretir ve hava kirliliğine neden olmaz. 2. Su Kaynaklarının Kontrolü: Su kaynaklarının kontrol altında tutulması, su kullanımının optimize edilmesini sağlar. Olumsuz Etkiler: 1. Ekosistem Bozulması: Baraj ve rezervuarların inşası, yerel ekosistemleri bozabilir, balık göçü desenlerini ve sucul yaşam alanlarını etkileyebilir. 2. Su Kalitesi Sorunları: Su sıcaklığı ve kimyasındaki değişiklikler, akıntı aşağısındaki su kalitesini etkileyebilir. 3. Metan Emisyonları: Rezervuarlardaki çürüyen bitki materyali, metan gibi güçlü sera gazları üretebilir. 4. Sedimentasyon: Barajlar, besinlerin akışını azaltarak nehir ekosistemlerini etkileyen tortuyu tutabilir. 5. Yerinden Edilme: Büyük hidroelektrik projeleri, yerel toplulukların yerinden edilmesine ve arazi kullanımındaki değişikliklere yol açabilir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na göre karbon emisyonu hesaplaması, Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Tebliğ çerçevesinde yapılır. Hesaplama adımları şunlardır: 1. Kapsam Belirleme: Hangi sera gazlarının izleneceği ve emisyon kaynaklarının belirlenmesi. 2. Veri Toplama: Emisyon izleme planları ve hesaplama yöntemleri kullanılarak veri toplanması. 3. Ölçüm ve İzleme: Emisyonların sayaçlar, endüstriyel tesislerdeki emisyon izleme sistemleri veya matematiksel hesaplamalar yoluyla izlenmesi. 4. Analiz: Toplanan verilerin emisyon kaynaklarına göre sınıflandırılması ve analiz edilmesi. 5. Raporlama: Hesaplanan emisyonların, ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak raporlanması. Ayrıca, ISO 14065 ve 14064 standartlarına göre emisyonların doğrulanması, bağımsız denetimler ve sertifikasyon kuruluşları aracılığıyla gerçekleştirilir.

Türkiye'nin sera gazı azaltım politikası çeşitli stratejiler ve eylemler üzerine kuruludur: 1. Yenilenebilir Enerji Yatırımları: Güneş, rüzgar, hidroelektrik ve biyokütle gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artırılması. 2. Enerji Verimliliği: Enerji sektöründe verimlilik artırılarak enerji tüketiminin azaltılması. 3. Sanayi ve Tarım Politikaları: Sanayi süreçlerinde çevre dostu teknolojilerin kullanılması, sürdürülebilir tarım uygulamalarının benimsenmesi ve orman alanlarının korunması. 4. Ulaşım Politikaları: Toplu taşıma ve elektrikli araçların teşvik edilmesi, trafik yoğunluğunu azaltma ve akıllı şehir projeleri. 5. Uluslararası Taahhütler: Paris İklim Anlaşması'na uyum sağlanması ve 2053'te net sıfır emisyon hedefine ulaşılması için çalışmalar yapılması. Ayrıca, Türkiye'de sera gazı emisyonlarının izlenmesi ve raporlanması için İRD (İzleme, Raporlama ve Doğrulama) sistemi geliştirilmiştir.

CO2 gazından enerji elde etme yöntemleri şunlardır: 1. Biyogaz Üretimi: Bakterilerin gübreyi oksijensiz ortamda ayrıştırmasıyla ortaya çıkan metan gazı, ısı, sıcak su veya elektrik üretmek için kullanılır. 2. Yakma ve Gazlaştırma: Petrol, kükürt ve azot gibi maddelerin yakılması veya yüksek sıcaklıkta oksijen verilerek çeşitli gazların üretilmesi yoluyla enerji elde edilir. 3. Karbon Yakalama ve Depolama: Fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkan CO2'nin yakalanıp depolanması, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğinin yavaşlatılması için kullanılır.

Jeneratörler, çevreye çeşitli şekillerde zarar verebilir: 1. Hava Kirliliği: Fosil yakıtlarla çalışan jeneratörler, karbon monoksit, azot oksitler ve partiküler madde gibi zararlı gazları atmosfere salarak hava kirliliğine neden olur. 2. Gürültü Kirliliği: Jeneratörlerin çalışması sırasında oluşan yüksek ses seviyeleri, çevredeki insanlar ve canlılar üzerinde olumsuz etkilere yol açar. 3. Yakıt Tüketimi: Jeneratörler, fosil yakıtları yakarak sera gazı emisyonlarına katkıda bulunur ve bu da iklim değişikliğine neden olabilir. 4. Atık Üretimi: Yanlış kullanım veya bakım eksiklikleri sonucu yağ ve yakıt sızıntıları, toprak ve su kaynaklarının kirlenmesine yol açabilir.

Hava sıcaklığının bu kadar yüksek olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Isı Kubbesi: Atmosferdeki yüksek basınç birikmesi, altındaki havayı sıkıştırıp ısıtarak uzun süreli aşırı sıcaklara yol açar. 2. El Niño: Pasifik Okyanusu'ndaki sıcak suyun yayılması, ekstra sıcaklıklar yaratır. 3. Toz ve Kükürt: Sahra Çölü'nden esen toz ve nakliye yakıtlarından gelen kükürt aerosollerinin azalması, güneş ışınlarının yansımasını engelleyerek ısınmayı artırır. 4. İklim Değişikliği: Sanayi Devrimi'nden bu yana artan sera gazları, küresel sıcaklıkların yükselmesine neden olur.

Kutuplardaki buzulların erimesinin başlıca nedeni küresel ısınmadır. Diğer erime nedenleri arasında şunlar da yer alır: Buz kıran gemiler: Bu gemiler, buzları kırarak yansıma yüzeyini azaltır ve atmosferin daha fazla ısınmasına yol açar. Ormansızlaşma: Ağaçların kesilmesi, soğutma etkisini azaltır ve karbondioksitin oksijene dönüşmesini engelleyerek sera gazı birikimine neden olur. Siyah karbon: Endüstriyel ve doğal yangınlar sonucu ortaya çıkan partiküller, buzulların yüzeyine yerleşerek ısı emilimini artırır.