ProteinSentezi

Ribozomlar, bakteri ve arkelerin sitoplazmalarında bulunan ve protein sentezleyen yapılardır. Ribozomlar, %40 protein ve %60 ribonükleik asit (rRNA) içerir ve bakteri türlerine göre sayıları, büyüklükleri ve yoğunlukları değişir.

Protein sentezi, hücrelerde ribozomlarda gerçekleşir ve iki ana aşamadan oluşur: transkripsiyon ve translasyon. Transkripsiyon, DNA'daki genetik bilginin mRNA'ya aktarılması sürecidir ve ökaryot hücrelerde çekirdek, kloroplast ve mitokondride, prokaryot hücrelerde ise sitoplazmada gerçekleşir. Translasyon, mRNA üzerindeki kodların amino asit zincirlerine çevrildiği süreçtir ve ribozomlarda gerçekleşir. Genin kendini eşlemesi hakkında bilgi bulunamadı.

Antikodonun görevi, protein sentezi sırasında haberci RNA (mRNA) üzerindeki kodonla eşleşerek uygun amino asidin polipeptide eklenmesini sağlamaktır. Antikodon, transfer RNA (tRNA) molekülünün bir ucunda bulunan üç nükleotitten oluşan bir dizidir ve mRNA'daki kodona tamamlayıcıdır.

mRNA (mesajcı RNA) ve tRNA (taşıyıcı RNA) arasındaki bazı farklar: Görevleri: mRNA, DNA'daki genetik bilgiyi ribozoma taşır ve protein sentezi için kalıp görevi görür. tRNA, protein sentezinde kullanılacak amino asitleri sitoplazmadan ribozoma taşır. Yapıları: mRNA, tek zincir hâlinde bulunur ve çekirdekten sentezlenir. tRNA, çekirdekten tek zincir hâlinde sentezlenir, ancak sitoplazmada kendine özgü katlanmalar yaparak çift zincirli yonca yaprağına benzer bir yapı oluşturur. Kullanım Sıklığı: mRNA, bir proteine çok ihtiyaç duyulduğunda birkaç kez kullanılabilir. tRNA, küçük ve dayanıklı moleküller olup, tekrar tekrar kullanılabilir.

Ribozomun küçük ve büyük alt birimden oluşmasının nedeni, protein sentezini gerçekleştirmek için gerekli olan yapısal ve işlevsel farklılıkları sağlamaktır. Küçük alt birim (30S veya 40S), mRNA dizisinin kodunu çözer. Büyük alt birim (50S veya 60S), transfer RNA (tRNA) moleküllerinin yardımıyla amino asitlerin büyüyen bir protein zincirine birleştirilmesini katalize eder. Bu alt birimler, protein sentezi sırasında bir araya gelir; diğer zamanlarda ise birbirinden ayrı halde bulunurlar.

Nissl tanecikleri, nöronların sitoplazmasında bulunan, protein sentezinde görev alan granüllü endoplazmik retikulum gruplarıdır. Bu tanecikler, ismini Nissl metodunu icat eden Alman nöropatolog Franz Nissl'den alır. Nissl tanecikleri, nöronların soma ve dendrit kısımlarında bulunurken akson ve akson tepeciklerinde bulunmaz.

Antibakteriyellerin etki mekanizmaları genellikle şu şekillerde gerçekleşir: Hücre duvarı sentezinin engellenmesi. Protein sentezinin engellenmesi. Hücre zarına etki. Nükleik asit sentezinin ve fonksiyonunun engellenmesi. Antimetabolik etki. Antibakteriyeller, etki mekanizmalarına, kimyasal yapılarına veya aktivite spektrumlarına göre sınıflandırılır.

Endoplazmik retikulumun (ER) zarar görmesi, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir: Protein sentezi ve katlanması bozulur. Hücre içi kalsiyum dengesi bozulur. Otofaji süreci etkilenir. Hücre şişmesi ve diğer geri dönüşümlü hasarlar meydana gelir. ER stresinin, H. pylori enfeksiyonunun mide kanseri gelişimine katkısında da rol oynadığı düşünülmektedir. ER sağlığının korunması, genel sağlık için kritik öneme sahiptir; aşırı beslenme, yetersiz egzersiz ve stres, bu organelin sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Endoplazmik Retikulum (ER), hücre içinde madde taşınması, depolanması ve sentezinde önemli bir rol oynar. Granüllü (Rough) ER: Protein sentezi yapar ve sentezlenen proteinleri katlayarak işlemeye hazır hale getirir. Proteinlerin taşınmasını sağlar ve bu proteinleri Golgi aygıtına gönderir. Granülsüz (Smooth) ER: Lipid (yağ) sentezi yapar; yağ asitleri, fosfolipitler ve steroid hormonların sentezine katkıda bulunur. Kalsiyum depolanması ve düzenlenmesini sağlar, özellikle kas hücrelerinde kalsiyum iyonlarının salınımında görev yapar. Detoksifikasyon gerçekleştirir; karaciğer hücrelerinde zararlı maddelerin kimyasal olarak değiştirilmesini sağlar.

Endoplazmik retikulum (ER) ile granüllü (tanecikli) ER arasındaki temel fark, granüllü ER'nin yüzeyinde ribozom bulundurmasıdır. Granüllü ER'nin bazı özellikleri: Protein sentezi: Özellikle protein sentezi yapan hücrelerde iyi görülür. Görev: Proteinlerin ilk katlanma ve düzenleme işlemlerini gerçekleştirir, sentezlenen proteinleri golgi aygıtına iletir. Granülsüz (düz) ER'nin bazı özellikleri: Ribozom yokluğu: Ribozom içermez. Görev: Lipid ve karbonhidrat sentezinde görev yapar, detoksifikasyon gerçekleştirir. Her iki tip de hücre içinde madde taşınımı ve dağıtımında rol oynar.

Tüm canlılarda gerçekleşen sentezler: Protein sentezi. Glikojen sentezi. Fotosentez. Kemosentez. RNA sentezi. Ayrıca, tüm canlılarda ATP sentezi ve enzim sentezi de ortak özelliklerdir.

Poliribozomlar (polizomlar), aynı mRNA molekülüne bağlanmış birden fazla ribozomdan oluşan yapılardır. Bu yapılar, hücrenin aynı proteinin çok sayıda kopyasını kısa sürede sentezlemesini sağlar.

Poliadenilasyon, RNA moleküllerine bir poli(A) kuyruğu ekleyerek onların stabilitesini, taşınmasını ve translasyon verimliliğini etkilediği için önemlidir. Poliadenilasyonun önemli olduğu bazı durumlar: RNA'nın stabilitesi: Poli(A) kuyruğu, mRNA'yı eksonükleazlar tarafından bozulmaya karşı korur. Translasyon verimliliği: Bu süreç, hücre içinde doğru miktarda proteinin doğru zamanda ve yerde üretilmesini sağlar. Transkripsiyon sonlanması: Poliadenilasyon, transkripsiyonun sonlanmasını destekler. RNA'nın çekirdekten dışa aktarılması: mRNA'nın çekirdekten sitoplazmaya ihracını kolaylaştırır.

Evet, protein sentezi DNA'ya göre gerçekleşir. Protein sentezi, transkripsiyon ve translasyon olmak üzere iki aşamada DNA'daki genetik bilgiye göre gerçekleşir: Transkripsiyon. Translasyon.

Antikodon ve kodon, tRNA ve mRNA arasında eşleşir. Kodon, mRNA'da bulunan ve üç ribonükleotitten oluşan bir dizidir. Antikodon, tRNA üzerinde bulunan ve mRNA'daki kodona karşılık gelen üç bazlık nükleotid dizisidir. Eşleşme şu şekilde gerçekleşir: Bir mRNA kodonundaki ilk iki baz, tRNA'daki antikodon ile her zaman güçlü Watson-Crick baz eşleşmesi yapar. Antikodondaki ilk baz, kodondaki üçüncü bazın karşısındaki bazdır ve tRNA tarafından tanınan kodonların sayısını belirler. 3. pozisyondaki baz için kodon-antikodon arasında hidrojen bağının kurulmasında esneklik vardır ve baz eşleşmesi kuralına sıkıca uyma zorunluluğu yoktur. Örneğin, UUU üçlüsü bir kodon gibi davranarak, antikodonu AAA olan tRNAphe'yi bağlar.

Başlatma (start) kodonu: AUG. Bitiş (stop) kodonları: UAA, UAG, UGA. Ayrıca, UAG kodonu "amber", UGA "opal", UAA ise "okra" olarak adlandırılmıştır.

Retikulum organeli, hücrenin sağlıklı işleyişi için kritik öneme sahiptir ve birçok önemli görevi üstlenir. İşte bunlardan bazıları: Çekirdek zarı oluşumu: Retikulum, hücre çekirdeğinin zarını oluşturur. Protein taşıma ve sentezi: Ribozomlarla işbirliği yaparak protein sentezini kolaylaştırır ve bu proteinlerin hücre içinde taşınmasını sağlar. Enzim ve lipid iletimi: Sentezlenen yağ ve enzimlerin golgi cisimciğine iletilmesini sağlar. Hücre yapısına destek: Hücrenin şeklinin korunmasına ve iç yapısının sağlıklı çalışmasına katkıda bulunur. Lizozom üretimi: Lizozomların üretiminde rol oynar. Hücreyi koruma: Hücreyi dış etkenlere karşı korur. Retikulum organelinin düzgün çalışması, hücresel işlevlerin sürdürülmesi ve genel sağlık için hayati öneme sahiptir.

Protein sentezinde ribozom dışında görev alan bazı organeller şunlardır: Endoplazmik Retikulum (ER). Golgi Aygıtı. Lizozom. Peroksizom. Çekirdek. Ayrıca, protein sentezinde mRNA, tRNA, enzimler ve ATP gibi moleküller de görev alır.

Tilmikosin ve tularitromisinin etki mekanizmaları şu şekildedir: 1. Tilmikosin: Makrolit grubundan bir antibiyotik olup, protein sentezini inhibe ederek bakteriyostatik etki gösterir. 2. Tularitromisin: Bu ilaç hakkında spesifik bilgi bulunamamıştır. Ancak, makrolid antibiyotiklerin genel özellikleri göz önüne alındığında, tularitromisinin de benzer şekilde 50S ribozomal alt birime bağlanarak protein sentezini durdurduğu söylenebilir.

Enzimler, ribozomlarda DNA şifresine göre sentezlenir. Sentez süreci şu adımları içerir: 1. Protein Kısmının Üretimi: Enzimin protein kısmı, apoenzim olarak adlandırılır ve ribozomlarda üretilir. 2. Yardımcı Kısmın Eklenmesi: Sentez tamamlandıktan sonra, enzimin yardımcı kısmı (kofaktör veya koenzim) eklenir. Böylece, enzimler hem hücre içinde hem de hücre dışında etkili olabilecek şekilde üretilmiş olur.