Osmanlı

Ankara Savaşı'nın bazı sonuçları: Osmanlı Devleti'nde siyasi ve sosyal düzen bozuldu. Fetret Devri başladı. Anadolu'daki birlik yıkıldı. İstanbul'un fethi gecikti. Timur, İzmir'i Haçlılardan aldı. Osmanlı'nın batıya doğru genişlemesi durdu. Ticaret ve ekonomi olumsuz etkilendi. İnsan kaybı ve göçler yaşandı.

Osman Gazi, yaşının ilerlemesi ve "damla illeti" (gut hastalığı) nedeniyle 1326 yılında Bursa'da vefat etmiştir. Bazı tarihçiler, Osman Gazi'nin son yıllarında beylik idaresini oğlu Orhan Bey'e bıraktığını belirtmektedir. 15. yüzyıl Osmanlı tarihçilerinden Ruhi Çelebi, Osman Gazi'nin 1320 yılında öldüğünü bildirirken, Oruç Bey'in eserlerinde bu tarih 1327 olarak geçmektedir.

Malkara halkının kökeniyle ilgili çeşitli görüşler bulunmaktadır: Traklar: Malkara'nın, M.Ö. 5. yüzyılda Traklar tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. İranlılar: Bir söylentiye göre, Makedonya Kralı Büyük İskender, Trakya'daki Persleri uzaklaştırdıktan sonra Malkara'ya Sazan, Malgar ve Kumardar adlı komutanları bırakmıştır. Yörükler: Osmanlı döneminde, Anadolu'dan getirilen Yörükler Malkara ve civarına yerleştirilmiştir. Ahi Grupları: Ankara ve Çankırı dolaylarından getirilen bazı ahi grupları da Malkara'ya yerleştirilmiştir. Malkara'nın kesin olarak Osmanlı topraklarına katılma tarihi ise 1363'tür.

İlber Ortaylı'nın önerdiği bazı tarih kitapları: Savaş ve Barış - L. N. Tolstoy. İnce Memed I-IV - Yaşar Kemal. Çankaya - Falih Rıfkı Atay. Divan - Fuzuli. İslam Uygarlıkları Tarihi - Corci Zeydan. Osmanlı ve Avrupa - Halil İnalcık. Devlet-i Aliyye - Halil İnalcık. Osmanlı İmparatorluğu - Halil İnalcık. Bir Orta Doğu Tarihçisinin Notları - Bernard Lewis. Suyu Arayan Adam - Şevket Süreyya Aydemir. Ayrıca, İlber Ortaylı'nın kendi eserleri arasında da tarih kitapları bulunmaktadır, örneğin Osmanlı'yı Yeniden Keşfetmek ve İlber Ortaylı Seyahatnamesi. Ortaylı'nın önerdiği kitapların tam listesine speakeragency.com.tr ve onedio.com sitelerindeki yazıları inceleyerek ulaşabilirsiniz.

Osmanlı alfabesi 35 harften oluşur. Bu harfler şunlardır: a, b, c, ç, d, e, f, g, ğ, h, ı, i, j, k, l, m, n, o, ö, r, s, ş, t, u, ü, v, y, z; ığ, ŋ ve ℵ (yalnızca Türkçeye özgü harfler). Ayrıca, Osmanlı alfabesinde Arapçada olmayan ve Farsçadan alınan پ (pe), چ (çe) ve ژ (je) harfleri de bulunmaktadır.

Osmanlı Arşivi'nde üç ana malzeme türü bulunmaktadır: 1. Evraklar: Divan-ı Hümayun kayıtları; Sadaret, nezaret, yerel yönetim yazışmaları; Tebaanın devlet büyüklerine gönderdiği istek mektupları; Yabancı devletlerle yapılan görüşmeler; Padişah fermanları. 2. Defterler: Divan-ı Hümayun kararlarının kaydedildiği Mühimme Defterleri; Devletin asker sayısı, vergi gelirleri gibi istatistiklerinin kaydedildiği Tapu Tahrir Defterleri; 19. yüzyıldan sonra tutulmaya başlanan etnik, nüfus yapılarının kaydedildiği Nüfus Defterleri. 3. Haritalar, projeler ve fotoğraflar: Dönem haritaları; İnşa edilecek demiryolu, dinî bina, köprü gibi yapıların inşa planları.

Aziz Mahmud Hüdayi, Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim, III. Murad, III. Mehmed, I. Ahmed, I. Mustafa, II. Osman (Genç Osman) ve IV. Murad dönemlerinde yaşamıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde, üç kere hacca gittiği rivayet edilmektedir. III. Murad'a devletin idaresi hususunda halkın görüşlerini de dile getiren mektuplar yazarak öğütler vermiştir. IV. Murad'a saltanat kılıcını kuşatmıştır.

Islahat Fermanı'nın amacı, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküş döneminde devletin yıkılmaktan kurtarılması için, özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyarak toplumsal ve siyasi yapıyı güçlendirmektir. Ferman ile hedeflenen bazı amaçlar: Azınlık isyanlarını önlemek ve gayrimüslimleri devlete bağlamak. Avrupalı devletlerin iç işlere karışmasını engellemek. Osmanlı toplumu oluşturmak: Irk, dil, din ayrımı yapmaksızın tüm halkın eşit vatandaşlık haklarına sahip olmasını sağlamak.

Fatih Sultan Mehmet'in fetihlerinin sırasıyla bazıları şunlardır: İstanbul'un Fethi (1453). Semendire'nin Fethi (1459). Mora'nın Fethi (1460). Bosna'nın Fethi. Eflak Seferi (1462). Eğriboz'un Fethi (1470). Otranto Kalesi'nin Fethi (1480). Fatih Sultan Mehmet'in fetihleri sadece bu bölgelerle sınırlı kalmamış, Anadolu ve Rumeli'de birçok önemli noktayı da kuşatmıştır.

Levni, III. Ahmet (1703-1730) döneminde yaşamıştır. Levni, II. Mustafa zamanında sarayın başnakkaşlığına getirilmiş ve III. Ahmet döneminde bu görevini sürdürmüştür.

Bazı ünlü minyatür sanatçıları: Nakkaş Nigari: Osmanlı döneminde ünlü kişilerin minyatürlerini yapmış ve portrelerde başarılı olmuştur. Nakkaş Sinan Bey: 13. yüzyılda yaşamış, Fatih Sultan Mehmet tarafından İtalya'ya gönderilmiş ve Rönesans dönemi resim sanatının etkisinde kalmıştır. Nakkaş Osman: 16. yüzyılda Osmanlı Sarayı'nın başnakkaşıdır. Seyyid Lokman: Osmanlı'ya 30 yıl hizmet etmiş, Şehzade Mustafa'nın ölümünü tasvir eden minyatürleri ile tanınır. Nakkaş Nakşi: 16. yüzyıl sonları ve 17. yüzyıl başlarında eserler vermiş, perspektif kurallarına dikkat eden bir sanatçıdır. Levni: II. Mustafa ve III. Ahmet döneminde başnakkaşlık yapmış, insan kişilik özelliklerini resmetmesiyle bilinir. Abdullah Buhari: 18. yüzyılda yaşamış, gerçekçi anlayışa sahip olup tek figürlü çiçek çalışmalarıyla ünlüdür. Matrakçı Nasuh: II. Bayezit ve Kanuni dönemlerinde eserler vermiş, detaylı şehir manzaraları ve savaş sahneleri ile tanınır. Süheyl Ünver: Minyatür ve tezhip ustası, birçok öğrenci yetiştirmiş bir sanatçıdır.

Osmanlı İmparatorluğu'nda dünyayı gezmek için "seyyah" terimi kullanılırdı. Seyyah, gezip görmekten hoşlanan, farklı yerleri gezip gören insanlar için kullanılan bir kavramdır. Osmanlı'nın en ünlü seyyahlarından biri, 257 şehir ve birçok ülkeyi gezip gözlemlerini "Seyahatname" adlı eserinde aktaran Evliya Çelebi'dir.

Direniş Karatay, 2018 yapımı, Selahattin Sancaklı'nın yönettiği bir aksiyon, macera ve tarihî filmdir. Filmin konusu: Alaeddin Keykubat'ın zehirlenmesinin ardından tahta geçen Gıyaseddin Keyhüsrev'in zayıf yönetimi nedeniyle Anadolu Selçuklu Devleti'nin Moğollar tarafından işgal edilme tehlikesi. Emir Celaleddin Karatay'ın önderliğinde halkın Moğollara karşı verdiği direniş. Karatay'ın, Moğol tehdidi karşısında Konya'yı direnişe çağırması ve halkın hazırlığı. Film, Kösedağ Savaşı'nı ve son Selçuklu kahramanlarından Emir Celaleddin Karatay'ın bağımsızlık mücadelesini de ele almaktadır.

Tuval resimleri, 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda görülmeye başlanmıştır. Tuval üzerine resim yapmanın daha eski örnekleri ise Avrupa'da Rönesans dönemine kadar uzanmaktadır. Örneğin, ünlü ressam C. Bellini'nin 1480 yılında yaptığı Fatih Sultan Mehmet portresi, tuval üzerine yağlı boya ile yapılmıştır.

Kânûn-ı Esâsî (Kanuni Esasi), Osmanlı İmparatorluğu'nun 23 Aralık 1876'da ilan edilen ilk ve son anayasasıdır. Başlıca özellikleri: Meşrutiyetin ilanı: Padişahın tek başına değil, halkın seçtiği temsilcilerle birlikte ülkeyi yönetmesini sağlar. Temel hak ve özgürlükler: Kişi hürriyeti, mülkiyet hakkı, kanun önünde eşitlik gibi kavramları güvence altına alır. Güçler ayrılığı: Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden ayrılmasını öngörür. Seçim ve temsil sistemi: Halkın seçim hakkını tanır ve meclislerin 4 yılda bir seçilmesini düzenler. Yürütme yetkisi: Padişahın başında olduğu Vekiller Heyeti'ne verilmiştir. Kânûn-ı Esâsî, 1924 Anayasası'nın yürürlüğe girmesiyle yürürlükten kalkmıştır.

Plevne, Rus ve Rumen orduları tarafından fethedilmiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında gerçekleşen Plevne Savunması'nın dördüncü muharebesinde, Osmanlı ordusunun yiyecek ve cephanesinin tükenmesi ile birlikte kış mevsiminin gelmesiyle şiddetli soğukla karşı karşıya kalıp bitap düşmesi sonucu, Osman Paşa kenti Rus ve Rumen ordularına teslim etmiştir.

Umur Bey, Aydınoğulları Beyliği'nin ikinci ve en ünlü beyidir. Başlıca faaliyetleri: Korsanlık: Genç yaşta İzmir valiliğine atanarak korsanlık yapmış, Sakız Adası, Bozcaada, Eğriboz, Mora Yarımadası ve Rumeli sahillerine akınlar düzenlemiştir. Beylik Yönetimi: Babasının ölümünden sonra beyliğin başına geçmiş ve idaresi altında beylik en parlak dönemini yaşamıştır. Askeri Seferler: 1338'de Epir seferinde gemileri karadan yürüterek İnebahtı Körfezi'ne inmiş ve 1342'de 380 gemilik donanmasıyla Avrupa'ya asker çıkarmıştır. Ayrıca, Umur Bey, yazar, şair ve alimleri koruyan bir devlet adamı olarak da bilinir.

Sened-i İttifak, Osmanlı Sadrazamı Alemdar Mustafa Paşa tarafından, merkezî otoritenin taşrada etkisizleşmesi ve ayanların güç kazanması üzerine imzalanmıştır. Sened-i İttifak'ın imzalanmasının bazı nedenleri: Merkezî otoriteyi yeniden güçlendirmek. Devleti eski gücüne kavuşturmak. Ayanlar arasındaki çatışmaları bitirmek. Sened-i İttifak, Osmanlı padişahının iktidarını sınırlayan belgelerden biri olarak kabul edilir.

Şanlıurfa'ya "Urfa" denmesinin nedeni, şehrin eski adı olan "Edessa"nın zamanla halk arasında "Urfa"ya dönüşmüş olmasıdır. "Edessa" ismi, Yunanca "suyu bol" anlamına gelmektedir; çünkü şehir, içinden akan Karakoyun (Daysan) deresi ve kaynayan pınarlardan dolayı suyu bol bir şehirdi. Ayrıca, Osmanlı döneminde yazılı kaynaklarda yaygınlaşan "Ruha" kullanımı, şehrin Arapça adı olan "Ruhâ"dan gelmektedir. 1984 yılında, Kurtuluş Savaşı'ndaki kahramanlığından dolayı şehre "Şanlı" unvanı verilmiş ve adı "Şanlıurfa" olarak değiştirilmiştir.

Evet, Osmanoğlu soyu devam etmektedir. Osmanoğulları, yani Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerindeki padişahların torunları, günümüzde de yaşamaktadır. 2025 yılı itibarıyla hayatta olan bazı Osmanoğlu üyeleri şunlardır: Harun Osmanoğlu (II. Abdülhamid'in 3. kuşak torunu); Osman Selahaddin Osmanoğlu (V. Murad'ın 4. kuşak torunu); Ömer Abdülmecid Osmanoğlu (V. Mehmed Reşad'ın 3. kuşak torunu); Abdülhamid Kayıhan Osmanoğlu (II. Abdülhamid'in 4. kuşak torunu). Osmanoğlu ailesi, resmi olarak hanedanlık statüsü taşımamaktadır.