NobelÖdülü

Knut Hamsun, 1920 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "Growth of the Soil" (Toprağın Bereketi) adlı eseri nedeniyle almıştır. Hamsun'un Nobel Ödülü kazanmasında, "Sult" (Açlık) adlı kitabının da etkisi olmuştur. Ancak, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazileri desteklemesi, Hamsun'un itibar kaybetmesine ve savaş sonrası yargılanıp para cezasına çarptırılmasına neden olmuştur.

José Saramago'nun "Ölüm Bir Varmış Bir Yokmuş" kitabı, 1998 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü, ölüm temasını ele alış biçimi ve toplumsal eleştirileriyle kazanmıştır. Roman, ölümün ortadan kalktığı bir dünyada insanların durumunu sorgulayarak, kurumların ve sistemlerin ölüm olgusuyla olan ilişkisini hiciv dolu bir dille eleştirir.

John Nash, 1994 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü, oyun teorisi ve özellikle Nash Dengesi kavramı üzerindeki öncü çalışmaları nedeniyle almıştır. Nash Dengesi, stratejik karar alma süreçlerinde her oyuncunun diğer oyuncuların stratejilerini bilerek en iyi kararlarını verdikleri denge durumlarını tanımlar. Nash, bu ödülü John Harsanyi ve Reinhard Selten ile paylaşmıştır.

Martin Luther King Jr., 1964 yılında, şiddet içermeyen direniş yoluyla ırksal eşitsizlikle mücadele ettiği için Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür. King, özellikle ABD'deki siyahilerin sivil haklarını geliştirmek amacıyla Mahatma Gandhi'nin felsefesini benimseyerek sivil itaatsizlik eylemleri gerçekleştirmiştir.

Nobel ödülü alan iki Türk bilim insanı: 1. Aziz Sancar: 2015 Nobel Kimya Ödülü'nü, hücrelerin hasar gören DNA'ları nasıl onardığını ve bu onarım sırasında genetik bilginin nasıl korunduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde kazanmıştır. 2. Orhan Pamuk: 2006 Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "Kırmızı Saçlı Kadın" eseriyle almıştır.

Niels Bohr, 1922 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü, atomların yapıları ve yaydıkları radyasyon konusunda yaptığı çalışmalar ve elektronların enerji seviyelerinin ayrık olduğunu ve elektronların atom çekirdeği etrafında kararlı yörüngelerde döndüğünü, ancak bir enerji seviyesinden (veya yörüngeden) diğerine atlayabileceğini önerdiği Bohr atom modeli nedeniyle almıştır.

Aziz Sancar'ın en önemli eseri olarak, 2015 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen DNA onarım mekanizmaları konusundaki çalışmaları gösterilebilir. Sancar, bu çalışmalarında: Nükleotid kesip çıkarma onarım mekanizmasını aydınlatmıştır. Transkripsiyona bağlı DNA onarım mekanizmasını açıklamıştır. Protein-DNA bağlanmasında moleküler arabulucuyu keşfetmiştir. Kriptokrom ve biyolojik saat konusunda keşifler yapmıştır. Ayrıca, Sancar'ın "maxicell" yöntemi ve fotoliyaz enzimi ile ilgili keşifleri de bilim dünyasında önemli yer tutmaktadır.

1996 Nobel Barış Ödülü, Kara Mayınlarının Yasaklanması için Uluslararası Kampanya'ya (ICBL) verildi. Ödül, anti-personel mayınların yasaklanması ve temizlenmesi konusundaki çalışmalar nedeniyle İsviçre'deki ICBL'ye takdim edildi.

Gabriel García Márquez, 1982 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne, "roman ve öykülerinde fantastik ile gerçeki birleştirerek bir hayal gücü dünyası yaratması ve bir kıtanın yaşamını ve çatışmalarını yansıtması" nedeniyle layık görülmüştür. Márquez, eserlerinde gerçeklikle fantastik ve doğaüstü öğeleri bir araya getirmiş, Latin Amerika'nın geleneksel halk anlatı geleneğinden ve mitolojisinden esinlenmiştir.

Albert Camus, 1957 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "çağdaş insan vicdanının sorunlarını aydınlatan önemli edebi üretimi" nedeniyle almıştır. Camus, özellikle "Yabancı" ve "Sisifos Söyleni" gibi eserleriyle tanınsa da, ödül daha çok özgürlük ve insanlık durumu gibi temalar üzerindeki genel çalışmaları için verilmiştir.

Hermann Hesse, 1946 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "cesur ve etkili bir biçimde gelişen, klasik hümanizmin ideallerini ve yüksek bir sanat tarzını derinlemesine ortaya koyan eserleri" nedeniyle almıştır. Hesse'nin Nobel'e layık görülen bazı eserleri: Siddhartha; Bozkırkurdu; Demian; Çarklar Arasında; Boncuk Oyunu. Yazar, eserlerinde bireyin kendini bulma çabasını ve Doğu gizemciliğini işlemiştir.

Annie Ernaux, kişisel deneyimleri üzerinden toplumdaki sınıf atlama, evlilik, kadın özgürlüğü, cinsellik, kürtaj, hastalık, yaşlılık ve ölüm gibi meselelere odaklanan eserler veren bir yazardır. Öne çıkan özellikleri: Otobiyografik anlatım: Eserlerinde sıkça kendi yaşam deneyimlerini ve kişisel anılarını işler. Toplumsal bellek: Kişisel deneyimlerini toplumun kolektif belleğiyle harmanlayarak okurların zamanı daha geniş bir perspektiften anlamalarına olanak tanır. Cesur temalar: Genellikle edebiyatın dışında bırakılan konuları yalın ve doğrudan bir dille ele alır. Etik yaklaşım: Yazmayı toplumsal bir sorumluluk olarak görür ve gerçeği değiştirmeden, filtrelemeden ve güzelleştirmeden yazmaya çalışır. 2022 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülen Ernaux, bu ödülle bireysel başarının ötesinde, Fransız edebiyatında görünürlük mücadelesi yürüten kadın yazarların da sesini güçlendirmiştir.

Yüzyıllık Yalnızlık kitabının önemli olmasının bazı nedenleri: Büyülü gerçekçilik akımı: Kitap, bu akımın en önemli eserlerindendir. Başarı ve etki: 1967'de yayımlanmasından bu yana yaklaşık elli milyon adet satmıştır. Yansıttığı deneyimler: Eser, Latin Amerika'da ve kolonileştirilmiş topraklarda yaşayan insanların tarihi deneyimlerini yansıtır. Edebî değer: Berrak ve anlaşılır üslubu, mucizelerin sakince sunulması, olayların hızlı tempoda anlatılması ve mizah duygusu gibi özellikleriyle dikkat çeker. Yazım süreci: Yazar Gabriel García Márquez, kitabı iki yıldan kısa bir sürede yazmış, ancak bu sürecin öncesinde on beş-on altı yıl boyunca kitap hakkında düşünmüştür.

Toni Morrison, 1993 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü, "romanlarında hayal gücü ve şiirsel derinlikle Amerikan gerçekliğinin temel bir yönünü hayata geçirdiği" için almıştır. Morrison, özellikle "Sevilen" (Beloved) adlı romanıyla tanınmıştır. Yazarın eserleri, ABD'deki ırkçılığın ve bunun yıkıcı sonuçlarının ele alınmasıyla da dikkat çekmektedir.

Annie Ernaux, kişisel hafızanın köklerini, yabancılaşmalarını ve kolektif kısıtlamalarını cesaret ve objektif bir duyarlılıkla ortaya çıkardığı için 2022 Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülmüştür. Ernaux, eserlerinde genellikle otobiyografik bir anlatım kullanarak, bireysel deneyimlerin toplumsal, politik ve sosyolojik olaylarla nasıl iç içe geçtiğini ve toplumsal hafıza tarafından nasıl şekillendirildiğini ele almaktadır.

Marie Curie'nin hayatı kısaca şu şekilde özetlenebilir: Doğum ve Eğitim: 7 Kasım 1867'de Polonya'nın Varşova kentinde doğdu. Bilimsel Çalışmaları: Eşi Pierre Curie ve Henri Becquerel ile radyoaktivite üzerine çalıştı ve bu çalışmaları 1903'te Nobel Fizik Ödülü'nü kazandırdı. Akademik ve Mesleki Kariyeri: Paris Üniversitesi'nde ders veren ve profesör olan ilk kadın oldu. Ödüller ve Başarılar: Birçok madalya ve ödülün yanı sıra, Franklin Madalyası gibi prestijli ödüllere layık görüldü. Ölümü: 4 Temmuz 1934'te lösemi nedeniyle hayatını kaybetti.

Türkiye'nin Nobel ödülü alamamasının bazı nedenleri: Eğitim ve araştırma ortamının yetersizliği. Sistem ve altyapı eksikliği. Bilimsel çalışmaların yetersizliği. Ayrıca, 2019 yılında Türkiye, Nobel Edebiyat Ödülü'nün Srebrenitsa katliamını inkar eden Peter Handke'ye verilmesi nedeniyle ödül törenine katılmamıştır.

Aziz Sancar'ın beş başarısı şunlardır: 1. DNA Onarımı: Nükleotit kesim onarımı mekanizmalarını aydınlatması ve bu konudaki araştırmaları. 2. Fotoliyaz Enzimi: Fotoliyaz enzimini klonlaması ve bu enzimin DNA onarımındaki rolünü keşfetmesi. 3. Maxicell Tekniği: Geliştirdiği "maxicell tekniği". 4. Biyolojik Saat: Kriptokrom ve biyolojik saat konusunda yaptığı çalışmalar. 5. Nobel Kimya Ödülü: 2015 yılında Amerikalı Paul Modrich ve İsveçli Tomas Lindahl ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'nü kazanması.

Maddenin en son hali, 2023 yılında ABD ve Çin'den bilim insanlarının "kiral bose-sıvı hali" adını verdikleri yeni bir durumu keşfetmesiyle ortaya çıkmıştır. 2012 yılında ise Nobel ödüllü fizikçi Frank Wilczek, zaman kristalleri kavramını ortaya atmış, ancak bu yeni maddenin varlığı ilk kez 2016 ve 2017 yıllarında yapılan deneylerle kanıtlanmıştır. Dolayısıyla, maddenin en son keşfedilen hali olarak "kiral bose-sıvı hali" kabul edilebilir.

Daniel Kahneman'ın en iyi kitabının hangisi olduğuna dair kesin bir yanıt vermek zordur, çünkü farklı kaynaklar onun farklı eserlerini öne çıkarmaktadır. Bazı kaynaklar, Kahneman'ın en iyi kitapları arasında şunları göstermektedir: Thinking, Fast and Slow (Hızlı ve Yavaş Düşünme). Noise (Gürültü). Sources of Power (Güç Kaynakları). Diğer kaynaklar ise Kahneman'ın şu kitaplarını öne çıkarmaktadır: Misbehaving (Yanlış Davranmak). Scarcity (Kıtlık). En iyi kitabın seçimi, kişisel ilgi alanlarına ve okuma amaçlarına bağlı olarak değişebilir.