Ney

Ney'de en zor taksim türü, fihrist taksim olarak kabul edilir.

Ney üflerken kapatılması gereken delikler, kullanılan neyin türüne ve üfleme pozisyonuna göre değişiklik gösterebilir: Sağ üfleme pozisyonu: Sol el işaret parmağı dördüncü deliği, orta parmak beşinci deliği ve yüzük parmağı altıncı deliği kapatır. Sol üfleme pozisyonu: Sağ el işaret parmağı dördüncü deliği, orta parmak beşinci deliği ve yüzük parmağı altıncı deliği kapatır. Neyin üzerinde, altısı üstte biri altta olmak üzere toplam yedi delik bulunur ve bu delikler açkı ile delinerek elde edilir.

Toplamda 13 çeşit ney vardır. Başlıca ney çeşitleri: Bolahenk nısfiye. Mansur ney. Kız ney. Süpürde ney. Yıldız ney. Davud ney. Irak ney. Acem aşiran ney. Ney çeşitleri ayrıca akortlarına göre şu şekilde sınıflandırılabilir: Ana neyler. Mâbeyn neyler. Nısfiye neyler. Mâbeyn nısfiye neyler.

Ney ile çeşitli makamlarda müzik dinlenebilir. Ney ile çalınabilecek bazı makamlar: Hicaz; Segah; Rast; Kürdilihicazkar; Uşşak. Ayrıca, Saba ve Hüseyni gibi makamlar da ney ile icra edilebilir. Ney, tasavvuf müziği, halk müziği, klasik Türk müziği ve modern Türk sanat müziği gibi farklı müzik türlerinde kullanılabilir.

Neydeki delikler, çalınacak notaları temsil eder. Neydeki deliklerin tasavvuf düşüncesinde farklı anlamları da vardır: Yedi delik, insan vücudundaki deliklere benzetilir. Dokuz boğum, insanın ana rahminde geçirdiği dokuz ayla ilişkilendirilir. Ayrıca, neydeki deliklerin yerinin ve boyutunun değişmesi, çalan kişinin tarzına göre değişen tonal özellikler yaratabilir.

Ney sesi, insan sesine benzerliği ile bilinir. Ney'in sesi, aynı zamanda doğada derin ve büyülü olarak da tanımlanır. Ney'in sesi, perdesiz bir çalgı olması nedeniyle farklı tonlar elde etmeye imkan tanır.

Neyzen Niyazi Sayın'ın "Nişâburek Taksim" adlı eseri 3 dakika 4 saniye sürmektedir.

Ney taksimleri dört ana çeşitte sınıflandırılabilir: 1. Baş Taksim/Giriş Taksimi: Musiki repertuarının icrasına başlamadan önce yapılan başlangıç taksimidir. 2. Ara Taksim: Aynı makamda olan eserler arasında icra edilen taksimdir. 3. Geçiş Taksimi: Bir makamla başlayıp başka bir makamda karar veren taksimdir. 4. Müşterek Taksim: İki veya daha fazla sazendenin aynı makamda karşılıklı olarak yaptıkları ortak taksimdir.

Ney'in huzur veren sesi uşşak makamında icra edildiğinde sakinleştirici etkiye sahiptir.

Neyde Nihavend makamı yapmak için aşağıdaki adımlar takip edilir: 1. Durak ve Güçlü Perdesi: Nihavend makamının durağı Rast perdesi, güçlüsü ise Neva perdesidir. 2. Dizi: Bûselik makamı dizisinin Rast perdesine göçürülmesiyle elde edilir. 3. Donanım: Donanımda Si ve Mi için küçük mücennep bemolleri yazılır. 4. Seyir: Makamın seyri genellikle inici-çıkıcıdır. 5. Genişleme: Dizi hem alt hem de üst taraftan genişleme yapar; alt taraftan Hicaz Dörtlüsü, üst taraftan ise Bûselik Beşlisi şeklinde.

Ney çalmak için alınması gereken ney, aşağıdaki faktörlere dikkat edilerek seçilmelidir: 1. Malzeme: En iyi ses kalitesini sunan kamış neyler tercih edilmelidir. 2. Boyut: Başlangıç seviyesindeyseniz, "si bemol" (Bb) sesine ayarlanan neyler önerilir. 3. Ses Kalitesi: Size en uygun sesi veren neyi bulmak için farklı neyleri deneyebilirsiniz. 4. Ustalık Seviyesi: Kendi yetenek ve ustalık seviyenize uygun bir ney seçmelisiniz. 5. Marka ve Üretici: Güvenilir bir marka ve üretici seçmek, kaliteli ve uzun ömürlü bir ney satın almanızı sağlar. Ayrıca, plastik veya kompozit malzemeden yapılan neyler de yeni başlayanlar için uygun olabilir.

Ney'de "e" sesi çıkarmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekmektedir: 1. Neyi doğru açıyla üflemek: Dudağınızı neyin başparesine 20 derecelik bir açıyla yanaştırarak üflemeye başlayın. 2. Üfleme tekniği: Orta hafiflikte, bir nevi ıslık çalar gibi üfleyin. 3. Dudak pozisyonu: Hangi tarafı rahat geliyorsa, dudağınızın o tarafını kullanın. Eğer ilk denemelerde ses çıkmazsa, açıyı değiştirerek veya dudağınızı başpareye biraz daha bastırarak tekrar deneyin.

Neyzen ve neyza kelimeleri aynı anlama gelir; neyzen, ney çalan kimse anlamına gelir.

Ney kursu yaş sınırı genellikle 5 yaş ve üzeri herkes için uygundur.

Ney çalmak için çeşitli makamlar bulunmaktadır, bunlar arasında en sık kullanılanlar şunlardır: 1. Segâh Makamı: Ney müziğinde sıkça kullanılan ve temel makamlardan biridir. 2. Kürdî'li Hicazkâr Makamı: Zor makamlardan biri olup, özellikle Mi bemol ve La bemol perdelerinde dikkat gerektirir. 3. Acemaşiran Makamı: İnici bir makama sahip olup, Buselik dizisine geçkiler yapar. Ney çalmaya başlamadan önce, temel nota bilgisi ve çalma teknikleri öğrenmek önemlidir.

Hint müziğinde kullanılan kamıştan yapılan üflemeli çalgıya "ney" denir.

HerDem Ney Atölyesi, Musa Derin'e aittir.