Nabız

Kan pH'ının azalması (asidoz), nabzın artmasına neden olabilir. Bu durum, vücudun yüksek miktarda asit üretimi veya asitli maddelerin tüketilmesi gibi nedenlerle ortaya çıkabilir.

Pulseoksimetre ile iki ana parametre ölçülür: 1. Kandaki oksijen doygunluk seviyesi (SpO2): Bu, kandaki oksijen miktarını yüzde olarak gösterir. 2. Nabız hızı: Dakikadaki kalp atış sayısını göstererek kalp sağlığını takip etmeye yardımcı olur.

Entübe hastanın nabzı, istirahat halinde 60 ila 100 atım/dakika arasında olmalıdır. Nabız değerleri, hastanın genel sağlık durumu, yaşı, cinsiyeti ve kullandığı ilaçlar gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, kesin bir değerlendirme için bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Nabız düşüklüğü (bradikardi), çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir. Bu hastalıklar arasında: 1. Hipotiroidi: Tiroid hormonlarının yetersiz salgılanması, metabolizma hızını yavaşlatarak kalp hızını da etkiler. 2. Uyku apnesi: Nefes durmaları, oksijen seviyesini düşürerek vagus sinirini uyarır ve kalp hızını yavaşlatabilir. 3. Kalp krizi ve kalp yetmezliği: Kalp dokusunun zarar görmesi veya kalbin yeterince kan pompalayamaması bradikardiye yol açabilir. 4. İlaçların yan etkileri: Özellikle beta blokerler ve kalsiyum kanal blokerleri gibi tansiyon ilaçları kalp hızını yavaşlatabilir. 5. Doğuştan gelen kalp kusurları: Kalbin iletim sistemindeki yapısal bozukluklar ritmi etkileyebilir. Nabız düşüklüğü belirtileri fark edildiğinde bir doktora başvurulması önerilir.

Yüksek tansiyon ve yüksek nabız çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: Yüksek Tansiyon Nedenleri: 1. Genetik Yatkınlık: Ailede yüksek tansiyon öyküsü olması. 2. Tuz Tüketimi: Günlük tuz tüketiminin fazla olması. 3. Böbrek Hastalıkları: Böbreğe gelen damarlarda daralma veya plakalaşma. 4. Diyabet: Damar duvarında yapısal değişikliklere ve sertleşmeye yol açar. 5. Uyku Apnesi: Kan basıncını artırır. 6. Stres: Stres anında tansiyon geçici olarak yükselebilir. 7. Sigara ve Alkol Kullanımı: Damarların kalınlaşmasına ve kireçlenmesine neden olur. Yüksek Nabız Nedenleri: 1. Fiziksel Aktivite: Egzersiz sırasında kalp daha fazla oksijen pompalamak zorunda kalır. 2. Kafein ve Nikotin: Sinir sistemini uyararak kalp atış hızını artırır. 3. Sağlıksız Beslenme: Aşırı yağlı ve karbonhidrattan zengin beslenme. 4. Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliği, tiroid problemleri gibi durumlar.

Sporcular, düzenli egzersiz ve kardiyovasküler antrenmanlar sayesinde kalp kaslarını güçlendirdikleri için düşük nabızla çalışabilirler. Düşük nabız (bradikardi), sporcunun kalbinin her atışta daha fazla kan pompalayabilmesi anlamına gelir. Ancak, düşük nabız her zaman normal olmayabilir ve bazı durumlarda sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Eğer düşük nabız beraberinde halsizlik, baş dönmesi gibi belirtiler de varsa, bir doktora başvurulması önerilir.

Nabızdaki oynama, yani nabız yüksekliği veya düşüklüğü, çeşitli hastalıkların belirtisi olabilir. Yüksek nabız aşağıdaki hastalıkların habercisi olabilir: Kalp yetmezliği; Tiroit hastalıkları; Guatr; Ateşli hastalıklar ve enfeksiyonlar; Anemi (kansızlık). Düşük nabız (bradikardi) ise şu durumların belirtisi olabilir: Beyin kanaması; Timör varlığı; Genetik kalp hastalıkları; Hormonal bozukluklar. Nabızdaki oynamaların kesin teşhisi ve tedavisi için bir doktora başvurulması önerilir.

Apikal ve radial nabız farkı, nabız ölçümünün yapıldığı yer ve kullanılan yönteme bağlıdır. Apikal nabız, kalbin sol ventrikülü üzerinde, steteskop aracılığıyla göğüs üzerinden ölçülen nabızdır. Radial nabız ise, sol el bileğindeki başparmağa yakın taraftaki radial artere, sağ el işaret ve orta parmak ile baskı uygulanarak alınan nabızdır.

Yaşa göre nabız hesaplaması şu şekildedir: - Yetişkinlerde (15 yaş ve üstü) normal nabız aralığı 60-100 atım/dakika arasındadır. - Çocuklarda (6-15 yaş) bu değer 70-100 atım/dakika olarak kabul edilir. - Bebeklerde ise yenidoğan döneminde 100-160 atım/dakika, 1-11 ay arasında 80-150 atım/dakika ve 1-2 yaş arasında 80-130 atım/dakika olması beklenir. Nabız ölçümü için en uygun yerler bilek ve boyun atardamarlarıdır.

Braun oksimetreler, kandaki oksijen seviyesini ve nabız oranını doğru bir şekilde ölçer. Ancak, her tıbbi cihazda olduğu gibi, Braun oksimetrelerin de yanlış ölçüm yapma olasılığı vardır. Doğru sonuçlar almak için cihazın kullanım kılavuzuna uyulması ve düzenli bakımının yapılması önemlidir.

Soluk alıp verme ve nabız, egzersiz dışında birkaç durumda daha artabilir: 1. Vücut ısısının yükselmesi: Ateşli hastalıklarda vücut ısısı artar ve buna bağlı olarak nabız hızlanır. 2. Ağrı, endişe, korku ve kaygı: Sempatik uyarı nedeniyle nabız hızlanır. 3. Kan kaybı: Nabız, kan kaybı sırasında artış gösterir. 4. Bazı ilaçların yan etkileri: Alınan bazı ilaçların yan etkileri nabız sayısını artırabilir. 5. Aşırı kilo: Aşırı kilolu kişilerde kalp, daha fazla efor sarf ettiği için nabız yükselmeye eğilimlidir.

Kalbin 140 atması, dinlenme halinde normal kabul edilmez ve bu durum taşikardi olarak adlandırılır. Sağlıklı yetişkinlerde dinlenme esnasında kalp atış hızı dakikada ortalama 60-100 aralığında olmalıdır. Bu tür bir durumla karşılaşıldığında bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Yaşa göre nabız değerleri kadınlarda şu şekildedir: - 18 yaş ve 25 yaş arası: Kalp atım hızı 74-78 atım arası olmalıdır. - 26 yaş ve 35 yaş arası: Kalp atım hızı 73-76 atım arası olmalıdır. - 36 yaş ve 45 yaş arası: Kalp atım hızı 74-78 atım arası olmalıdır. - 46 yaş ve 55 yaş arası: Kalp atım hızı 74-77 atım arası olmalıdır. - 56 yaş ve 65 yaş arası: Kalp atım hızı 74-77 atım arası olmalıdır. - 65 yaş üstü: Kalp atım hızı 73-76 atım arası olmalıdır. Bu değerler dinlenme anında geçerlidir ve yaşla birlikte değişiklik gösterebilir. Kesin sonuçlar için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Apikal nabız, nabız ölçümünün kalbin apexsinden (tepe noktası) alınması anlamına gelir. Bu ölçüm, periferden (dışardan) nabız almanın güçleştiği veya mümkün olmadığı durumlarda tercih edilir.

55 yaşındaki bir kadın için normal dinlenme nabız aralığı dakikada 60-100 atımdır. Ancak, nabız değerleri yaşa, cinsiyete ve genel sağlık durumuna göre değişebilir. Kesin bir değerlendirme için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

80 yaş üstü bireylerde ideal nabız aralığı dakikada 60-100 atış arasında olmalıdır.

Periferik nabız ve santral nabız terimleri, nabız ölçümünün farklı bölgelerini ifade eder. Periferik nabız, cildin üst kısmına yakından geçen ve altında kemiklerin bulunduğu damarlardan alınan nabızdır. Santral nabız ise, stetoskop kullanılarak kalbin apeksinden (tepe noktası) alınan nabızdır.

Spor yapan birinin nabız sayısının artmasının nedeni, vücudun egzersize verdiği fizyolojik bir tepkidir. Egzersiz sırasında kasların daha fazla oksijene ihtiyacı olur ve kalp, bu talebi karşılamak için daha hızlı atar.

Kapalı nabız ifadesi, tıbbi literatürde doğrudan kullanılmayan bir terimdir. Ancak "nabız" kavramı, kalbin her atışında pompaladığı kanın damarlar üzerinde oluşturduğu basınç olarak tanımlanır. Normal nabız değerleri yetişkinlerde dinlenme halinde dakikada 60-100 atış arasında olmalıdır.

Nabız, çeşitli nedenlerle arada düşebilir ve yükselebilir. Nabzın düşmesine (bradikardi) neden olabilecek faktörler: - Fiziksel kondisyon: Sporcuların kalpleri daha güçlü olduğu için dinlenme nabızları düşüktür. - Yaşlanma: Yaş ilerledikçe kalbin çalışma hızı doğal olarak yavaşlayabilir. - Tıbbi durumlar: Kalp bloğu, tiroid yetmezliği veya elektrolit dengesizlikleri gibi durumlar nabzın düşmesine yol açabilir. - İlaç kullanımı: Beta blokerler gibi bazı ilaçlar kalp atış hızını yavaşlatabilir. Nabzın yükselmesine (taşikardi) neden olabilecek faktörler: - Fiziksel aktivite: Egzersiz sırasında kalp, vücuda daha fazla oksijen pompalamak için daha hızlı atar. - Stres ve anksiyete: Stres hormonları olan adrenalin ve kortizol, nabız hızını artırır. - Ateş: Vücut ısısındaki artış, metabolizmayı hızlandırır ve bu da nabız hızını yükseltebilir. - Kafein ve nikotin tüketimi: Bu maddeler sinir sistemini uyarır ve kalp atış hızını artırır. - Sağlık problemleri: Anemi, tiroid fonksiyon bozuklukları veya enfeksiyonlar gibi durumlar nabzı yükseltebilir.