Motifler

Hakkari'nin en meşhur kilimleri arasında şunlar bulunmaktadır: 1. Halit Bey Kilimi: Adını bir gelinin kayınbabasından alan, akrep motifli ve yeşil, kırmızı, beyaz renkli kilim. 2. Gülçin Kilimi: Yeni gelin olan bir genç kızın dokurken kaynanasından azar işitmesi hikayesine dayanan, kurtağzı motifli ve renkli kilim. 3. Lüleper Kilimi: Yüksekova ilçesine ait, genç kızların çeyiz kilimi olarak kabul edilen, kırmızı, beyaz, yeşil ve kahverengi renkli kilim. 4. Şehvani Kilimi: Küpe ve yıldız motifleriyle dikkat çeken, sarı, kırmızı, yeşil ve beyaz renkli kilim.

5 motifli bir çanta için yaklaşık 300-400 gram kağıt ip kullanılması gerekmektedir.

İç içe geçen insan figürleri, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir: 1. Geleneksel Türk motiflerinde insan figürleri, aile özlemini ve sevgiliye duyulan sevgiyi simgeler. 2. Kahve falında insan figürleri, çevresindeki insanların duygularını ve düşüncelerini yansıtır; kucaklaşan figürler barışa veya sevgi dolu bir ilişkiye işaret edebilir. 3. Sanat ve sembolizmde, Leonardo da Vinci'nin "Vitruvius İnsanı" çizimi, insan bedeninin oranlarını ve evrensel uyumu temsil eder; çember ve kare içinde yer alan figür, mükemmellik ve dengeyi simgeler.

Tam Altın'ın arkasında Atatürk resmi bulunmamasının nedeni, bu altın türünün tasarımında farklı motiflerin kullanılmış olmasıdır. Tam Altın'ın arkasında, yıldızlarla çevrili ve kenarlarına nakış işlenmiş bir süsleme bulunmaktadır.

Kilimlerde akrep ve yılan motifleri, kötü ruhlardan ve nazardan korunma amacıyla işlenmektedir.

Osmanlı sanatında kullanılan motifler çeşitli kaynaklardan esinlenmiştir: 1. Bitki Motifleri: Hatâyî, penç, goncagül gibi motifler, bitki kökenli olup, çiçeklerin kuşbakışı veya dikine kesitlerinin üsluplaştırılmasıyla oluşturulmuştur. 2. Hayvan Motifleri: Ejder, simurg, ki’lin gibi hayali hayvan motifleri ile aslan, pars, tavşan, geyik gibi tabiat kaynaklı hayvan motifleri kullanılmıştır. 3. Sembolik Motifler: Çintamâni motifi gibi sembolik motifler, güç, kuvvet ve saltanat sembolü olarak kabul edilmiştir. 4. Orta Asya ve Yakın Doğu Etkileri: Uygur, Hun ve Çin sanatı ile İran Selçukluları, Timurlar, Akkoyunlu ve Karakoyunlu Türkmenleri gibi kaynaklardan etkilenilmiştir. 5. Yöresel Etkiler: İklimler, doğa örtüleri ve yöresel unsurlar da motiflerin oluşumunda rol oynamıştır.

İğne oyasıyla en kolay yapılan şeyler arasında geometrik motifler ve çiçek motifleri bulunmaktadır. Kolay iğne oyası modelleri için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. İplik ve kumaş hazırlığı: İğne, iplik ve uygun bir kumaş temin edilir. 2. Desen oluşturma: Kumaş üzerine yapılacak deseni işaretlemek, çalışmanın düzenli olmasını sağlar. 3. Başlangıç: İplik iğneye geçirilir, düğüm atılır ve başlangıç noktasında sağlamlaştırılır. 4. Motif oluşturma: İğne hareketleri dikkatli bir şekilde ayarlanarak istenilen motifler oluşturulur.

Anadolu kilimlerinde en çok kullanılan motifler şunlardır: 1. Elibelinde: Doğurganlık ve anneliği simgeleyen, dişil bir motiftir. 2. Bereket: Üzüm, incir, nar, karpuz gibi meyve ve hayvan motifleri ile bolluğu ve mutluluğu temsil eder. 3. Koçboynuzu: Kahramanlık ve gücü sembolize eden, eril bir motiftir. 4. Hayat Ağacı: Evrenin üç bölümünü birbirine bağlayan, sürekli gelişimi ve değişimi yansıtan bir motiftir. 5. Nazarlık ve Muska: Kötülükten korunma amacıyla kullanılan motiflerdir. Ayrıca, geometrik, bitkisel ve sembolik motifler de kilimlerde sıkça yer alır.

Selçuklu motifleri, kare, dikdörtgen, üçgen, daire ve yıldızlar gibi çeşitli geometrik şekillerden oluşur.

Bayat dokumaları çeşitli motiflerden oluşur ve bu motifler genellikle Türk kültürünün ve geleneklerinin yansımasıdır. Bazı Bayat dokumalarında kullanılan motifler ve anlamları: Avşar Güzeli: Osmanlı özelliklerini taşır, kurt ağzı, su yolu ve göz motifleri kullanılır. Saç Bağlı: Selçuklu özelliklerini taşır, kraliçe tacı, ayak ve saç bağı motifleri bulunur. Bindallı: Yeni evlenecek genç kız ve erkeğin ailelerini simgeleyen dörtgen ve altıgen figürlerden oluşur. Hayat Ağacı: Çınar ağacından esinlenilmiş olup, Türk milletinin özgürlüğünü ve birliğini temsil eder. Başaklı: Tarıma ve toprağa verilen değeri yansıtır, evlilik hayatında karşılıklı kopmadan sürmeyi simgeler. Otağ: Türk milletinin yerleşik hayata geçişini ve hanımın önemini vurgular. Parmaklı: Göç yollarını ve Türk boylarının geleceğini anlatır, esareti kabul etmemeyi simgeler. Asarcık: Bayat Boyunun Selçuklu döneminde yerleşimini ve çevre güvenliğini temsil eder.

Osmanlı duvar kağıdı genellikle sade ve gölgeli motiflerle süslenir. Ayrıca, Osmanlı arması temalı duvar kağıtları da tercih edilebilir. Uygulama önerileri: 1. Ölçü alımı: Duvarın genişlik ve yükseklik ölçülerini dikkatlice alın ve 3-5 cm hata payı bırakın. 2. Malzeme seçimi: Vinil, non-woven veya tekstil gibi farklı duvar kağıdı türleri arasından seçim yapabilirsiniz. 3. Temizlik: Nemli bezle silinmeye uygun duvar kağıtları tercih edin.

Hereke halısı desenleri genellikle şu unsurları içerir: 1. Geometrik ve köşeli desenler. 2. Büyük motifler ve mihrap kompozisyonları. 3. Bitkisel motifler: Lale, karanfil, gül, zambak, sümbül gibi çiçekler, ağaç ve yaprak motifleri. 4. Hayvansal motifler: Kartal, tavus kuşu, güvercin, ejder, yılan gibi figürler. 5. Sembolik motifler: Kandil, kemer, yazı gibi unsurlar. Ayrıca, kristal, karpuzlu, badegül ve kır çiçeği gibi özel desenler de Hereke halılarında sıkça kullanılır.

Destanlarda üç ana motif şunlardır: 1. Bozkurt (Gök Börü) Motifi: Türk'ün hayat ve savaş gücünün sembolüdür. 2. Işık (Kutsal Işık) Motifi: Hayat verici bir özelliğe sahip, semavî-dinî bir motiftir. 3. Ok-Yay Motifi: Alp'in kişiliğini değerlendiren birer vasıtadır.

Selçuklu döneminde en çok kullanılan motiflerden biri "münhanî" motifidir. Diğer yaygın motifler arasında "sarmaşık" ve "çift başlı kartal" yer alır.

Geleneksel Türk motifli bayrak, Türk tarihi boyunca farklı dönemlerde kullanılan ve Türk milletinin değerlerini yansıtan bayrakları ifade eder. Bu bayraklarda sıkça kullanılan motifler arasında ay yıldız ve kırmızı zemin bulunur. Bazı örnekler: - Selçuklu dönemi bayrağı: Genellikle kırmızı zemin üzerine altın sarısı renkli yazılar içerirdi. - Osmanlı İmparatorluğu bayrağı: Kırmızı zemin üzerinde beyaz hilal ve altı köşeli yıldız yer alırdı. - Günümüz Türk bayrağı: Beyaz zemin üzerinde kırmızı renkli hilal ve beş köşeli yıldız motiflerini içerir.

Durum bezeme sanatı, bir nesnenin veya yüzeyin daha güzel görünmesi için üzerine yapılan süslemelerdir. Bezeme sanatının temel öğeleri motif, desen ve çizgilerdir. Bezeme türleri ise şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Bitkisel motifler: Çiçek, yaprak, tohum, dal ve meyveler. 2. Figüratif motifler: İnsan, hayvan, eşya. 3. Geometrik motifler: Üçgen, kare, daire, beşgen, altıgen vb.. 4. Sembolik motifler: Güneş, ay, yıldız gibi kozmik semboller.

Çarpana deseninde kullanılan motifler şunlardır: 1. Kemgöz ve Nazarla İlgili Motifler: Göz motifi, kötü bakışı dörde bölerek etkisini azaltmak için kullanılır. 2. Evlenme ve Ölüm ile İlgili Motifler: Küpe, Anadolu’da nişanlılık simgesi olarak kullanılır. 3. Bereket ile İlgili Motifler: Koçboynuzu ve eli belinde motifleri, bereket, uğur, saadet, kısmet ve mutluluk sembolü olarak kullanılır. 4. Yüzey Doldurma Amacına Yönelik Motifler: Sığırsidiği, dişeme, ok ucu, destere ağzı gibi motifler, dokumaların başlangıç veya motif değişimleri sırasında yüzeyi doldurmak için kullanılır.

Selçuklu çinilerindeki kuş figürleri özgürlüğü, ruhun uçuşunu ve cenneti temsil etmektedir. Ayrıca, kuş motifleri kuvvet, kudret, asalet ve uğuru da sembolize etmiştir.

Tığ işi bebek battaniyeleri çeşitli motiflerden yapılabilir, bunlar arasında: Çiçekler; Yıldızlar; Daireler; Kuzu ve ayıcık gibi sevimli motifler. Ayrıca, kare motifler kullanılarak da bebek battaniyeleri örülebilir.

Midyat telkarisinde kullanılan motifler arasında bitki motifleri (papatya, gül, yaprak), hayvan motifleri (güvercin, kelebek, Şahmeran) ve geometrik motifler (daire, üçgen, kare, baklava dilimi, yıldız) bulunmaktadır. Ayrıca, telkarideki vav şeklindeki dolgular nedeniyle bu sanata "vav işi" de denilmektedir.