Mitoz

Mitotik evrede DNA ve kromozom miktarının değişimi şu şekilde özetlenebilir: 1. İnterfaz evresi: DNA eşlenir ve kromozom sayısı iki katına çıkar. 2. Profaz evresi: Kromatinler kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur. 3. Metafaz evresi: Kromozomlar hücrenin ortasında dizilir ve tek tek sayılabilir hale gelir. 4. Anafaz evresi: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve kromozom olarak adlandırılır. 5. Telofaz evresi: Kromozomlar kutuplara çekilir ve kromatin ağına dönüşür. Bu evrelerin sonunda, bir hücreden aynı kalıtsal özelliğe sahip iki yavru hücre oluşur.

Sentriyol eşlenmesi, interfaz evresinin G2 fazında gerçekleşir.

Anafaz evresinde homolog kromatitler ayrılmaz, aksine kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir.

Mayoz ve mitoz bölünmeler farklı sayılarda gerçekleşir: - Mitoz bölünme, bir kez DNA eşlenmesi ve bir kez çekirdek ve sitoplazma bölünmesi ile tek aşamada gerçekleşir. - Mayoz bölünme ise iki aşamada gerçekleşir: Mayoz I ve Mayoz II.

Mitozda DNA miktarının yarıya düşmesinin nedeni, anafaz evresinde kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır.

İğ iplik, tıpta mitoz bölünme sırasında oluşan iğ biçimindeki uzantı anlamına gelir.

Mitoz ve mayoz bölünme, 10. sınıf performans ödevi olarak şu şekilde açıklanabilir: Mitoz Bölünme: Çok hücreli canlıların vücut hücrelerinde gerçekleşen bir bölünme çeşididir. Mayoz Bölünme: Üreme hücrelerinde görülen bir bölünme türüdür.

Hücre çeperini hücre kendisi verir. Bu süreç, mitoz bölünmesinin son evresinde gerçekleşir ve iki yavru çekirdek arasında meydana gelen fragmoplast üzerinde maddelerin birikmesiyle oluşur.

Mitoz bölünme çeşitleri şunlardır: 1. Amitoz: Sitoplazma ve çekirdek içerisinde herhangi bir değişiklik olmadan hücrenin doğrudan bölünmesidir. 2. Endomitoz: Sadece çekirdek bölünmesinin gerçekleştiği, sitoplazmanın bölünmediği bir mitoz türüdür. 3. Profaz, Metafaz, Anafaz ve Telofaz: Mitoz bölünmenin ana evreleridir ve bu evreler sırasında kromozomların ve hücrenin çekirdeği ile sitoplazmasının bölünmesi gerçekleşir.

Mitoz bölünme yapamayan hücreler şunlardır: 1. Olgun sinir hücreleri (nöronlar): Yetişkinlikte çoğu nöron mitoz yapmaz. 2. Kas hücreleri (miyositler): İskelet kası ve kalp kası hücreleri olgunlaştıktan sonra mitoz geçiremezler. 3. Olgun kan hücreleri (eritrositler ve trombositler): Eritrositler çekirdeksizdir ve DNA'ları olmadığı için bölünemezler. 4. Retina hücreleri: Gözdeki özelleşmiş epitel hücrelerindendir ve mitoz yapmazlar. 5. Üreme hücreleri (sperm ve yumurta hücreleri): Bu hücreler de mitoz bölünme geçirmez.

2n = 48 kromozomlu bir hücre, mitoz bölünme geçirebilir ve her bölünmede 6 hücre oluşur.

Mayoz ve mitoz bölünme hesaplamaları şu şekilde yapılır: 1. Mitoz Bölünme: Mitoz bölünme sonucunda 2 yeni hücre oluşur ve kromozom sayısı ve yapısı değişmez. 2. Mayoz Bölünme: Mayoz bölünme sonucunda 4 yeni hücre oluşur ve kromozom sayısı yarıya iner (46 > 23).

İğ iplikleri kısalır ve kardeş kromatitler zıt kutuplara anafaz evresinde çekilir.

Mayoz ve mitoz bölünmenin grafiksel gösterimi için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Mitoz Bölünme: - İnterfaz: Hücre bölünmeye hazırlanır, organeller ve DNA kopyalanır. - Profaz: Kromatinler sıkışarak kromozomları oluşturur, sentrozomlar zıt kutuplara hareket eder. - Metafaz: Kromozomlar hücrenin ortasında sıralanır. - Anafaz: Kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir. - Telofaz: Kromozomların kutuplara çekilmesiyle başlar, çekirdek zarı yeniden oluşur ve sitokinez başlar. 2. Mayoz Bölünme: - Mayoz I: - Profaz I: Kromozomlar ikili çiftler hâlinde eşleşir, krosover gerçekleşir. - Metafaz I: Homolog kromozomlar iğ ipliklerine bağlanarak hücrenin ortasına dizilir. - Anafaz I: Homolog kromozomlar zıt kutuplara çekilir. - Telofaz I: Çekirdek zarı oluşur, sitokinez başlar ve iki haploit hücre oluşur. - Mayoz II: Profaz, metafaz, anafaz ve telofaz evreleri mitoza benzer şekilde gerçekleşir, kromozom sayısı değişmez.

Evet, mitoz ve mayozda iğ iplikleri ve kinetokorlar ortak yapılardır. - İğ iplikleri, kromozomların kinetokorlarına bağlanarak mitoz ve mayoz bölünmelerinde önemli bir rol oynar. - Kinetokor, sentromerde bulunan ve kardeş kromatitlerin iğ ipliklerine bağlandığı proteinlerdir.

Hücre bölünmesi iki ana türe ayrılır: mitoz ve mayoz.

Mitozda çekirdek ve sitoplazma bölünmesi iki farklı evrede gerçekleşir: karyokinez (çekirdek bölünmesi) ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi). Karyokinez dört aşamada gerçekleşir: 1. Profaz: DNA'nın özel proteinler sayesinde oluşturduğu yapı olan kromatin, giderek sıkılaşarak kromozomları oluşturur. 2. Metafaz: Mikrotübüller tarafından oluşturulan iğ iplikleri kromozomlara tutunarak kromozomların hücrenin ortasında sıralanmasını sağlar. 3. Anafaz: Kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir ve birbirinden ayrılır. 4. Telofaz: Kardeş kromozomların kutuplara çekilmesiyle başlar, çekirdek zarı kromozomların etrafında yeniden oluşur ve kromozomlar sitoplazmadan ayrılır. Sitokinez ise sitoplazmanın bölünmesi olayıdır ve genellikle telofaz evresiyle birlikte gerçekleşir.

Mitoz ve mayoz slaytları genellikle 10. sınıf biyoloji derslerinde kullanılmaktadır.

Mitozda anafaz ve telofaz evreleri ters olarak kabul edilmez, çünkü her biri mitoz bölünmenin farklı aşamalarını temsil eder ve bu aşamalarda gerçekleşen olaylar birbirinin tam tersi değildir. Anafaz evresinde kardeş kromatitler iğ ipliklerinin boylarının kısalmasıyla ayrılarak zıt kutuplara çekilir ve kromozom olarak adlandırılır. Telofaz evresinde ise profaz evresinde gerçekleşen olayların tam tersi gerçekleşir: kromozomlar çözülmeye başlar, iğ iplikleri kaybolur ve her bir yavru hücrede çekirdek zarı ve çekirdekçik yeniden oluşur.

7. sınıf fen bilimleri ders kitabı 59. sayfa, mitoz bölünme konusunu anlatmaktadır. Bu sayfada yer alan bilgiler arasında: Mitozun evreleri ve bu evrelerde gerçekleşen olaylar; Hayvan ve bitki hücrelerinde sitoplazma bölünmesinin farklılıkları; Mitoz bölünmenin genel özellikleri.