Mitoz

Anafaz ve telofaz, mitoz bölünmenin evreleridir. Anafaz. Telofaz. Mitoz bölünme, sırasıyla profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olmak üzere dört farklı evrede tamamlanır.

Hücre bölünmeleri üç ana kategoriye ayrılır: 1. Amitoz: Genellikle tek hücrelilerde görülen en basit hücre bölünmesi türüdür. 2. Mitoz: Zigotun şekillenmesinden itibaren; canlının oluşumu, büyümesi, canlılığını devam ettirmesi ve yıpranan ya da bozulan hücrelerin yeniden oluşmasını sağlar. 3. Mayoz: Eşeyli olarak çoğalan canlılarda gamet hücrelerinin yapılmasını sağlar.

Mitoz bölünmede kalıtsal yapı değişmediği için canlılarda kalıtsal çeşitlilik oluşmaz. Mitoz bölünmede gerçekleşen bazı olaylar şunlardır: Kromozom sayısı ve yapısı değişmez. Aynı kalıtsal madde aktarılır. Tetrat oluşumu ve krossing over (parça değişimi) görülmez.

Mitoz bölünme performans ödevi için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Mitoz Bölünmenin Aşamalarını Öğrenme: Mitoz, profaz, metafaz, anafaz ve telofaz olmak üzere dört evrede gerçekleşir. 2. Mitozun Canlılar İçin Önemini Araştırma: Mitoz, tek hücreli canlılarda üremeyi, çok hücreli canlılarda ise büyüme, gelişme ve yenilenmeyi sağlar. 3. Mitozun Farklı Hücre Tiplerindeki Farklılıklarını İnceleme: Bitki ve hayvan hücrelerinde mitoz bölünme farklılıkları vardır; örneğin, bitki hücrelerinde sentrozom bulunmaz ve sitoplazma bölünmesi ara lamel oluşumuyla gerçekleşir. 4. Görsel ve Yazılı İçerik Hazırlama: Mitozun her evresini açıklayan diyagramlar, şemalar ve kısa yazılı açıklamalar içeren bir sunum veya poster hazırlanabilir. 5. Ek Kaynaklar: Bilim Genç ve YouTube gibi platformlarda mitoz bölünmeyi anlatan videolar ve makaleler bulunabilir. Bu adımlar, mitoz bölünme performans ödevinin hazırlanmasına yardımcı olabilir.

10. sınıf biyoloji dersinde mitoz ve eşeysiz üreme ile ilgili bazı sorular ve cevapları: 1. Soru: Mitoz bölünme ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? Cevap: B) Mitoz bölünme, yalnızca tek hücreli canlılarda görülür. 2. Soru: Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünme ile meydana gelen bir olay değildir? Cevap: D) Mayoz bölünme ile gamet oluşumu. 3. Soru: Bir organizmada mitoz bölünme sonucunda oluşan iki hücrenin, ana hücre ile aynı genetik yapıya sahip olmasını sağlayan faktör aşağıdakilerden hangisidir? Cevap: A) DNA’nın kendini eşlemesi. 4. Soru: Aşağıdaki eşeysiz üreme çeşitlerinden hangisi mitoz bölünme ile gerçekleşmez? Cevap: D) Konjugasyon. 5. Soru: Mitoz bölünmenin gerçekleşmediği bir canlıda aşağıdaki olaylardan hangisinin meydana gelmesi beklenmez? Cevap: A) Yaraların iyileşmesi.

Mayoz ve mitoz arasındaki temel farklar şunlardır: Hücre Sayısı: Mitoz: Bir hücreden iki hücre oluşur. Mayoz: Bir hücreden dört hücre oluşur. Genetik Çeşitlilik: Mitoz: Genetik çeşitlilik yok denecek kadar azdır, çünkü hücreler birbirinin tam kopyasıdır. Mayoz: Genetik çeşitlilik çok daha fazladır, çünkü mayoz sırasında kromozomlar rastgele birleşir ve bu da farklı gen kombinasyonlarına yol açar. Kromozom Sayısı: Mitoz: Kromozom sayısı değişmez. Mayoz: Kromozom sayısı yarıya iner. Hücre Fonksiyonu: Mitoz: Genellikle büyüme, onarım ve hücre yenileme gibi somatik (vücut) hücrelerinin bölünmesinde rol oynar. Mayoz: Üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta hücreleri) oluşumunda rol oynar. Maraz kelimesi ise belgelerde geçmemektedir ve bu nedenle bir karşılaştırma yapılamaz.

Bakterilerde mitoz gerçekleşmez çünkü bakteriler prokaryotik organizmalardır ve hücreleri basit yapıdadır. Mitoz, eukaryotik hücrelerde görülen bir hücre bölünme şeklidir. Bakterilerde ise çekirdek zarı veya çekirdek bölünmesi gibi eukaryotik hücrelerde gözlenen adımlar gerçekleşmez. Bölünme, bakterinin çekirdeği yerine nükleoid adı verilen bir alanda bulunan tek bir kromozomun kopyalanması ve ardından hücrenin ikiye bölünerek iki ayrı hücre oluşturmasıdır.

Mitoz bölünemeyen hücreler, amitoz bölünme veya endomitoz gibi alternatif yöntemlerle çoğalabilir. Amitoz bölünme: Bu yöntemde hücre, doğrudan ikiye bölünür ancak çekirdek zarı ve sentriyoller gibi yapılar kaybolmaz. Endomitoz: Sadece çekirdek bölünmesinin gerçekleştiği, sitoplazma bölünmesinin olmadığı bir süreçtir. Ayrıca, sinir hücreleri, çizgili kas hücreleri, olgunlaşmış alyuvar hücreleri ve üreme hücreleri (yumurta, sperm, polen) mitoz bölünme geçirmez.

Mitoz bölünmede 2 hücre oluşur. Bu hücreler, birbirine genetik olarak tamamen benzer yapıdadır ve ana hücreyle aynı genetik yapıya sahiptir.

Epitel hücreleri, mitoz bölünme yoluyla çoğalır. Mitoz bölünme, ana hücrenin bölünerek iki yeni hücre meydana getirmesine denir. Epitel hücrelerde mitoz bölünme gerçekleşirken mayoz bölünme gerçekleşemez. Ayrıca, bazal laminaya yakın epitel hücreleri sürekli mitoza girer.

Hayır, anafaz evresinde kromozom sayısı değişmez. Anafaz evresinde, kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir, böylece kromatitlerin iki kutup arasında ayrılması sağlanır. Kromozom sayısının değiştiği evreler, mayoz bölünme sırasında anafaz-1 ve anafaz-2 evreleridir.

Mitoz bölünme örnekleri: Tek hücreli canlılarda üreme: Tek hücreli mayalar mitoz bölünme ile çoğalır. Çok hücreli canlılarda büyüme ve gelişme: Organizmalar belli bir büyüklüğe ulaşana kadar tüm soma hücrelerinde mitoz bölünme gerçekleşir. Yaraların onarılması: Mitoz bölünme, yara tamirinde kullanılır. Hücre yenilenmesi: Eskiyen hücreler yenilenir. Mitoz bölünme, vücut hücrelerinde (somatik hücreler) görülür.

Mitotik evrede DNA ve kromozom miktarının nasıl değiştiğine dair bir grafik bulunamadı. Ancak, mitotik evrede DNA ve kromozom miktarındaki değişiklikler şu şekilde özetlenebilir: İnterfaz evresinde DNA eşlenmesi gerçekleşir, bu nedenle DNA miktarı iki katına çıkar. Profaz evresinde kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom haline gelir. Anafaz evresinde kardeş kromatitler ayrılır ve kromozom sayısı iki katına çıkar. Telofaz evresinde kromatitler kromatin iplik halini almaya başlar. Mitoz bölünme sonucunda, genetik olarak birbirine ve ana hücreye özdeş iki yavru hücre oluşur ve kromozom sayısı korunur.

Sentriyol eşlenmesi, interfazın G1 evresinde gerçekleşir. İnterfaz, hücrenin bölünmeye uğramadan önce hazırlık evresidir. Sentriyollerin replikasyonu, W. Bernhard ve E. de Harven tarafından 1958'de, J. G. Gall tarafından daha sonra anlatılmıştır. Sentriyol eşlenmesi sırasında, her bir sentriyolden "prosentriyol" adı verilen küçük bir tomurcuk oluşur ve bu yapı 700 A° uzunluğunda kısa bir silindirdir.

Anafaz evresinde homolog kromatitler ayrılmaz, kardeş kromatitler ayrılır. Anafaz I evresinde mayoz-1 bölünmesinde hücrenin ortasına dizilen homolog kromozomlar iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir. Anafaz II evresinde ise kardeş kromatitler iğ iplikleri aracılığıyla birbirinden ayrılır ve zıt kutuplara doğru çekilir.

Mitoz bölünme, hayat boyu devam eder.

Mitozda DNA miktarının yarıya düşmesinin nedeni, anafaz evresinde kardeş kromatitlerin ayrılmasıdır. Anafaz evresinde, kardeş kromatitler iğ iplikleri tarafından zıt kutuplara çekilir ve bu şekilde her biri yeni hücrelerin kromozomu olur. Telofaz evresinde ise DNA miktarı tekrar ikiye katlanır, çünkü her bir yavru hücrede kromozomlar kromatin iplik halini almaya başlar. Sonuç olarak, mitoz bölünmede DNA miktarı değişir: İnterfaz evresinde iki katına çıkar. Anafaz evresinde yarıya iner. Telofaz evresinde tekrar iki katına çıkar.

Tıpta "iğ iplik" ifadesi, aşağıdaki anlamlara gelebilir: İğ iplikleri. İğ ipliği. İğ ipliği kutup cisimciği.

Hücre çeperini hücre (protoplazma) kendisi oluşturur. Hücre çeperi, mitoz bölünmesinin son evresi olan telofaz evresinde, iki yavru çekirdek arasında sitoplazma ve bağlayıcı ipliklerin yardımıyla oluşan fragmoplast üzerinde birikinti yoluyla meydana gelir. Orta lamel: Pektin, özellikle kalsiyum pektinat birikmesiyle oluşur. Primer (birincil) çeper: İki yavru hücrenin protoplastlarının faaliyeti ile selüloz birikmesiyle meydana gelir. Sekonder (ikincil) çeper: Primer çeper üzerine bazı hücrelerde selüloz miselleri ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşur.

2n=48 kromozomlu bir hücre, sonsuz sayıda mitoz geçirebilir. Mitoz bölünmede kromozom sayısı sabit kalır ve her mitoz bölünmede hücre sayısı 2 kat artar. Örneğin, 3 kez mitoz geçirirse 6 hücre oluşur (2³=6). Mitoz bölünme, çok hücreli canlılarda büyüme, gelişme ve onarım; tek hücreli canlılarda ise üreme amacıyla gerçekleşir.