MilliMücadele

Çanakkale, Milli Mücadele'nin ilk evresidir. Bu dönemde, İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u ele geçirme çabalarını engellemek amacıyla Çanakkale Cephesi açılmış ve burada önemli deniz ve kara muharebeleri yaşanmıştır.

İstiklal Yolu, Milli Mücadele döneminde önemli bir lojistik hat olarak büyük önem taşımıştır. İşte bu yolun önemli olmasının bazı nedenleri: 1. Ulaşım ve İletişim: Ankara ile olan ulaşımı ve iletişimi sağlaması, halkın örgütlenmesini ve harekete geçmesini kolaylaştırmıştır. 2. Silah ve Cephane Sevkiyatı: Batı cephesine silah, cephane ve askeri personelin taşınmasında ana güzergah olmuştur. 3. Güvenli Güzergah: Yunanlıların İzmit'i işgal etmesi sonrası, Anadolu'ya giriş çıkış için kullanılan yolların değişmesi üzerine, en güvenilir yol haline gelmiştir. 4. Kültürel ve Tarihi Değer: Milli Mücadele'nin kazanılmasında halkın ve Kuvayi Milliye güçlerinin gösterdiği fedakarlık ve dayanışmanın sembolüdür.

Milli Mücadele döneminde sosyal hayat, olağanüstü koşullar altında şekillenmiştir. Öne çıkan sosyal politikalar şunlardır: - Maaş Bağlama: Şehit yakınları ve zor durumda olanlar için maaş bağlanması. - Yardım Kampanyaları: Halk, asker ve ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak için bağışlar yapmış, imece usulüyle tarlaları işlemiş ve iaşe temin etmiştir. - Ziraat Destekleri: Tarımsal üretim artmış, çiftçiye destek olunmuş ve savaş nedeniyle gidemeyenler için alternatif işler yaratılmıştır. - Göç ve Muhacirler: Lozan Anlaşması sonrası gelen muhacirlerin mağduriyetleri giderilmeye çalışılmıştır. Sosyal hayatın zorlukları arasında ise açlık, işsizlik, göç ve kapitülasyonların olumsuz etkileri yer almaktadır.

Milli Mücadele döneminde Doğu Cephesi'nde iki ana cephe bulunmaktadır: 1. 15. Kolordu Cephesi: Kazım Karabekir Paşa komutasındaki 15. Kolordu, Ermenilerle mücadele etmiştir. 2. Gürcü Cephesi: Ermeniler ve kısmen Gürcüler arasında da çatışmalar yaşanmıştır.

Vatanım Sensin 23. bölümde yaşanan bazı olaylar şunlardır: - Milli Birlik çağrısı sonrası İzmir'de de silahlar Alaşehir'e gönderilmek istenir ve bu durum Yunan Ordusu ile Türk halkı arasında gerginliğe yol açar. - Azize, Mustafa Kemal Paşa'nın emirleri doğrultusunda Eşref Paşa'nın sakladığı silahları Ali Fuat Paşa'ya ulaştırmak için görevlendirilir. - Yüzbaşı Yakup ve Cevdet, silahların güvenli bir şekilde taşınması için bir plan yaparlar, ancak Vasili sandıkların içini kontrol ettirince plan tehlikeye girer. - Leon, gördüğü gerçekler karşısında ne yapacağını bilemez ve bu durum Cevdet'i ailesini koruması için Yakup ve vatansever Mehmet'i görevlendirmeye iter. - Charles Hamilton, Milli Mücadele'yi durdurmak için Tevfik ile iş birliği yapma niyetindedir.

1. İnönü Savaşı, 6-10 Ocak 1921 tarihleri arasında gerçekleşmiştir.

Celal Bayar, Milli Mücadele döneminde çeşitli önemli görevler üstlenmiştir: 1. İttihat ve Terakki Cemiyeti Üyesi: 1907 yılında İttihat ve Terakki'nin Bursa şubesine katılmış, ardından İzmir'e gönderilmiştir. 2. İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti: Mütareke döneminde bu cemiyete girmiş ve İzmir'in işgali tehlikesine karşı propaganda yapmıştır. 3. Akhisar Cephesi Komutanlığı: Balıkesir Kongresi kararıyla Akhisar Cephesi Komutanlığına getirilmiştir. 4. Son Osmanlı Mebusan Meclisi: 12 Ocak 1920'de toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisi'ne Saruhan Sancağı milletvekili olarak katılmıştır. 5. İktisat Bakanlığı: 1921'de Birinci Büyük Millet Meclisi'nde İktisat Bakanı olmuş ve Lozan Barış Konferansı'na müşavir olarak katılmıştır. 6. İş Bankası'nın Kuruluşu: 1924 yılında Türkiye İş Bankası'nı kurmuş ve 1932'ye kadar genel müdürlüğünü yapmıştır.

Osman Öndeş'in "Vahdeddin'in Sırdaşı Avni Paşa Anlatıyor" kitabı, Osmanlı İmparatorluğu'nun en zor dönemlerinde, Sultan Vahdeddin ve başyaver Ahmed Avni Paşa'nın gözünden Milli Mücadele yıllarını anlatmaktadır. Kitapta ele alınan konular arasında: - Sultan Vahdeddin'in Milli Mücadele'yi başlatmak için Mustafa Kemal Atatürk'ü Anadolu'ya göndermesi; - Bandırma Vapuru'nun Paşa'nın emrine sunulması ve sonrasındaki hazırlıklar; - Ahmed Avni Paşa'nın, Sultan Vahdeddin ile birlikte San Remo'da sürgünde geçirdiği yıllar ve bu süreçte tuttuğu hatırat.

Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı ordularının terhis edilmesinden sonra ortaya çıkan askeri boşluk, halkın işgallere karşı kendiliğinden mücadele etme gerekliliğini doğurdu. Kuvâ-yı Milliye birlikleri, bu mücadelede yer alan gönüllü direniş güçleridir. Özellikleri şunlardır: - Tek merkezden yönetilmeme: Birlikler, merkezi bir otorite tarafından yönlendirilmeden hareket ediyordu. - Askeri disiplinden yoksunluk: Düzenli bir askeri yapı ve disiplinden yoksundular. - Gönüllülük esasına göre oluşma: Birliklere katılım, zorunlu değil, gönüllü olarak gerçekleşiyordu. - İhtiyaçların halktan karşılanması: Tüm ihtiyaçları, mücadele ettikleri bölgelerdeki halk tarafından karşılanıyordu.

Milli Mücadele döneminde Atatürk'ün izlediği yol haritası şu adımlardan oluşmuştur: 1. Samsun'a Çıkışı (19 Mayıs 1919): Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir ve Milli Mücadele'nin başlamasını sağlamıştır. 2. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919): Yeni Türk devletinin kurulması için ilk adımın atıldığı yerdir. 3. Erzurum Kongresi (23 Temmuz 1919): Ulusal kararların alındığı önemli bir kongredir. 4. Sivas Kongresi (4 Eylül 1919): Temsilcilerin bir araya gelip ulusun kaderini değiştirecek konuları görüştüğü kongredir. 5. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Açılışı (23 Nisan 1920): Ulusal egemenlik düşüncesi ile TBMM'nin kurulduğu tarihtir. 6. Sakarya Meydan Muharebesi (13 Eylül 1922): Mustafa Kemal Atatürk'ün Mareşal unvanını aldığı zaferdir. 7. Büyük Taarruz (30 Ağustos 1922): "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz. İleri!" emrinin verildiği ve savaşın sona erdiği savaştır.

Milli Mücadele'nin Kahramanlarını Anlatan Bir Hikaye Sütçü İmam Olayı (Kahramanmaraş, 1919) Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası Anadolu'nun pek çok yeri gibi Kahramanmaraş da işgal edilir. İşgalcilere karşı halkın öfkesi büyür, fakat silahlı bir direniş henüz başlamamıştır. Bu olay, halkın içindeki direniş ateşini alevlendirir.

2. İnönü Savaşı sonrası Yunanların saldırısıyla çıkan savaş, Sakarya Meydan Muharebesi değildir. 2. İnönü Savaşı'ndan sonra Yunanların saldırısı, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri olarak bilinen bir dizi çatışmaya yol açmıştır. Bu çatışmalar, 10 Temmuz 1921'de başlamış ve 24 Ağustos 1921'de sona ermiştir. Sakarya Meydan Muharebesi ise 23 Ağustos 1921'de başlamış ve 13 Eylül 1921'de sona ermiştir, yani 2. İnönü Savaşı'ndan yaklaşık 1 yıl sonra gerçekleşmiştir.

KKTC'de 21-25 Aralık Milli Mücadele ve Şehitler Haftası dolayısıyla çeşitli törenler düzenlendi. Başlıca etkinlikler: 1. Lefkoşa Şehitler Abidesi Önü: 21 Aralık'ta düzenlenen törende, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve diğer yetkililer çelenk sundu, saygı duruşu ve İstiklal Marşı eşliğinde bayraklar göndere çekildi. 2. Atatürk Kültür Merkezi: Tören, Lefkoşa'daki anma etkinliklerinin ardından Atatürk Kültür Merkezi'nde devam etti. 3. Diğer Şehir ve Kasabalar: Milli Mücadele ve Şehitler Haftası kapsamında KKTC'nin tüm şehir ve kasabalarında da anma törenleri ve çeşitli etkinlikler gerçekleştirildi.

Milli Mücadele döneminde 15.055 şehit verildiği kaydedilmiştir.

Misak-ı Milli önemlidir çünkü: 1. Ulusal Sınırların Belirlenmesi: Misak-ı Milli, Türk vatanının sınırlarını çizerek milli ve bölünmez bir Türk yurdu fikrini ortaya koymuştur. 2. Bağımsızlık ve Egemenlik: Belgede tam bağımsızlık ve millet egemenliği vurgulanmış, bu da Türk milletinin bağımsızlık mücadelesine yön vermiştir. 3. Dış Politika Hedefleri: Misak-ı Milli, Türk dış politikasının hedeflerini belirleyerek devletin bağımsızlığı ve milletin geleceği için ilkeler tespit etmiştir. 4. Demokratik Bir Belge: Misak-ı Milli, halkın iradesi sonucu ortaya çıkmış ve demokratik bir karar olarak kabul edilmiştir. 5. Tarihi ve Kültürel Değer: Bu belge, Türk tarihi açısından Magna Charta ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi kadar önemli bir yer tutmaktadır.

Erzurum ve Sivas kongrelerinin ortak özellikleri şunlardır: 1. Amaç: Her iki kongre de milli mücadeleyi ve kurtuluşu sağlamak amacıyla toplanmıştır. 2. Başkanlık: Her iki kongrede de Mustafa Kemal Atatürk başkanlık yapmıştır. 3. Temsil: Kongrelerde alınan kararlar ulusal niteliktedir ve tüm Anadolu ile Osmanlı topraklarını kapsamaktadır. 4. Milli İrade: Kongreler, milli iradeyi hakim kılma ve ulusal egemenliğe dayalı bir düzen kurma hedefini taşımıştır. 5. Cemiyetlerin Birleşmesi: Her iki kongrede de milli cemiyetler tek bir çatı altında birleştirilmiştir.

Ermenistan, Milli Mücadele'nin ilk cephesi olan Doğu Cephesi'nde Ermeniler ile yapılan Gümrü Antlaşması ile TBMM'yi tanıdı.

Milli Edebiyat döneminde milli mücadele konulu şiir yazan şairler arasında şunlar bulunmaktadır: Faruk Nafiz Çamlıbel; Kemalettin Kamu; Mehmet Akif Ersoy; Fazıl Hüsnü Dağlarca; Cahit Külebi; Ceyhun Atıf Kansu; Halide Nusret Zorlutuna.

Şehit Kaymakam Saim Bey, Milli Mücadele döneminde Kozan ve çevresinin kurtuluşunda önemli rol oynamış bir asker ve Kuvayı Milliye kahramanıdır. Hayatı: - 1893 yılında Kozan'da doğdu. - İlk ve ortaokul eğitimini Adana'da, lise eğitimini ise Adana'da tamamladı. - Yüksek öğrenimini Ankara Hukuk Fakültesi'nde bitirdi. - 1. Dünya Savaşı'na gönüllü olarak katıldı ve gösterdiği başarılardan dolayı Harp Madalyası ile ödüllendirildi. Ölümü: - Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası ordudan terhis edildikten sonra Kozan'a dönerek Milli Mücadele'ye katıldı. - Mustafa Kemal Paşa'nın talimatıyla Haçin (bugünkü Saimbeyli) Kaymakamlığı'na atandı. - 17 Kasım 1921 tarihinde, Mamure İstasyonu'nu ele geçirmek üzere gerçekleştirilen bir baskın sırasında şehit düştü. Anısı: - Şehit Saim Bey'in mezarı, Kozan Asri Mezarlığı'ndadır.

Mustafa Kemal Atatürk, 1919'da Sivas'tan Ankara'nın Milli Mücadele için daha uygun bir merkez olması nedeniyle ayrılmıştır. Sivas'tan ayrılmanın diğer nedenleri arasında: İstanbul ile doğrudan haberleşme imkanının olmaması; Ulaşım zorlukları (demiryolunun Sivas'a kadar gelmemesi ve benzin kıtlığı); Kış koşullarının şiddeti bulunmaktadır. Atatürk, 18 Aralık 1919'da Heyeti Temsiliye ile birlikte Sivas'tan ayrılarak Ankara'ya gitmiştir.