Mantık

Sol dil lobunun bazı işlevleri: Dil yetenekleri: Konuşma, anlama, okuma, yazma gibi dil işleme fonksiyonlarını yönetir. Mantıksal düşünme: Matematiksel işlemler yapma, analitik düşünme ve mantık yürütme yeteneklerini geliştirir. Sıralama ve planlama: Görevlerin planlanması ve organizasyonunda etkilidir. Vücudun sağ tarafını kontrol etme: Motor hareketlerin koordinasyonunu sağlar. Sol beyin lobu, genellikle akademik ve bilimsel konularda başarılı olmayı sağlar.

Şemsiyye adlı eserin farklı yazarları bulunmaktadır: Ömer b. Ali el-Kâtibî: Mantık ilmine dair bir metin olarak kaleme alınan er-Risâletü'ş-Şemsiyye, Ömer b. Ali el-Kâtibî'ye aittir. Cemal Halveti: Hz. Ebubekir'in 100 sözünün şerhi olarak yazılan Şemsiyye, Cemal Halveti'ye aittir. Yazıcı Salih: Astroloji üzerine Türkçe bir mesnevi olan Kitabu’ş-Şemsiyye, Yazıcı Salih tarafından yazılmıştır.

Çelişkisizlik ilkesi, bir şeyin aynı anda hem kendisi hem de kendisinden başkası olamayacağını öne süren mantık ilkesidir. Tutarlılık ilkesi ise kabul edilebilir mantık sistemlerinin tutarlı olması gerektiğini, yani hiçbir önermenin hem doğru hem yanlış değerini aynı zamanda almaması gerektiğini dile getirir. Bu ilkeler, mantığın temel ilkeleri arasında yer alır ve düşünce sistemlerinin, argümanların ve teorilerin doğruluğunu değerlendirirken kritik bir rol oynar.

"Paralel sorular" ifadesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar içerebilir. Paralel test yöntemi, aynı gruba aynı özellikleri ölçen farklı bir testin uygulanmasını içerir. Paralel sorular ayrıca, matematik eğitiminde de kullanılabilir. Paralel doğrular ise, bir doğru ile kesildiğinde yöndeş, iç ters veya dış ters gibi belirli açılar oluşturan, aynı eğime sahip iki çizgiyi ifade eder. Daha fazla bilgi için ilgili kaynaklara başvurulması önerilir.

Çoğun içinde az da vardır kuralı, hukukta kıyas yaparken kullanılan bir ilkedir. Bu kurala göre, bir alanda yer alan kural, düzenlemenin olduğu evvel veya sonraki bir olaya ilişkin de uygulanır. Ayrıca, bu kural şu durumlarda da uygulanır: Tazminat davaları. Ayıplı mal veya hizmet davaları. İcra hukuku. Aile hukuku. Bu ilkenin geçerli olabilmesi için, talebin niteliğinin değişmemesi, miktar veya kapsam bakımından azaltılabilir olması ve mahkemenin taleple bağlılık ilkesinden sapmaması gerekir.

"P ise q" önermesi, sadece P doğru ve Q yanlış olduğunda yanlış olur. Diğer durumlarda, yani P yanlış ve Q doğru ya da her ikisi de doğru olduğunda, önerme doğru kabul edilir.

Sayıltılar (varsayımlar) ve varsayımlar arasındaki temel fark, sayıltıların genellikle kanıtlanmadan doğru kabul edilmesi, varsayımların ise test edilmek üzere oluşturulmasıdır. Sayıltılar, bir araştırmanın temelini oluşturan, doğru kabul edilen yargı ve genellemelerdir. Üç tür sayıltı vardır: 1. Değerlere, probleme, kuramlara ilişkin. 2. Kontrol değişkenlerine ilişkin. 3. Araştırma yöntem ve sürecine ilişkin. Varsayımlar ise, deneyle kanıtlanmamış olmakla birlikte kanıtlanabileceği umulan, varmış ve gerçekmiş gibi kabul edilen kuramsal düşünlerdir. Örneğin, "Türkiye'de endüstriyel gelişme ile ilgili bir çalışma yapıldığını düşünelim".

Hans Reichenbach'ın "Bilimsel Felsefenin Doğuşu" adlı kitabı, felsefenin bilimselleşmesi ve metafiziğin dışlanması gerektiğini savunur. Eserin iki ana bölümü şu konuları ele alır: 1. Spekülatif Felsefenin Kökleri: Genelliği arama ve yalancı açıklamalar. Kesinliği arama ve ussalcı bilgi anlayışı. Ahlaki buyruklar arayışı ve etik-biliş koşutluğu. 2. Bilimsel Felsefenin Sonuçları: Geometrinin doğası. Zaman nedir?. Doğa yasaları. Evrim. Çağdaş mantık. Etik’in doğası. Reichenbach, kitapta ayrıca Platon'u ilk büyük spekülatif filozof olarak değerlendirir ve bu filozofların kesinlik arayışının onları hayal ürünlerine yönlendirdiğini öne sürer. Yazar, bu çalışmayla felsefenin spekülasyondan çıkıp bilime geçtiğini kanıtlamayı hedefler.

İse bağlacı (koşullu önerme) ters döndürme işlemi, aşağıdaki adımları içerir: 1. Tersi: Koşulun doğru olduğu durumda sonucun yanlış olduğu bir ifade oluşturulur. - Örnek: "Eğer hava güneşli ise, piknik yaparım" önermesinin tersi, "Eğer hava güneşli değilse, piknik yapmam" şeklindedir. 2. Karşıtı: Koşulun doğru olduğu, ancak sonucun yanlış olduğu bir ifade oluşturulur. - Örnek: "Eğer hava güneşli ise, dışarıya pikniğe giderim" önermesinin karşıtı, "Eğer hava güneşli ise, dışarıya pikniğe gitmem" şeklindedir. 3. Karşıt Tersi: Koşulun yanlış olduğu, ancak sonucun doğru olduğu bir ifade oluşturulur. - Örnek: "Eğer sınavı geçersen, ödül alırsın" önermesinin karşıt tersi, "Eğer ödül almadıysan, sınavı geçmedin" şeklindedir. Özetle, ise bağlacı ters döndürme işlemi, koşulun ve sonucun yer değiştirmesi ve gerektiğinde önermelerin değillerinin alınmasıyla yapılır.

Evet, YKS'de mantık soruları bulunmaktadır. YKS kapsamında AYT (Alan Yeterlilik Testleri) oturumunda mantık soruları yer almaktadır. Mantık soruları içeren bazı platformlar şunlardır: unikocu.com; alonot.com; felsefeogretmeni.com; unirehberi.com.

Mantık aramanın doğru olmayabileceği bazı durumlar: Bilimin sınırlarında: Bilim felsefesinde, bazı durumlar salt mantıkla çözümlenemeyebilir. Karmaşık ve belirsiz durumlar: Zihin, karmaşık veya belirsiz olan şeyleri anlamlandırmak için mantıklı açıklamalar arasa da, bazı durumlar mantıkla açıklanabilecek kadar basit olmayabilir. Sosyal ve kültürel alanlarda: Sosyal ve kültürel alanlarda mantık aramak, gereksiz ve akışı bozan bir yaklaşım olabilir. Dinî konular: Dinî konularda mantık aramak, dinin doğasıyla çelişebilir; çünkü din, mantık dışı unsurlar içerebilir. Ayrıca, mantık arayışında olmak, kişinin kendi mantıksızlığının içine sıkışıp kalmasına da yol açabilir.

Mantık tabloları, kullanım amaçlarına göre çeşitli türlere ayrılır. İşte bazı temel türler: 2 Değerli Mantık Tablosu: Doğru ve yanlış değerlerini kullanır. 3 Değerli Mantık Tablosu: Doğru, yanlış ve belirsiz değerlerini içerir. Çok Değerli Mantık Tablosu: Birden fazla durum ve değer içerir. Probabilistik Mantık Tablosu: Olasılık temellidir. Ayrıca, mantık tabloları şu şekilde de sınıflandırılabilir: Doğru-False Tablosu: Doğru/yanlış ilişkilerini gösterir. Yalan Tablosu: Bir ifadenin yanlış olduğunu gösterir. Conditional Table: Şartlı ifadelerin analizini yapar. Manyetik Tablo: Gizli kalmış ilişkileri açığa çıkarır. Bu sınıflandırmalar, mantık tablolarının farklı mantıksal yapıları ve düşünce süreçlerini daha iyi anlamayı sağlar.

Ad hominem, bir argümana cevap verirken argümanı eleştirmekten ziyade, argümanı ortaya atan kişinin şahsına yönelik saldırı yapmaktır. Tu quoque, ad hominem safsatasının bir türüdür. Örnekler: "Tanrı'nın olmadığını mı tartışıyorsun? Sen bir delisin" (ad hominem). "Vergi gelirlerinin yeni spor salonu için kullanılmasına karşı olmanız makul bir tutum değil. Yeni senfoni binası için lehte oy kullanmıştınız ve maliyeti de vergi gelirleriyle karşılanmıştı" (tu quoque).

Hayır, mantıkta "ise" (⇒) ve "ancak ve ancak" (⇔) aynı şey değildir. İse (⇒): Bir önermenin doğru, diğerinin yanlış olması durumunda yanlış, diğer durumlarda doğru olan bir bağlaçtır. Ancak ve ancak (⇔): İki ifadenin aynı değerde olması durumunda doğru olan bir bağlaçtır. Bu bağlaçlar farklı mantıksal ilişkileri ifade eder.

Alexander Gottlieb Baumgarten'a göre estetik ve mantık arasındaki ilişki şu şekilde özetlenebilir: Estetik ve mantığın konumlandırılması. Bilme yetileri ve bilme tarzları. Analogon rationis kavramı. Baumgarten, estetik ve mantık arasındaki ilişkiyi sistematik olarak Aesthetica adlı eserinde ele almıştır.

Matematikte ters V sembolü (∧), mantıksal "ve" anlamına gelir. Bu işaret, iki ifadenin birlikte doğru olduğu durumları temsil eder. Ters V sembolü ayrıca şu anlamlara da gelebilir: Üst alma işlemleri. Bitwise (bit düzeyinde) işlemler. Ters V sembolünün anlamı, kullanıldığı bağlama göre değişebilir.

Totoloji, lise matematik derslerinde her durumda doğru olan bileşik önerme olarak tanımlanır. İşlevi ise: - Mantıksal çıkarımların temel yapı taşı olarak kullanılır. - Algoritmaların doğruluğunu sağlamada matematiksel mantık ve bilgisayar bilimlerinde rol oynar.

Kategorik, hipotetik ve disjunktif tasım mantıkta farklı önerme türlerini içeren çıkarım yöntemleridir. 1. Kategorik Tasım: İki öncül ve bir sonuçtan oluşan, önermelerin tümünün kategorik (basit) önermelerden oluştuğu çıkarım türüdür. 2. Hipotetik Tasım: Büyük öncülü hipotetik (koşullu) önerme olan tasımdır. 3. Disjunktif Tasım: Büyük öncülü disjunktif (ayrık) önerme olan tasımdır.

Bilinçaltı, mantıksız davranabilir çeşitli durumlarda: 1. Bastırılmış Duygular ve Travmalar: Bilinçaltına itilmiş travmatik deneyimler, kaygı, depresyon ve fobiler gibi psikolojik bozukluklara yol açabilir. 2. Yanlış İnançlar ve Olumsuz Düşünceler: Bilinçaltı, kişiyi yanlış inançlar ve olumsuz düşüncelerle yönlendirebilir, bu da kişinin kendine dair algısını ve dünyayı nasıl gördüğünü şekillendirir. 3. Savunma Mekanizmaları: Bilinçaltı, travmalarla başa çıkmak için yadsıma ve yansıtma gibi savunma mekanizmalarını kullanır, bu da uzun vadede sağlıksız hale gelebilir. 4. Otomatikleşmiş Davranışlar: Alışkanlıklar ve otomatik davranışlar, bilinçaltının yönlendirmesiyle gerçekleşir ve bu durum, bilinçli düşünceyi sınırlayabilir.

Ya da bağlacı mantıkta, iki veya daha fazla önerme arasında alternatiflik veya seçenek sunar. Bu bağlaçla oluşturulan bileşik önerme, en az bir önerme doğru olduğunda doğru kabul edilir, ancak tüm önermeler yanlış ise yanlış olur.