MalRejimi

Türk Medeni Kanunu madde 203, mal rejimi sözleşmesinin içeriğini düzenler. Bu maddeye göre: Mal rejimi sözleşmesi, evlenmeden önce veya sonra yapılabilir. Taraflar, kanunda yazılı sınırlar içinde istedikleri mal rejimini seçebilir, kaldırabilir veya değiştirebilirler. Bu madde, evlilik sürecinde tarafların ekonomik haklarını korumak ve olası uyuşmazlıklardan kaçınmak amacıyla düzenlenmiştir.

Evlilikte mal rejimi sözleşmesi yapılmazsa, eşler arasında yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Edinilmiş mallara katılma rejiminde: Evlilik birliği içinde edinilen mallar, her iki eşin de hakkı olarak kabul edilir ve boşanma durumunda eşit şekilde paylaştırılır. Kişisel mallar, miras, bağış veya evlilik öncesi edinilenler paylaşım dışı bırakılır.

Edinilmiş mallara katılma rejiminde kıdem tazminatının hesaplanması, eşin çalışma süresinin hem mal ayrılığı hem de edinilmiş mallara katılma rejiminin geçerli olduğu dönemlere yayılması durumunda şu şekilde yapılır: 1. Her bir döneme isabet eden çalışma süresi ve gelir durumu esas alınarak oranlama yapılır. 2. Kıdem tazminatının kişisel ve edinilmiş olan miktarları belirlenir. 743 sayılı TKM’nun 170. maddesine göre, mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu döneme ilişkin çalışmanın karşılığı olarak elde edilen gelir ve dolayısıyla hak edilen kıdem tazminatı kişisel mal (TKM 189), 4721 sayılı TMK’nun yürürlüğe girdiği 1.1.2002 tarihinden sonraki çalışma karşılığında elde edilen gelir ve hak edilen kıdem tazminatı ise edinilmiş mal grubuna girer (TMK 219/1).

Katılma alacağının tahsili davası, boşanma davasının kesinleşmesi sonrasında, boşanma davasının açıldığı tarihten itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Dava, mal rejiminin tasfiyesi amacıyla açılır ve her eş, diğer eşin evlilik birliği içinde edinilmiş mallarının yarısının değeri üzerinde alacak hakkına sahiptir. Eğer boşanma davası devam ederken mal paylaşımı davası da açılırsa, mahkeme boşanma davasının kesinleşmesini bekletici mesele yapabilir.

Boşanma davasındaki kusur, genel olarak mal paylaşımını etkilemez. İki özel durumda kusur, mal paylaşımını etkileyebilir: 1. Zina nedeniyle boşanma. 2. Hayata kast nedeniyle boşanma. Her somut olayın özellikleri farklı olabileceğinden, bir avukattan profesyonel hukuki danışmanlık alınması önerilir.

Boşanma davasından sonra mal rejimi davası açılabilir. Mal paylaşımı (mal rejiminin tasfiyesi) davası, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra açılır. Ancak, boşanma protokolünde mal paylaşımına ilişkin net hükümler ve mahkeme kararında bu anlaşmaların yer almaması durumunda, bir taraf daha sonra mal paylaşımı davası açabilir. Mal paylaşımı davasının açılması için, boşanma kararı sonrasında 10 yıllık bir zamanaşımı süresi bulunmaktadır.

2002 öncesi mal rejiminin nasıl hesaplandığına dair bilgi almak için aşağıdaki siteler ziyaret edilebilir: medya.barobirlik.org.tr. dogancandogan.av.tr. halildemir.av.tr. kutelhukuk.com. ahmetalkan.av.tr. 2002 öncesi mal rejimi, 1 Ocak 2002 tarihinden önce evlenen çiftler için geçerli olan mal ayrılığı rejimidir.

Evlilik birliği içinde alınan ev, Yargıtay kararlarına göre genellikle eşlerin ortak malı sayılır. Türk Medeni Kanunu’na göre, 2002 yılından sonra geçerli olan edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında, evlilik içinde alınan tüm taşınmazlar eşler arasında paylaştırılır. Ancak, bazı özel durumlar bu kararı değiştirebilir: Kişisel mallar: Evlilik öncesinde bir eşin adına kayıtlı bir ev varsa, bu taşınmaz kişisel mal olarak kabul edilir ve boşanma sonrası ev, mülkiyet sahibinin üzerinde kalır. Finansal katkı: Boşandıktan sonra alınan bir mülkün finansmanı eski eşle bağlantılıysa veya belirli bir hak talebi doğuyorsa, bu durum ayrıca incelenebilir. Mal paylaşımı, tarafların tercih ettiği mal rejimine ve mahkemenin takdirine bağlı olarak yapılır.

Mal rejimi davasında mal kaçırma iddiası her aşamada öne sürülebilir, ancak bu iddianın hangi aşamada öne sürüldüğü, izlenecek hukuki adımları belirler. Boşanma davası açılmadan önce: Eşin malları gizlemesi veya devretmesi gibi durumlarda, bu mal varlığının açığa çıkarılması için hukuki süreçler başlatılabilir. Boşanma davası sırasında: Mal paylaşımını etkileyecek tasarrufların önlenmesi için mahkemeden ihtiyati tedbir talep edilebilir. Boşanma kararı verildikten sonra: Mal paylaşım davası açılarak mal kaçırmanın önüne geçilebilir. Mal kaçırma iddiasının ispatı için tapu kayıtları, banka hesap hareketleri ve tanık beyanları gibi deliller sunulabilir.

Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 229. maddesi, evlilik birliği süresince edinilmiş malların tasfiyesi sürecinde, eşlerin haklarını korumak amacıyla düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, iki temel durum değerlendirilir: 1. Karşılıksız kazandırmalar: Eşlerden birinin, mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde, diğer eşin rızası olmadan yaptığı olağan hediyeler dışındaki karşılıksız kazandırmalar. 2. Katılma alacağını azaltma kastıyla yapılan devirler: Bir eşin, mal rejiminin devamı süresince diğer eşin katılma alacağını azaltmak amacıyla yaptığı devirler. Bu tür işlemler, tasfiye sırasında yapılmamış gibi kabul edilerek hesaplamalara dahil edilir.

Evlilik birliği içinde alınan evde daha fazla katkısı olduğu iddiası, katkı payı alacağı davası ile ilgilidir. Katkı payı alacağı davasının bazı kriterleri: Katkının niteliği ve kaynağı. Malın değer artışı. Davadaki taraflar. Katkı payı alacağı davası, özellikle mal ayrılığı rejiminin geçerli olduğu durumlarda söz konusu olur. Bu tür davalarda, mahkemeler genellikle banka dekontları, tapu kayıtları, şahit ifadeleri ve diğer yazılı deliller ışığında karar verir.

Eşler arası mal rejimi, aşağıdaki hallerde sona erer: Eşlerden birinin ölümü. Yeni bir mal rejiminin kabul edilmesi. Boşanma veya evliliğin iptali. Mahkeme kararıyla mal ayrılığına geçilmesi.

Eşlerin borçlarından dolayı haczin birbirine yansıması, evlilik sözleşmesi ve borçların durumuna göre değişiklik gösterir: Mal ayrılığı sözleşmesi yoksa: Evlilik birliği içinde alınan ve diğer eşe ait olan eşyalar üzerinde haciz işlemi gerçekleştirilebilir. Ortak borçluluk kabul edilirse: Evlilik sözleşmesinde ortaklaşa borçlanmayı kabul etmişlerse, eşe gelen hacizden her iki taraf da etkilenebilir. Kefalet durumu: Eşlerden biri diğerine karşı yapılan icra takiplerinde kefil olmuşsa, kefil olan eşin mal varlığına haciz konulabilir. Kişisel borçlar: Eşlerden biri evlenmeden önce kredi çekmişse veya kredi kartı borcu varsa, bu borcun ödenmesinden tamamen o eş sorumludur ve diğer eşin mal varlığına haciz gelmez. Haciz işlemleri karmaşık olabileceğinden, bir avukata danışılması önerilir.

Türk Medeni Kanunu'na göre mal rejiminin tasfiyesi davalarında yetki, aşağıdaki mahkemelerden birine aittir: Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda, ölen eşin son yerleşim yeri mahkemesi. Boşanma, evliliğin iptali veya hâkim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme. Diğer durumlarda, davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi. Mal rejiminin tasfiyesi davalarında yetki, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre değil, özel düzenlemenin yer aldığı Türk Medeni Kanunu’na göre belirlenir.

KKTC Aile Yasası'na göre mal rejimi, evlilik birliği içindeki malların yönetimini ve paylaşımını düzenler. Yasaya göre iki ana mal grubu vardır: 1. Evlilik birliği içinde edinilmiş mallar. 2. Kişisel mallar. Mal paylaşımı, taraflardan birine en az 1/3, en fazla 2/3 oranında mal kalacak şekilde yapılmalıdır. Eşlere farklı bir mal rejimi seçme olanağı tanınmaz.

Yargıtay, mal rejimi davalarını 8. Hukuk Dairesi'nde inceler.

Ölüm halinde mal rejimi şu şekilde hesaplanır: 1. Kişisel malların geri verilmesi. 2. Edinilmiş malların değerinin hesaplanması. 3. Katılma alacağının belirlenmesi. 4. Mal rejiminin tasfiyesi. 5. Miras paylaşımı. Ölüm halinde mal rejimi hesaplaması için bir avukata danışılması önerilir.

Boşanma davasının reddedilmesi halinde mal rejimi tasfiyesi yapılamaz. Çünkü evlilik birliğinin hukuki olarak sona ermemesi, mal rejiminin tasfiyesi için gerekli şartların oluşmaması anlamına gelir. Ancak, reddedilen boşanma davasının ardından, ilk davanın açılmasından sonra yaşanan yeni olay ve durumlar temel alınarak yeni bir boşanma davası açılabilir.

Türk Medeni Kanunu (TMK) 202. madde, eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanmasını esas alır. TMK 204. madde ise mal rejimi sözleşmesinin ancak ayırt etme gücüne sahip kişiler tarafından yapılabileceğini düzenler. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: efeavukatlik.com; yasingirgin.av.tr; av-saimincekas.com.

Evlendikten sonra mal rejimi sözleşmesi yapılması durumunda, eşler, boşanma halinde malların tasfiyesini önceden düzenleyebilir ve evlilik birliği süresince mal varlıklarının yönetimi, tasarrufu ve paylaşımı konusunda özgürce karar verebilirler. Mal rejimi sözleşmesinin bazı özellikleri: Geçerlilik şartları: Noterde onaylama veya düzenleme şeklinde yapılmalıdır. Zaman etkisi: Kural olarak, sözleşme tarihinden itibaren geçerli olur ve geçmiş döneme etki etmez. Sona erme: Eşlerden birinin ölümü, başka bir mal rejiminin seçilmesi veya boşanma ile sona erer. Mal rejimi sözleşmesi yapmak zorunlu değildir; eşler, yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejimini tercih edebilirler.