MaddeDurumları

Ses, yalnızca maddesel ortamlarda (katı, sıvı, gaz) yayılır. Katılarda: Ses, katılarda çok hızlı yayılır. Sıvılarda: Katılara göre daha az hızlı yayılır. Gazlarda: En yavaş gazlarda yayılır. Boşlukta (maddesel ortam olmadığında) ses yayılmaz.

Ses, katılarda sıvılara göre daha yavaş yayılır çünkü katıların tanecikleri birbirine daha yakındır. Ses, maddelerde tanecikler sayesinde bir noktadan başka bir noktaya iletilir. Gaz maddelerin tanecikleri arasında boşluk fazla olduğu için ses en yavaş gaz maddelerde yayılır.

Süblimleşme ve süblimleştirme arasındaki fark şu şekildedir: - Süblimleşme, katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmeden doğrudan gaz haline dönüşmesi sürecidir. - Süblimleştirme ise, bir cismi katı durumdan doğrudan gaz durumuna dönüştürmeye dayanan işlemdir. Özetle, süblimleşme doğal bir süreç iken, süblimleştirme bu sürecin kontrollü bir şekilde gerçekleştirilmesidir.

Sıvı maddelerin dışarıya ısı vererek katı hale geçmesine donma denir. Donma, erime işleminin tersidir. Bir maddenin erime ve donma sıcaklıkları aynıdır.

Amorf katılar sıkıştırılamaz. Amorf katılar, taneciklerin gelişigüzel ve düzensiz bir şekilde istiflendiği, belli bir geometrik şekli olmayan katılardır.

Buharlaşma fiziksel bir değişimdir çünkü maddenin kimyasal yapısını değiştirmez. Buharlaşma sırasında, bir sıvı, gaz hâline geçerken sadece hâl değişimi gerçekleşir.

Ses, en hızlı katı maddelerde, en yavaş ise gaz maddelerde yayılır. Ses, bir enerji türü olup dalgalar halinde yayılır.

Katı bir maddenin sıvı hale geçmesi için erime işleminin gerçekleşmesi gerekir ve bu işlem için aşağıdaki koşulların sağlanması gereklidir: Sıcaklık artışı: Katı madde, erime noktası adı verilen bir sıcaklıkta ısı alarak sıvı hale dönüşür. Sabit sıcaklık: Erime süresince maddenin sıcaklığı sabit kalır. Örneğin, su 0°C'de erir ve katı hâlden (buz) sıvı hâle (su) geçer.

Katılarda öteleme hareketi yoktur. Öteleme hareketi, yalnızca sıvı ve gaz maddeler tarafından gerçekleştirilebilir.

Dolgu, katı değil, sıvıdır. Sıvı yüz germe, yüze hacim kazandırmak, kırışıklıkları gidermek ve genç bir görünüm yaratmak amacıyla deri altına enjekte edilebilen dolgu sıvılarının kullanıldığı cerrahi olmayan bir işlemdir.

Küçük tanelidir, sıkıştırılamaz, kütlesi vardır, konulduğu kabın şeklini alır ifadesi, sıvı maddeleri tanımlar. Sıvı maddelerin diğer özellikleri şunlardır: Belirli bir şekilleri yoktur. Akışkandırlar. Hacim ve kütleleri vardır. Sıkıştırılmaları zordur.

Ekmek genellikle katı bir besindir. Ekmek, un, su ve maya veya ekşi maya mayasının karıştırılıp hamur haline getirilmesiyle yapılır.

Amorf katılar, taneciklerinin belirli bir düzen göstermediği katılardır. Bazı amorf katı örnekleri: cam; lastik; plastik; mum; tereyağı; obsidyen. Amorf katıların özellikleri: Belirli bir erime veya donma noktaları yoktur. Isıtıldıklarında yavaş yavaş yumuşarlar. Net bir camsı geçiş sıcaklıkları vardır. Karakteristik füzyon ısısına sahip değillerdir. Dışardan biçimlendirilmedikçe belirli bir şekilleri yoktur. Genellikle izotropik fiziksel özelliklere sahiptirler.

Gazların tanecikleri arası çekim kuvveti yok denecek kadar azdır. Gazların tanecikleri arasındaki boşluk en fazladır ve bu tanecikler titreşim, öteleme ve dönme hareketi yaparlar.

Evet, erime ve katı maddenin sıvı hale geçmesi aynı şeydir. Erime, katı bir maddenin ısı alarak sıvı hale geçmesine denir.

İyot, moleküler katılara örnektir. Kristal katılar, kimyasal türlerini bir arada tutan kuvvetlere göre iyonik, moleküler, kovalent ve metalik katılar olarak sınıflandırılır.

Evet, erime fiziksel bir değişimdir. Fiziksel değişim, maddelerin yapısı değişmeden sadece hâl, şekil, dış görünüşünde meydana gelen değişimlere verilen isimdir.

Gazların beş temel özelliği şunlardır: 1. Bulundukları kabın şeklini alacak şekilde genleşirler. 2. Renkli gazları gözle görebilsek de, gaz taneciklerini gözle göremeyiz. 3. Hidrojen ve metan gibi bazı gazlar yanıcıdır; diğer taraftan helyum ve neon gibi bazı gazlar kimyasal tepkimeye duyarsızdır. 4. Maddenin en fazla sıkıştırılabilen halidir. 5. Aynı kapta bulundukları diğer gazlar ile her oranda tamamen karışır.

Katı, sıvı ve gazlarda sesin farklı yayılmasının sebebi, bu maddelerin taneciklerinin birbirine olan uzaklığı ve taneciklerin hareketliliğidir. Katılar: Katılarda tanecikler birbirine çok yakın olduğu için ses, katılarda sıvılara göre daha hızlı yayılır. Sıvılar: Sıvılarda tanecikler katılar kadar sıkı halde bulunmadığı için ses, orta seviyede yayılır. Gazlar: Gazlarda moleküller çok gevşek bir halde bulunduğu için ses, en yavaş gazlarda yayılır. Ayrıca, sesin yayılma hızı ortamın yoğunluğuna ve sıcaklığına da bağlıdır.

Öteleme hareketi, sıvı ve gaz maddelerde görülür. Katı maddeler ise dönme ve öteleme hareketlerini yapamadıkları için hareket edemezler.